نهضت آزادی با انتشار بیانیه‌ای (۱) خواستار برگزاری رفراندوم در چارچوب اصول قانون اساسی با محوریت «جداسازی نهاد دین از نهاد حکومت» و پاسخگو کردن بدون استثنای مقامات سیاسی و رسمی کشور در برابر ملت شد.
نهضت آزادی استفاده از چارچوب ظرفیت‌های دموکراتیک قانون اساسی را تنها راه‌حل واقع‌بینانه و خشونت‌پرهیز می داند و همچنین یادآوری می‌کند که بازگشت به پیش‌نویس قانون اساسی اول که متضمن بقای جمهوری اسلامی است و توسط حقوق‌دانان برجسته به مسئولیت دولت موقت تنظیم شده، یکی از راهکارهای اصولی و عمل‌گرایانه‌ای است که می‌تواند در روند مطالبۀ رفراندوم و اصلاح ساختار کلان قدرت و دستیابی به حاکمیت مطلوب، خیر عمومی، رضایت مردم و مشارکت ملی مورد استفاده قرار گیرد.
نهضت آزادی در حقیقت راه های اصلاح طلبانه و با ظرفیت همین قانون اساسی تا بازگشت به پیش نویس قانون اساسی اول که خمینی نیز در ابتدا پذیرفته بود، پیشنهاد کرده است.
پیشنهادات عملی فوق گرچه متفاوت و گاه متضاد است ولی با ساختار فعلی قدرت و واکنش هایی که پس از جنبش نشان داده سازگار نیست. پذیرش آن از جانب حکومت ولایت فقیه به صورت داوطلبانه و اصلاح طلبانه به نظر من ممکن نیست .
فرض بر اینست که این حکومت بماند ولی قانون اساسی را تغییر دهد. حکومت تمام هم خود را در این مدت ۴۳ سال مصروف پرکردن همین چند سوراخ قانون اساسی کرده است که شما آن را ظرفیت می نامید . مقصود آن بوده تا بیشتر مردم را مقید و رام نگاهدارند. طرفه اینجاست که این قید و بندها در بارۀ قانونی است که در بنیاد فاشیستی است . چرخش ۱۸۰ درجه ی آن در توان قدرت مادی و معنوی خامنه ای نیست.
به آن همه جنایات و چپاول ها در کدام دادگاه باید رسیدگی کرد؟ این محاکمه ها که موجب ننگ عدالتنند باید ملایان را از قضاوت به زیر انداخت و از تحصیلکردگان حقوق بر کار قضاوت گماشت و از نیروی وکلای حقیقی برای اجرای عدالت استفاده کرد تا بساط ظلم و آدمکشی و اجرای قوانین عصر حجر نظیر بریدن دست و پا پایان یابد. امروز قضاوت به یک امر جهانی تبدیل شده است و ج ا نمی تواند به شیوه ی خود جوانان کشور را بر دار بیاویزد و از عواقب آن مصون بماند .قدرت تفویض شده باید با مسئولیت همراه بوده، در مقابل مردم پاسخگو باشد.
تفهیم این مطلب به حکومت موجود که دیگر اسلام هسته اصلی نظم حقوقی و اجتماعی ایران نمی تواند باشد آسان نیست.
دین و شریعت دوقلوی جدا ناپذیر در سیاست اسلامی است. به باور اسلامگرایان این ها قوانین تغییر ناپذیرند ولی حال می بینند که مردم این قوانین را نمی خواهند و در خیابان ها علیه این قوانین فریاد می زنند و خون می دهند ولی حکومت بازهم تهدید می کند و عقب نمی نشیند.
من این بیانیۀ سازمان نهضت آزادی را که قبلا خود پلی برای آمدن خمینی و حکومت جمهوری اسلامی شده بود و امروز پس از ۴۳ سال پیشنهاد جدایی دین از حکومت را می کند به فال نیک می گیرم و این را نمایانگر تحولی بزرگ در ایران می دانم .
برخی از رسانه های داخل نیز در عوض استقبال از آن به تخطئه و مخالفت با آن برخاسته اند با وجود اینکه خود معترفند :« گروه‌هایی نظیر سازمان مجاهدین خلق، گروه فرقان، آرمان مستضعفین، جنبش مسلمانان مبارز، جریان دکتر شریعتی، دفتر تحکیم وحدت، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، جبهه‌ی مشارکت ایران اسلامی، حزب کارگزاران سازندگی، نیروهای ملی‌ـ‌مذهبی و گروه مهدی هاشمی از مهم‌ترین گروه‌هایی هستند که از نهضت آزادی متأثر بوده‌اند.» (۲)
جا دارد گروه های دیگر اسلامی متفقاً از این امر پشتیبانی کنند. چنین کاری در این موقعیت که خطرات بسیاری از جمله تمامیت ارضی کشور ما را تهدید می کند، می تواند در سرنوشت کشور ما تاثیر بسیار مهمی بگذارد و از آن محافظت نماید. چندی پیش نیز نواندیشان دینی در اقدامی مشابه بر جدایی دین از دولت تاکید ورزیده بودند . (۳)
من و دوستانم در ایران لیبرال که سال هاست بر لائیسیته پا می فشاریم امری که دکتر شاپور بختیار در اول انقلاب مطرح ساخت و دیکتاتوری نعلین را یادآور شد ؛ بر این باوریم که دین نباید هدف سیاست باشد و کاملا باید جدا از سیاست باشد و لائیسیته را تنها درمان تاریخی این حکومت دینی، این بلای خانمانسوز می دانیم .هر کس به این راه بپیوندد راه درست را برگزیده و باید مقدمش را گرامی داشت. لائیسیته مقصد منطقی گرایشی است که امروزه تمامی ایران را فرا گرفته و حتی نهضت آزادی را نیز به سوی خود جذب کرده است. این است روزنۀ امیدی که به روی آینده ای بهتر برای ملت ایران باز شده است. –
جمعه – ۳۰ دی ۱۴۰۱
Friday – 2023 20 January
hassanbehgar@gmail.com
(1)
ضرورت رفراندوم اصلاح قانون اساسی؛ بیانیه نهضت آزادی ایران
(۲)
شبهه‌افکنی به شیوه‌ی نهضت آزادی ایران
(۳)
? ما خواهان جدایی دین و دولت در ایران هستیم
بیانیّه تحلیلیِ جمعی از نواندیشان دینی
