سهراب.ن 

تاريخ معاصر ايران (۲۹) (از اواخر سلسله قاجار تا سال ۱۳۵۷) نوشته و گردآوري: سهراب.ن زمينه‌هاي اجتماعي اقتصادي انقلاب ۱۳۵۷       فساد امري ذاتي نيست، بل‌که اکتسابي است. اما عوامل مختلفي که ناشي از شرايط اجتماعي، اقتصادي، و سياسي حاکم بر هر جامعه‌يي، زمينه‌ها‌ي لازم براي فساد را فراهم مي‌کند. فساد واژه‌يي انتزاعي و کلي است و به صورت واقعيت بيروني ...

تاريخ معاصر ايران (۲۷) (از اواخر سلسله قاجار تا سال ۱۳۵۷) آپارتايد شاهان پهلوي و سلطنت‌طلبان       افسانه‌ي نژادهاي عالي و پست چيز تازه‌يي نيست. حتا در دروه‌هاي باستاني نيز مردمي كه در جنگ‌ها پيروز مي‌شدند، خود را اغلب نژاد عالي و برتر و ملت مغلوب را نژاد پست‌تر قلم‌داد مي‌كردند، تا بهانه‌‌يي براي استثمار و نابودكردن آن‌ها به دست آورند. ...

تاريخ معاصر ايران (۲۵) (از اواخر سلسله قاجار تا سال ۱۳۵۷) نوشته و گردآوري: سهراب.ن نظر محمدرضاشاه در مورد زنان       باربارا والترز خبرنگار آمريکايي در سال ۱۳۵۶، گفت‌وگويي با محمدرضاشاه داشته که او معتقد است زنان هرگز يک دانش‌مند و حتا يک آشپز درجه‌ي يک نداشته‌اند! شاه عين اين سخن را در سال ۱۳۵۲ در گفت‌وگو با «اوريانا فالاچي»، نيز ...

تاريخ معاصر ايران (۲۳) (از اواخر سلسله قاجار تا سال ۱۳۵۷) نوشته و گردآوري: سهراب.ن نقش سازمان اطلاعات و امنيت کشور (ساواک)       يک ماه پس از کودتاي ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، در شهريور ماه، يک سرهنگ ارتش آمريکا که براي سيا کار مي‌کرد به ايران فرستاده شد تا به تشکيل سازمان اطلاعات کشور ياري رساند. مدتي بعد چندي از افسران سيا، ...

تاريخ معاصر ايران (۲۱) (از اواخر سلسله قاجار تا سال ۱۳۵۷) حزب توده و کودتاي ۲۸ مرداد ۱۳۳۲             همان‌طور که قبلا” نوشتيم، سران حزب توده‌، به‌خصوص اعضاي کميته‌ي مرکزي، هيچ‌گاه استقلال فکر، انديشه، و عمل از خود نداشته‌اند؛ کليه‌ي فرمان‌هايي که جهت اجرا به سران حزب توده‌، صادر مي‌شده است، نه در ارگان‌هاي رهبري حزب توده در ايران، بل‌که ...

تاريخ معاصر ايران (۱۹) (از اواخر سلسله قاجار تا سال ۱۳۵۷) محمدرضاشاه در سال ۱۳۲۰        از سال ۱۳۲۰ که با اوت کردن رضاخان توسط انگليس و شوروي، و جاي‌گزين کردن آن با فرزندش، محمدرضا آغاز گرديد، جامعه‌ي ايران تا سال ۱۳۳۲، از شرايط نيمه دموکراتيکي برخوردار بود و آن هم به دليل ضعف دولت مرکزي بود که نمي‌توانست حاکميت مطلقه ...

تاريخ معاصر ايران (۱۷) (از اواخر سلسله قاجار تا سال ۱۳۵۷) نوشته و گردآوري: سهراب.ن دکتر تقي اراني و رضاشاه دکتر تقي اراني (۱۳ شهريور ۱۲۸۲-۱۴ بهمن ۱۳۱۸)       تقي اراني فرزند ابوالفتح اراني در ۱۳ شهريور ۱۲۸۲/ ۵ سپتامبر ۱۹۰۳، در تبريز متولد شد و پس از طي تحصيلات مقدماتي به تهران رفت. متعاقب پايان آموزش متوسطه ...

