دیالکتیک: بزرگ ترین کشف ِ تاریخ ِ اندیشه ورزی ِ انسان

( بدون ِ دانش ِ دیالکتیک هیچ شناخت ِ راستینی وجود ندارد)

جهان چیست؟ آیا زمانی بوده که جهان نبوده و ابتدا به ساکن از هیچ ِ زمانی و مکانی پدید آمده؟ زنده گی چیست وانسان ودیگرجانداران چگونه ودرچه زمانی بر روی زمین  پدیدار شدند؟ پیشینی وپسینی( تقدم و تاخر) در پیدایش ِ جانداران وازجمله انسان چگونه است؟ آیا آنچنان که ادیان می گویند و فیلسوفان ِ ایده آلیست هم معتقدند نخست انسان خلق شد و ازآسمان به زمین تبعید گردید و سپس دیگر جانداران برای خدمت به انسان خلق شدند؟ آیا انسان ِ مرد و زن از دو تندیس( مجسمه ی) گلی یعنی از خاک و آب ِ در هم سرشته با دستان ِ خدای آفریننده شکل گرفتند و خدا از روح ِ خود در آنها دمید و آن تندیس های بی جان به یکباره جان گرفتند و دارای گوشت و پوست و استخوان و مغز وسیستم عصبی و حواس ِ پنجگانه بدون هیچ پیشینه ی ژنتیک و نسل ونیای تاریخی به صرف ِ اراده ی معطوف به خلقت ِ آفریننده شدند؟ دیگر جانداران مانند ِ گوسفند و اسب و الاغ و شتر و….چگونه پدید آمدند و جان یافتند و جاندارشدند؟ خود به خودی، یا خداوند در آنها هم از روح ِ خود در آنها دمید؟ در این صورت فرق ِ آنها با انسان ِ « اشرف ِ مخلوقات» چیست؟. این پرسش های جهان شناختی و هستی شناختی و فلسفی که می توان گفت از همان آغازگاه ِ پیدایش ِ انسان ِ کارورز ِ اندیشه ورزمتناسب با نوع ِ فعالییت ِ تولیدی و شیوه ی تولید ِ نیازهای زیستی و مناسبات ِ تولیدی به همان نسبت و وسعت ِ دید وبینش ودانش ِ انسان در ذهن ِ او ایجاد شد، دو پاسخ ِ شناخت شناسی و فلسفی دارند: یک پاسخ ِ ایده آ لیستی که باساده انگارانه ترین طرز و برداشتی از موضوع با ارجاع ِ آن به خلقت وخالق، یکباربرای همیشه صورت ِمساله یعنی پاسخ ِ اقناعی و اثباتی به  موضوع ِ مورد ِ سوآل، آن را ازذهن اش پاک وخیال ِخودراراحت کرد ویا سفسطه و لفاظی را جایگزین ِ استدلال ِ علمی عقلانی نمود ، و یک پاسخ ِماتریالیستی که تقدم ِ وجود را به ماده می دهد. پاسخ ِ ایده آلیستی هیچ نیازی به استدلال و ارائه ی فاکت های علمی اثباتی و اقناعی ندارد و نمی بیند، و تنها به صرف گفتن ِ « هرآنچه خدا بخواهد همان خواهدشد» که شامل ِ استدلال های به اصطلاح فلسفی اش هم میشوداکتفا می کند. در سوی دیگر، پاسخ ِ ماتریالیستی نیز به تنهایی یعنی به صرف ِ پیشینه گی قائل شدن برای ماده بدون ِ پشتوانه ی معتبر و محکم ِ حتمییت و قطعییت برای اثبات ِ این پیشینه گی نمی تواند در مقابل ِ سفسطه گری ها ایده آلیستی متافیزیکی ِ کتمان کننده و انکار کننده ی واقعییت های عینی و مشخص ِ اثبات شونده در پراتیک ِ کوتاه مدت و بلند مدت ِ انسان ِ کاروزر ِ اندیشه ورز ایستادگی کند و ایده و نظر ِ خود را به کرسی ِاثبات واقناع برساند. چراکه حتا دلایل ِ علمی هم بیاورد با چرا و چگونه ی ایده آلیست به ویژه در اثبات ِ بی آغازوپایانی( ازلییت وابدییت) ماده مواجه می شود وازاین رو ماتریالیسم ِ بی پشتوانه ی معتبر ِ او به زودی تسلیم ِ اشکال ِ مختلف ِ ایده آلیسم و از جمله ایده آلیسم ِ به ظاهر بی خدا ی متافیریکی می شود. این که چرا ماتریالیسم به تنهایی یعنی بدون ِ یک پشتوانه ی معتبر ِ علمی عقلانی نمی توانست هم بی آغازوپایانی ِ زمانی مکانی ِ ماده را از بی نهایت ِ منفی به بی نهایت ِمثبت مدلل سازد وثابت نماید، و هم گذارها و گسست و پیوست های قانون مند از بی آغازی به بی پایانی را به مثابه ِ فرایند( پروسه ) ی حرکت از بودن به شدن و گذارهای متوالی از این همانی به این نه آنی های پایان ناپذیر ِ پدیده های مادی درنظر گیرد و در برابر ِ استدلال های سفسطه گرانه و خیال بافانه ی ایده آلیست های رنگارنگ ِ خداساز قرار دهد، و جهان را در کلییت و جزییت ِ همبسته و وحدت ِ مادی سیستمی ِ این جهان قرار دهد فقط نبود ِ درک و شناخت ِ دیالکتیک به مثابه خصوصییت ِ جاودانه ی ماده ی در حرکت بوده است.

