آخرین وصیت لنین
به‌مناسبت صدمین سالگرد تشکیل اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی
والری بورت (VALERY BURT)، روزنامه‌نگار، پژوهشگر تاریخ، نویسنده.
ا. م. شیری
اگر چه بیماری لنین در بهار سال ۱۹۲۲ شدت گرفت، اما صدر شورای کمیسرهای خلق به کار خود ادامه داد. لنین نمی‌توانست ناظر بی‌تفاوت رویدادها باشد. تشکیل اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی موضوع اصلی آن زمان بود. این مسئله قرار بود در نخستین کنگرۀ سراسری شوراها در پایان دسامبر مورد بحث قرار گیرد.
اتحاد جمهوری‌های شوروی به حد کمال رسیده بود. جمهوری سوسیالیستی فدراسیون روسیۀ شوروی و دیگر تشکل‌های سیاسی که در قلمرو امپراتوری روسیه سابق در طول جنگ داخلی شکل گرفته بودند، به طرز دردناکی بر ویرانی‌های پس از انقلاب غلبه کردند. احیای صنایع، لغو بی‌سوادی، توسعۀ فرهنگ و برقراری مناسبات با دنیای خارج ضروری بود. حل این وظایف دولتی با هم در مقایسه با دشواری‌های به رسمیت شناختن بین‌المللی آسان‌تر بود.
در پاییز ۱۹۲۲، دو رویکرد، دو تفکر در بارۀ ایدۀ اتحاد فضا را پر کرده بود. استالین پیشنهاد کرد که جمهوری‌ها به عنوان خودمختار به جمهوری سوسیالیستی فدراسیون روسیۀ شوروی ملحق شوند. پروژۀ خودمختاری از سوی تعداد دیگری از رهبران شوروی، از جمله کیروف، دزرژینسکی، کویبیشف، مولوتوف مورد حمایت قرار گرفت. کمونیست‌های اوکراین و گرجستان از حفظ استقلال جمهوری‌ها طرفداری می‌کردند، بوخارین و تروتسکی نیز با پشتیبانی از آن‌ها، معتقد بودند که فشار بیش از حد بر جمهوری‌ها خطرناک است. در اثر مواجه با مخالفت شدید، می‌تواند موجب انفجار شود.
دیدگاه لنین عبارت از این بود که ایجاد یک دولت فدرال، متشکل از جمهوری‌های برابر حقوق با حفظ ویژگی‌های استقلال ضروری است.
در اکتبر ۱۹۲۲، لنین با مایکل فاربمن، خبرنگار آبزرور مصاحبه کرد. فاربمن نوشت: «اگر من از بیماری او اطلاع نداشتم، هرگز گمان نمی‌کردم که او بیمار است». به نظر می‌رسید لنین «کاملاً سالم و سرشار از شوق زندگی» بود، او «با جدیت فوق‌العاده»، مصاحبه کرد.
لنین تصریح کرد، که «فقط توجه زیاد به منافع ملل مختلف، زمینۀ درگیری‌ها را از بین می‌برد، بی‌اعتمادی متقابل را از بین می‌برد، ترس از نوعی دسیسه را از بین می‌برد…» این اظهارات به لایحۀ قانونی تبدیل گردید.
ابتدا اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی با شرکت چهار جمهوری: جمهوری سوسیالیستی فدراسیون روسیۀ شوروی، اوکراین، بلاروس و جمهوری شوروی ماوراء قفقاز که در مارس ۱۹۲۲ با عضویت گرجستان، ارمنستان و آذربایجان شکل گرفته بود، تشکیل گردید. در اعلامیۀ تشکیل اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی تصریح شده بود، که راه اتحاد برای «همۀ جمهوری‌های سوسیالیستی شوروی، چه جمهوری‌های موجود و چه آن‌هایی که در آینده تشکیل خواهند شد»، باز است.
لنین در سپتامبر ۱۹۲۲ در نامه‌ای به کامنف پیشنهاد کرد که انجمن دولتی جدید «اتحاد جمهوری‌های شوروی اروپا و آسیا» نامیده شود. این، بمعنی اعتقاد به پیروزی انقلاب جهانی بود. ناآرامی‌های مردمی اروپا را فراگرفته بود. جمهوری‌های باواریای شوروی، جمهوری شوروی برمن، جماهیر شوروی ساکسونی و جمهوری شوروی مجارستان هر چند به مدت کوتاه، اما پدید آمدند. در طول جنگ بین روسیه شوروی و لهستان، شعار “ورشو برخیز، برلین برخیز!” مطرح شد. پیروزی انقلاب جهانی در چشم‌انداز بود…
نام دولت جدید- اتحاد جمهوری‌های سوسیالیستی شوروی برای اولین بار در کنگرۀ سراسری شوراهای اوکراین در دسامبر ۱۹۲۲ در خارکوف طنین‌انداز شد. لنین با استقبال از نمایندگان آن نوشت: «مسئلۀ اتحاد جمهوری‌ها یکی از مهم‌ترین مسائلی است که کنگره باید آن را مورد توجه قرار دهد. سازماندهی بیشتر دستگاه دولتی ما در گرو پاسخ صحیح به این سؤال است…».