تاريخ معاصر ايران (۱۵) (از اواخر سلسله قاجار تا سال ۱۳۵۷) نوشته و گردآوري: سهراب.ن آيا رضاشاه تجددگرا و جمهوري‌خواه بود؟       هواداران رضاخان هم‌واره اعلام مي‌دارند که رضاشاه عامل پيش‌رفت و ترقي ايران بوده است؛ او جاده ساخت، ارتش منظم درست کرد، دانشگاه تاسيس کرد، و در ابتدا جمهوري‌خواه و متجدد بوده است و غيره!       در ظاهر امر، درست است. ...

(از اواخر سلسله قاجار تا سال ۱۳۵۷) آموزش و پرورش دوره رضاشاه       در جامعه‌يي که خفقان و ديکتاتوري برقرار باشد و خبري از آزادي نشر کتاب و مطبوعات هم نباشد، و قفل‌زدن به دهان نويسنده‌گان، خبرنگاران، و به طورکلي تمام افراد جامعه‌يي که با طبقه حاکمه سرسازش ندارند، و کوچک‌ترين انتقاد، خط قرمز طبقه حاکم باشد، آموزش و پرورش علمي ...

تاريخ معاصر ايران (۱۲) (از اواخر سلسله قاجار تا سال ۱۳۵۷) ثروت رضاشاه و محمدرضاشاه        کودکي که تازه متولد مي‌شود، چيزي به عنوان ثروت در مالکيت شخصي و خصوصي او وجود ندارد. اگر ارثيه‌يي که از طرف خانواده‌ به او مي‌رسد، ناديده بگيريم، و فرض کنيم که تحصيلات دانشگاهي را هم به پايان رسانده و وارد بازار کار شده است. ...

تاريخ معاصر ايران (۱۱) (از اواخر سلسله قاجار تا سال ۱۳۵۷) اوضاع اجتماعي دوران رضاشاه       آن‌چه را که در عصر قاجار، درباره‌ي زنده‌گي طبقات مختلف اجتماعي که با قدرت حاکمه رابطه‌ي ملموسي ندارند، نوشتيم، با جزيي تغييرات مي‌توان آن را عينا” به عصر هر دو پهلوي هم تعميم داد، چرا که اکثريت جمعيت ايران؛ چه در عصر قاجار و چه ...

تاريخ معاصر ايران (۱۰) (از اواخر سلسله قاجار تا سال ۱۳۵۷) کودتاي ۱۲۹۹ و نقش آيرونسايد       با تغيير جهت سياست‌هاي مستعمراتي به سياست‌هاي استعماري توسط طبقه حاکمه انگلستان و به منظور مستحکم‌کردن پايه‌ي استعماري خود در ايران، به اين نتيجه‌ي رسيده بود که به شيوه‌ي گذشته؛ رشوه‌دهي به طبقه حاکمه قاجار از شاهان قاجار تا آبدارچي‌ها، ديگر نمي‌توان ايران را ...

تاريخ معاصر ايران (۹) (از اواخر سلسله قاجار تا سال ۱۳۵۷) زمينه اقتصادي، اجتماعي و سياسي ظهور رضاخان       حاکميت عصر قاجار را به طور خلاصه بررسيديم. آن‌چه از منظر اقتصادي، اجتماعي، سياسي و فرهنگي در زمان قاجار وجود داشت، دست نخورده و بدون تغييرات اساسي و پايه‌يي، به دست رضاخان افتاد. هم‌چنان که شاهان قاجار، ملعبه دست انگليسي‌ها بودند، رضاشاه ...