درواقع، آنچه پیش از کشف ِ دیالکتیک توسط ِ انسان ِ اندیشه ورز ناشناخته و ناشناختنی بود و در عین ِ حال نقشی هم در« پیدایش» ِجهان نداشت اما سازنده و گرداننده ی آن تصور می شد خدا، و آنچه هم شناختنی بود وهم با شناخت ِ آن- یا شناخت ِ قوانین ِ عام شمول ِ آن – انسان شناختی راستین از جهان پیدا می کرد دیالکتیک بود: دیالکتیکی که بنا بر قوانین ِ عام وجهانشمول اش ناگزیر باید ماتریالیستی باشد و ماتریالیستی هم هست، چراکه تمام ِ قوانین ِ آن هم در چارچوب ِ حرکت ِ قانون مند ِ ماده است و هم از سوی دیگر تمام ِ اشکال ِ متنوع ِ ماده ی در حرکت یعنی پدیده های گونه گون ِ طبیعت با تغییر و دگرگونی ها وتکامل شان وجود دیالتیک و قوانین ِ آن را به معرض اثبات ِ علمی- تجربی و تئوریک – تاریخی گذاشته که بر حاکمییت ِ دیالکتیک گواهی می دهند.این شناخت ِعلمی تجربی وتئوریک تاریخی به ما می گوید جهان وحدتی است درکثرت ، یا بی شمارمجموعه ی همبسته از بی نهایت وحدت های مادی سیستمی  که وجه ِ مشترک ِ وحدت دهنده شان حرکت ِ بی وقفه ی پیوستاری خودپو و خودگردان ازبی آغاز ِ زمانی مکانی به بی پایان ِ زمانی مکانی که در ریاضیات هم در علائم ِ منفی ِ بی نهایت، صفر، مثبت ِ بی نهایت ، یا به عبارت ِ دیگر: بی نهایت ِ منفی، صفر، بی نهایت ِ مثبت، تبیین ِ ریاضی یافته است که صفر نه به معنای هیچ بلکه نشانگر ِ اکنون ِ تاریخی- تکاملی و رابط ِ گذشته و آینده ی جهان ِ واقعن وحقیقتن موجود است. هم صفر وهم اکنون ِ زمانی مدام در حال ِ گذار و تبدیل ازاین به آن وازآینده به گذشته اند، به طوری که می توان با قطعییت و حتمییت گفت: امروز فردای دیروز و دیروز ِ فرداست. حرکت ِ دیالکتیکی هم یعنی همین حرکت ِ بی وقفه ی زمانی که در وجه ِ کلان ِ آن حرکت ِ بی وقفه و جابه جایی ِ سیاره( زمین) و منظومه و کهکشان، و دربعد ِ بسیار عظیم حرکت ِ بی وقفه ی جهان ِ مادی است( وحدت ِ زمانمکانی ِ ماده ی در حرکت یعنی همین گذارهاو دگرگشت های بی وقفه ی جهان ِمادی درکلییت و جزییت ِ همبسته ی زمانی- مکانی ِ آن .).این بی آغازوپایانی ِ زمانی مکانی ِ پیوستاری در عین ِ حال شامل ِ گسترش طولی- عرضی ِ کروی شکل ِ جهان از تمام ِ جهات و ابعاد ِ آن هم می شود. گستره ی نا محدودی که خود شامل ِ بی نهایت جهان ِ کوچک و بزرگ ِ در حال ِ فروپاشی یا در حال ِ شکل گیری از مواد و عناصر ِ موجود درفضا- طبیعت و بقایای جهان یا جهان های فروپاشیده ی پیشین می شود.

