تحول جدیدی که آمریکا قبل از شروع دور جدید مذاکرات وین در جلوی پای جمهوری اسلامی گذاشته است «طرح های گام به گام» یا «توافق موقت» می باشد که در حقیقت پس از رایزنی های اخیر آمریکا با اسرائیل شکل گرفته است.
شایان دکر است که چنین ایده ای, البته نه با همین جزئیات قبلا از سوی آمریکا و شرکایش در مذاکرات برجام, طرح شده بود و در همان زمان عباس عراقچی رئیس هیئت مذاکره کننده و معاون سیاسی وزیر امور خارچه در دولت روحانی در ۳۱ فروردین ۱۴۰۰ با بی اساس خواندن آنچه او شایعات و گزارشات دروغ رسانه های غربی در باره «طرح های گام به گام» یا «توافق موقت» خواند و تاکید کرده بود که اجازه فرسایشی کردن مذاکرات را نخواهیم داد.
این بار پس از شروع کار دولت رئیسی, دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی با غلظت بخشیدن به شعر و شعارهای خود و به اصطلاح برخورد از موضع بالا, نشان دادند که نه تنها بسیار ناشی و بی تجربه هستند, بلکه درک و تلقی درستی از تعادل قوای بین المللی ندارند, در همین رابطه خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه برای آمریکا سه شرط اساسی تعیین کرد:
شرط اول: مسیر آمریکا برای بازگشت به برجام روشن است, باید بپذیرید به عنوان مقصر وضعیت فعلی است.
شرط دوم: اگر آمریکا می خواهد مسیر رفته را باز گردد, برای بازگشت از مسیر غلط گذشته تحریم های ظالمانه که بعد از خروج آمریکا از برجام اعمال کرد و تحریم هایی که اضافه کرد, همه را یک جا و به صورت موثر باید بردارد.
شرط سوم: آمریکا تضمین دهد هیچ دولتی در آمریکا مجددا جهان و حقوق بین الملل را به سخره نخواهد گرفت و این شرایط تکرار نخواهد شد.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در کنفرانس خبری در پاسخ به سؤال خبرنگاران در باره برخی گزارش ها مبنی بر این که آمریکا می خواهد برخی تحریم ها را کاهش دهد تا ایران را تشویق کند که صادقانه در مذاکرات شرکت کند گفت: آمریکا روشن کرده است که حاضر نیست و نمی خواهد صرفاً برای این‌که مذاکرات با رژیم ایران ادامه یابد, اقدامات یک جانبه انجام دهد.
وی در ادامه با هشدار به مقامات رژیم تهران گفت: اقدامات تحریک آمیز هیچ نتیجه سودمندی ندارد و در مذاکرات وین هیچ اهرمی را در اختیار آنها قرار نخواهد داد, اقدامات آنها در زمینه توسعه برنامه اتمین نیز تحریک آمیز و نگران کننده است و تنها کشورهای دارای سلاح هسته ای چنین گام‌هایی را در رابطه با غنی سازی انجام می دهند.
مذاکره برای احیای توافق برجام قرار است برای نخستین بار پس از پنج ماه از روز بیست و نهم نوامبر در وین از سرگرفته شود.
شایان ذکر است که بلبشوی موجود در درون حاکمیت ملایان بر سر موضوع مذاکرات وین امری نیست که بشود براحتی بر روی ان سرپوش گذاشت, علی لاریجانی کاندید انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ و رئیس سابق مجلس در توئیتی با حمله به دولت رئیسی نوشت: مخالف حل مسئله مبادله مالی با دنیا و صادرات هستند, اراده و تجربه ای برای رفع تحریم ها ندارند, درداخل کشور هم به جای اجماع دعوا راه می اندازند, ولی می گویند به دنبال «تعامل با همه کشورهای دنیا» هستند!
روزنامه نیویورک تایمز نوشت: علیرغم موضع‌گیری های علنی آمریکا, کاخ سفید در روزهای اخیر تلاش کرده امکان برقراری «توافق موقت» با ایران را بررسی کند که بر اساس آن ایران در مقابل لغو برخی تحریم ها, تولید اورانیوم غنی شده و تبدیل آن به سوخت را متوقف کند.
پیشتر پایگاه خبری آکسیوس نیز گزارش مشابهی را منتشر کرده بود.
علی بیگدلی کارشناس مسائل بین المللی در گفتگو با ”فرارو” در باره پیشنهاد آمریکا برای توافق موقت شش ماهه می گوید: براساس این قرارداد تحریم هایی که در زمان حسن روحانی برقرار شده لغو می شوند, یعنی تحریم های فروش نفت و گاز و محصولات پتروشیمی رفع شده و بعد از آن تحریم های بانکی و نقل و انتقالات مالی نیز برداشته می شوند, تا ایران بتواند منابع مالی حاصل از فروش نفت را به داخل کشور برگرداند, اما در این رابطه یک مشکل اساسی وجود دارد و آن عدم تصویب و پیوستن ابران به (FATF)است, اگر همچنان ایران در لیست سیاه (FATF)قرار داشته باشد, هیچ کدام از بانک های کوچک و بزرگ جهان با ایران نمی توانند کار کنند, بنابراین عملا رفع تحریم ها عملی نخواهد شد و ابتر خواهد ماند.
وی می افزاید: در مقابل جمهوری اسلامی متعهد می شود که غنی سازی بالای خود را متوقف کرده, و همچنین توسعه سانتریفیوژ های سایت کرج را رها کند و به بازرسان آژانس انرژی اتمی اجازه بازرسی از سایت های هسته ای را بدهد.
آمریکا در نظر دارد بعد از اتمام توافق موقت, مذاکرات دنباله داری را در سایر مسائل, از جمله پروژه موشکی, نفوذ منطقه ای و همچنین حمایت از گروه های منطقه ای انجام دهد.
در ایران برخی طرح توافق موقت را “تله” دانستند, و برخی دیگر آن را “فرصت” تازه ای برای دولت جدید ارزیابی کرده اند.
این که جمهوری اسلامی این شرط ها را قبول کند یا نه, خود جای بحث دارد, لیکن واقعیت این است که تن دادن به مذاکرات و عواقب ان تنها راه برون رفت جلوی پای ملایان است.
تحول قابل توجه دیگر برگزاری کنفرانس امنیتی منامه و حضور وزیر دفاع آمریکا در آن با هدف نزدیک تر کردن کشور های عرب منطقه می باشد, آمریکا دنبال تشکیل یک ائتلاف بین المللی و منطقه ای برای تحت فشار قرار دادن جمهوری اسلامی است, این امر با توجه به تغییر تعادل قوای منطقه ای به زیان ملایان از قبیل برقراری روابط کشورهای عربی با اسرائیل از یک طرف و پیروزی مقتدا صدر در انتخابات عراق که مخالف حضور ملایان در عراق است, و همچنین ائتلاف اذربایجان, اسرائیل, ترکیه و پاکستان از دیگر قطعات این پارل و تحولات استراتژیک به زیان ملایان می باشد.
کاوه ال حمودی
Kaveh179@gmail.com
