روز دویست و چهل جنبش مردم ایران …
انتخابات ترکیه به دور دوم کشیده شد .
معمولا کاندیداها در سیاست خارجی زیاد قدرت مانور ندارند ولی در سیاست داخلی نقش دارند ، بستگی به شخصیت فردی کاندیدا دارد … مثلا اردوغان موزه ها را تبدیل به مسجد میکند و آن یکی برعکس…
شکست عثمانی در جنگ جهانی اول منجر به اشغال سرزمین‌های این امپراتوری توسط متفقین شد . در آن زمان نیمی از اروپا را امپراطوری ترک عثمانی به تصرف درآورده بود . در نهایت نیروهای پیروز، قلمروی عثمانی را بین یکدیگر تقسیم کردند . شورش ترک‌زبانان آناتولی در برابر اشغال توسط متحدین در جنگ استقلال ترکیه منجر به تأسیس جمهوری ترکیه و در نهایت انقراض امپراتوری عثمانی شد و آتاتورک رهبری این تحول را برعهده داشت…
ظهور کمال مصطفی آتاتورک در اواخر دوران امپراطوری عثمانی با سکولاریسم همراه شد ، سکولاریسمی که سالها ارتش ترکیه با قدرت آن را حفاطت کرد تا نهال مربوطه ریشه دار و محکم شد . آنقدر محکم که ادوغان همه کار کرد به جز اینکه نتوانست درخت سکولاریسم ترکیه میراث آتاتورک را از ریشه بزند .
لباسهای دوران عثمانی را تن سربازان کرد ، نمایش کودتا به راه انداخت ، موزه ها تبدیل به مسجد کرد ، ممنوعییت حجاب را از دانشگاهها حذف کرد …
ولی گنده تر از اردوغان هم باشد به میراث سکولاریسم آتاتورک نمیتواند دست بزند . عملکرد اردوغان در این مدت فقط ترکیه را از عضویت در اتحادیه اروپا دورتر شد ! ترکیه سالهاست برای عضویت در اتحادیه اروپا تلاش میکند اما حفره های عمدتا اقتصادی و فساد اداری هنوز اجازه نزدیک شدن به معیارهای اروپایی را نداده است .
از جمله مواردی که به موفقیت آتاتورک در کاشتن درخت سکولاریسم کمک کرد شخصیت آتاتورک بود که با مذهبیون سرسوزنی همدلی نداشت . برعکسش رضا خان که نتوانست کاری انجام دهد چون شخصیت و کاراکتر خاندان پهلوی مذهبی بود و با مذهبیون از قدیم خیلی حشرونشر داشتند .
مرز مشترک ترکیه با اروپا ، یعنی اینکه ترکیه پلی استراتژیک بین شرق و غرب محسوب میشود . همین حالا عضو ناتو هستند و با روسها هم دوست هستند ، با اوکراین خوب هستند ، با داعش معامله میکنند ، با اسرائیل رابطه حسنه دارند ، با اعراب دارند ، با حکومت دینی ایران هم رابطه مثبت دارند…
در شرایط امروز منطقه و جهان هر کاندیدایی پیروز شود در سیاست خارجی هیج تحول و تغییری نخواهیم داشت . اما تاثیر هر انتخابی بر اطرافشان قابل تامل است .
مردم ترکیه میدانند خمینی و حکومت روحانیون اسلامی و مذهب چه بلایی سر مردم و کشور ایران آورد پس حواسشان هست . نیم قرن حکومت مخرب دینی در ایران حواس همه خاورمیانه را جمع کرد ، فقط عمدتا قیمت این هوشیاری از زندگی مردم ایران پرداخته شد .
اسماعیل هوشیار
۱۷.۰۵.۲۰۲۳
تاریخ انتشار :۱۷.۰۵.۲۰۲۳
hoshyaresmaeil2017@hotmail.com