جهان ِ ما، یکی از این بی نهایت جهان های موجود در فضا، کهکشان ِ راه ِ شیری ِ ما یکی از بی نهایت کهکشان ها در فضا، منظومه ی خورشیدی ِ ما یکی از میلیاردها منظومه ی خورشیدی، و زمین ِ ما یکی از میلیاردها سیاره است که در آن به دلیل ِ پیدایش ِ شرایط ِ زیستی ِ آب وهوایی( فیزیکی- شیمیایی) بعد از حدود ِ سه میلیاردسال قابل ِ سکونت شد، و انسان آخرین موجود ِ جانداری بود که از تکامل ِ شاخه ای از میمون ها برروی این سیاره پیدایش یافت. به این معنا، تاریخ ِ انسان ادامه ی تاریخ ِ طبیعت در روی زمین است که در ماتریالیسم ِ تاریخی به مثابه ِ ادامه یا حالت ِ نوینی از ماتریالیسم ِ دیالکتیک توضیح و تبیین ِ خود ویژه اش را پیدا کرده است. این دانسته ها یا درواقع نادانسته های پیشین ِ اکنون به شناخت درآمده، همه به آن معناست که دیالکتیک ِ ماتریالیستی – و تاریخی- وتکامل که برآیند و نتیجه ی این دیالکتیک است، وجود ِ خلق الساعه و خالق ِ هیچکاره را زائد و فاقد ِ اعتبار ِ علمی عقلانی و اثباتی نموده است.

پرسش و پاسخ:

چرا با وجود پیشرفت های خیره کننده ی علوم ِ طبیعی و تجربی و گسترش ِ آموزه های ماتریالیستی دیالکتیکی هنوز بسیاری از انسان ها شناخت ِ راستین از جهان و سازوکارها و کردوکارهای آن ندارند و سازنده و گرداننده ی جهان و انسان را خدا می دانند؟