تاريخ معاصر ايران (۸) (از اواخر سلسله قاجار تا سال ۱۳۵۷) (توضیح: این متن در همین‌جا، قبلا” منتشر شده است. چون مبحث «انقلاب اجتماعی» به آن افزوده شده است، مجددا” جهت استفاده علاقه‌مندان منتشر می‌گردد.س.ن) نقد ديالکتيکي چپ ايران       قبل از هر چيز لازم است نکاتي را شفاف‌سازي کنيم:       نخست آن‌که، منظور ما از چپ به‌طور کلي؛ اشخاص، گروه‌ها، سازمان‌ها ...

تاريخ معاصر ايران (۷) (از اواخر سلسله قاجار تا سال ۱۳۵۷) شرکت نفت انگليس و ايران       نتيجه خفت‌بار دو جنگ گلستان و ترکمان‌چاي سران جاهل و مرتجع قاجار با روسيه، تسليم بي‌چون چراي آن‌ها به تزار روس بود. شاهان قاجار، نه تنها قفقاز را به طور کامل به روسيه تحويل دادند، بل‌که از نظر سياسي هم تسليم تزار روس شدند ...

تاريخ معاصر ايران (۶) (از اواخر سلسله قاجار تا سال ۱۳۵۷) جنبش زنان در عصر قاجار و پهلوي       فرهنگ فئودالي که سرتاسر جامعه‌ي عصر قاجار و دو پهلوي را فرا گرفته بود و هنوز هم در سده‌ي بيست و يکم و عصر سرمايه‌داري جهاني، در گوشه و کنار جامعه‌، مخصوصا” در روستاها و شهرهاي کوچک و بزرگ، به زنده‌گي عقب‌مانده ...

تاريخ معاصر ايران (۵) (از اواخر سلسله قاجار تا سال ۱۳۵۷) جنبش رعيت‌ها در عصر قاجار       در عصر قاجاريه شيوه‌ي توليد غالب، شيوه‌ي توليد فئودالي، بوده است، هر چند در کنار آن، بقاياي شيوه‌ي توليد آسيايي هم در گوشه و کنار فلات ايران، به بقاي خود ادامه مي‌داده است، اين برخلاف نظر برخي است که منکر، وجود شيوه‌ي توليد فئودالي ...

(از اواخر سلسله قاجار تا سال ۱۳۵۷) جنبش کارگري دوران محمدرضاشاه       محمدرضاشاه در شهريور ۱۳۲۰، بعد از بيرون انداختن پدرش از تخت سلطنت، توسط دو کشور امپرياليستي شوروي و انگليس، بر تخت شاهنشاهي تکيه زد. او تا بعد از کودتاي ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، قادر نبود ديکتاتوري يادگرفته توسط پدر را در ايران به طور کامل مستقر نمايد. چون نيروي لازم ...

(از اواخر سلسله قاجار تا سال ۱۳۵۷) جنبش کارگري عصر قاجار و رضاشاه        رشد فرهنگ آزادي‌خواهي و قانون‌گرايي بر اثر نابساماني‌هاي اقتصادي و اجتماعي داخلي که ناشي از اعمال ديکتاتوري طبقه حاکمه‌ي عصر قاجار بود، و نيز تاثير سه عامل خارجي؛ انقلاب کبير فرانسه (۱۷۹۹-۱۷۸۹)، انقلاب‌هاي ۱۸۴۸ اروپا، و انقلاب بورژوادموکراتيک ۱۹۰۵ و سوسياليستي اکتبر ۱۹۱۷ روسيه، زمينه لازم براي ...

(از اواخر سلسله قاجار تا سال ۱۳۵۷) نگاهي کوتاه به عصر قاجار (اوضاع اقتصادي، سياسی، اجتماعي)       ايران در نيمه دوم سده‌ي نوزدهم ميلادي، جولان‌گاه دو کشور استعماري انگليس و روس بود، آن‌ها‌ در جهت تامين منافع استعماري خود، از هيچ کوششي کوتاهي نکردند. مي‌خواستند نيروهاي نظامي و کالاهاي صادراتي خود را در سراسر خاک ايران، به ساده‌گي و بدون مزاحمت ...