پاسخ: اعتقاد به خلقت وخالق ریشه درنادانی ِ دوران ِ کودکی ِ انسان هم به لحاظ ِ تاریخی و هم به لحاظ ِ تقویمی – یعنی نوعی وفردی- دارد. به لحاظ ِ تاریخی دلیل اش را می دانیم اما به لحاظ ِ فردی هم شکی نیست که انسان ها نادان زاده می شوند، فرقی هم نمی کند پدرومادرشان دانشمند باشند یا بی سواد. اما، انسان ها این استعداد را به دلیل ِ ژنتیک ِ انسانی شان دارند که دانشمند و فیلسوف شوند. بسته به این که در چه خانواده و محیطی رشد کنند و آموزش ببینند. اگر به حال ِ خود رهاشوند و بی سواد بمانند به احتمال ِ غالب یک کارکن ِ ساده اندیش با خصوصیات ِ کسب شده از خانواده و اطرافیان و پیرامونیان ِنزدیک خواهندشدکه  واژه گان ِ کاربردی شان در مناسبات ِ اجتماعی محدود به همان آموزه ها ی پیرامونی خواهدبود. درحالی که به لحاظ ِ جهان بینی و جهان شناسی نیز همچنان بیسواد و نادان به مصداق ِ آنکس که نداند و نداند که نداند باقی خواهند ماند. چنین افرادی یقینن آدم هایی مذهبی و معتقد به خلقت و آفریننده خواهند بود.- دلیل اش را گفتم-. اما اگر به مدرسه بروند و با سواد شوند دو راه جلوی پای شان است: یا فقط به آموزش های درسی که فقط درچارچوب ِ سیاست ها و خصوصن ایدئولوژی غالب ِ دوران و حتا پیشادوران است اکتفا نموده و باورها و معتقدات اش تعمیق بیش تری هم خواهد یافت، یا اگر اهل پژوهش و آموزش و در نتیجه کتابخوان باشد و خود را با آموزه های نوین ِ علمی و فلسفی( عقلانی) به صرف ِ کسب ِ شناخت ِ راستین از جهان به طور ِ مستمر و پیگیر آموزش دهد، به احتمال ِ زیاد به واقعییت و حقیقت ِ جهان( شامل ِ طبیعت و جامعه ی انسانی که خود فردی از از آن است) پی خواهد برد. اما می دانیم شمار ِ چنین افرادی نسبت به کسانی که تعصب ِایدئولوژیک ِ پیشادورانی را به دلیل ِ آموزش های خانوادگی و مدرسی در خود حفظ کرده اند بسی کم تراست. و این کمییت را نباید به حساب ِ ماتریالیسم ِ دیالکتیک بلکه به حساب ِ ژنتیک ِ افراد که همان نادانی ِ پیش از بلوغ است در وهله ی نخست و آموزه های های متنوع ِ ضد ِ ماتریالیستی ِ گوناگون در وهله ی بعد دانست. در هرحال، ماتریالیسم ِ دیالکتیک آموزه ای علمی عقلانی است و برخلاف ِ اعتقادات ِ بی پایه و اساس و « علوم ِ لدنی و خدادادی!» باید آن را آموخت تا شناختی راستین و حقیقی از جهان در کلییت و جزییت ِ آن پیدا کرد.( خوشبختانه ما در زمانه و دورانی زنده گی می کنیم که علوم ِ متنوع ِ طبیعی و انسانی دانستنی های بسی بیش تراز زمان ِ مارکس و انگلس در تایید ِ آموزه های علمی عقلانی ِ آنها برای اثبات ِ ماتریالیسم ِ دیالکتیک و تاریخی و تکامل ِ قانون مند و غایت مند ِ طبیعت و جامعه در اختیار ِ ما انسان ها قرارداده اند به طوری که نا دیده گرفتن و انکار ِ این یافته ها و آموزه های علمی عقلانی فقط و فقط از یک ایدئولوژی ِ واپسگرا و تعصب ِ جاهلانه ی خرافه پرست بر می آید وبس.).

پرسش ِ دوم: لنین خود را مارکسیست یعنی معتقد به ماتریالیسم ِدیالکتیک وماتریالیسم ِ تاریخی می دانست وازاین رو می باید به تکامل ِ نظام های اجتماعی بر حسب ِ کمییت و کیفییت ِ پیشرفته و عقب مانده و در نتیجه گذار ِ قانون مند ِ سرمایه داری به سوسیالیسم  نیزاعتقاد وپای بندی داشته باشد. اما برخلاف ادعای اش در۱۹۱۸ درست بعدازکسب ِ قدرت ِسیاسی وقتی با واقعییت های جامعه رو دررو شد نظرش را تغییر داد و اعلام نمود که باید ازروی نظام ِ سرمایه داری جهید و یکراست از پاتریارکال( فئودالی- پدرشاهی) وارد ِ سوسیالیسم گردید. سوآل این است: آیا ماتریالیسم ِ تاریخی چنین اجازه ای به یک جامعه- یا درواقع حزب ِ مدعی ِ نماینده گی جامعه – می دهدکه بدون داشتن ِهیچ شرطی از شرایط ِ کممی و کیفی ِ گذار وارد سوسیالیسم شود؟

پاسخ: به هیچ وجه. لنین در مقاله ی « راجع به مالیات ِ جنسی، آزادی ِ بازرگانی، امتیازها» که در۱۹۱۸ نوشته شد و در۱۹۲۱ بازنشریافت بعد از آن که خیال اش ازهرجهت در کسب ِ قدرت ِ سیاسی راحت شد تمام قد رو در روی ِ مارکس و انگلس و ماتریالیسم ِ دیالکتیک و تاریخی ایستاد و گذار ِ قانون مند ِ تکامل ِ سرمایه داری به سوسیالیسم را رد کرد و نوشت:« ما دائمن به این سمت منحرف می شویم که از سرمایه داری به سوسیالیسم انتقال یابیم{ لنین گذار ِ قانونمند از سرمایه داری به سوسیالیسم را انحراف، و پرش از فئودالیسم به سوسیالیسم یا همان راه ِ به اصطلاح رشد ِ غیر ِ سرمایه داری را راه ِ راست می نامد!}. در حالی که فراموش می کنیم ما یعنی چه کسانی. ما { نه یعنی جامعه، نه یعنی طبقه ی کارگر، بلکه یعنی:} پیشاهنگ{  یعنی همان ده پانزده نفرکمیته ی مرکزی ِ حزب ِ بلشویک، و همان ها هم یعنی رهبر ِ بلامنازع ِ حزب: لنین، که معتقد بود میلیون ها نفر باید از یک نفر که خودش باشد اطاعت ِ بی چون وچرا کنند! ادامه ی نفل ِ قول:}، ما بایدبه این مساله فکر کنیم که چه شیوه هایی برای میانبر زدن و جهیدن از روی سرمایه داری به سوسیالیسم لازم است.{ ادعا می کند مارکسیست است اما نمی داند برای تحقق ِ سوسیالسیم چه شیوه ها یا در واقع چه ضرورت ها و پیش نیازهایی لازم است! ادامه ی نقل قول:} ما می دانیم که در کشور ِ ما نظام ِ پاتریارکال{ پیشاسرمایه داری، پدرشاهی و فئودالی} ، نیمه توحش به تمام ِ معنی حکمفرماست. آیا انتقال از این وضعییتی که در روسیه حاکم است به سوسیالیسم امکان پذیراست؟{ خودش می پرسد و خودش به عنوان متکلم وحده پاسخ می دهد:} آری امکان پذیر است!{ خودش هم ماتریالیسم ِ دیالکتیک است هم ماتریالیسم ِ تاریخی است، هم می برد وهم می دوزد هم فئودالیسم را به سوسیالیسم بخیه می زند و وصل می کند، بی آنکه به کسی یا قانونی پاسخ گوباشد! ادامه ی نقل قول:}.ما- یعنی خودش و حزب اش- باید در چندسال ِ آینده – که هم خودش همه کاره است هم حزب اش!- حلقه های رابطی را که انتقال ِ بی واسطه از نظام ِ پدرش شاهی فئودالی به سوسیالیسم را تسهیل نماید پیدا کنیم.{ البته ان شاء الله به امید ِخدا، یا به عبارت ِدیگربه امید ِ حزب  ِ حزب ِ پیشاهنگ و رهبر ِ خردمند و اراده ی فعال مایشاء اش! که یکجا بر روی تمام تئوری های مارکسیستی ِ ماتریالیسم ِ دیالکتیکی و تاریخی خط ِ بطلان کشید. و بعد هم که دید با هیچ ورد و دعا و ترفندی نمی تواند از سد ِ قوانین ِ آهنین ِ تکامل و نظام ِ سرمایه داری بپرد و قدرت را هم نمی خواهد از دست بدهد، سرمایه داری ِ انحصاری رانتی ِ دولتی- یعنی حزبی- بلشویکی را مطرح کرد که هم حزب اش در قدرت بماند و هم خودش تا زنده است رهبر ِ حزب و دولت و کشور باشد.}.( تمام ِ نقل ِ قول ها از: مجموعه آثار ِ لنین. ترجمه ی پورهرمزان. جلد ِ سوم ص.۲۰۴۳ . توضیحات ِ درون ِ کروشه و میان ِ دو خط از من است.). توضیحات ِ بیش تر در باره ِ ناهمخوانی ِ ادعا و عمل ِ لنین و این که چرا او و پیروان اش نه مارکسیست اند،نه به ماتریالیسم ِ دیالکتیک و تاریخی ِ جهانشمول و همه زمان شمول اعتقاد و پای بندی دارند را در دیگر نقدهای من بر لنین و لنینیسم بخوانید.

  

   

Print Friendly, PDF & Email

Google Translate