در این میان، پزشکان به لنین توصیه کردند که بمنظور معالجۀ اساسی به حومۀ مسکو نقل مکان کند. رهبر قبل از عزیمت به گورکی در ۱۵ دسامبر، طی نامه‌ای به اعضای کمیتۀ مرکزی حزب کمونیست سراسری روسیه (بلشویک) نوشت: «من اکنون کارهایم را انجام داده‌ام و می‌توانم با راحتی خیال آنجا را ترک کنم. تنها یک مسئله- عدم امکان سخنرانی در کنگرۀ شوراها باقی می‌ماند که مرا به شدت نگران می‌کند…».
پزشکان به این نتیجه رسیدند که لنین نمی‌تواند در کنگرۀ شوراها سخنرانی کند. در شب ۲۲ منتهی به روز ۲۳ دسامبر، وضعیت او به وخامت گرائید، اما او از پزشکان اجازه گرفت تا روزانه به مدت ۳۰-۴۰ دقیقه به تندنویس دیکته کند.
لنین با امیدواری به بهبودی، در تدارک سخنرانی در دوازدهمین کنگرۀ حزب در آوریل ۱۹۲۳ بود و تصمیم داشت در کنگره توجهات را به خطر تمایلات شوونیستی قدرت‌های بزرگ در برابر اتحاد جلب کند و تقاضا کند که برابری رسمی با برابری واقعی باید پشتیبانی شود.
اعلامیه و معاهدۀ تشکیل اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی، شامل جمهوری‌های شوروی فدراسیون روسیه، اوکراین، بلاروس و فدراسیون ماوراء قفقاز را استالین در ۳۰ دسامبر ۱۹۲۲ در اولین کنگرۀ شوراهای سراسری روسیه قرائت کرد. در این معاهده آمده بود که مقامات عالی متحدین مسئولیت سیاست خارجی، نیروهای مسلح، بودجه، تجارت خارجی و داخلی، حمل و نقل، امور پست و تلگراف، قوۀ قضائیه، مراقبت‌های بهداشتی، آموزش همگانی و رسیدگی‌های حقوقی را به عهده خواهند داشت.
… تشکیل اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی آخرین وصیت لنین بود.
برگرفته از: بنیاد فرهنگ راهبردی
۶ دی- جدی ۱۴۰۱
دستگاه اطلاعات ستون پنجم
ولادیمیر مالیشف (Vladimir MALYSHEV)
ا. م. شیری
چگونه آن‌ها برای «مبارزه با روسیه پوتین» و دیگران برنامه‌ریزی می‌کنند.
روزنامۀ آمریکایی پولیتیکو نوعی دستورالعمل در مورد لزوم «پرورش فعال» ستون پنجم اطلاعات و هماهنگی اقدامات روزنامه‌نگاران فراری از روسیه منتشر کرد. در مقالۀ پولیتیکو به قلم ایلان برمن، معاون ارشد شورای آمریکایی در سیاست خارجی و رهبر پروژه دیپلماسی عمومی عنوان شده است: «زمان پرورش یک اکوسیستم اطلاعاتی جایگزین در روسیه برای غرب رسیده است».
«اکوسیستم اطلاعات جایگزین»، به نشریات و کانال‌های تلویزیونی لیبرالی که پس از شروع عملیات ویژۀ نظامی، روسیه را ترک کردند و همچنین، به روزنامه‌نگاران قادر به «مبارزه با روسیه پوتین» که به غرب گریختند، اشاره دارد. برمن می‌گوید «ویرانی حوزۀ رسانه‌های داخلی» منجر به ایجاد کیفیت جدیدی از یک اکوسیستم اطلاعاتی مخالف در تبعید شده است. در میان «تبعیدی‌ها» او از «Meduza»، «Ekho Moskvy»، «MediaZona»، «iStories»، «The Insider»، «Proekt»، «Dojd» نام می‌برد.
برمن می‌گوید: «این حوزۀ رسانه‌ای ناراضی در حال ظهور، از اهمیت بسزایی برخوردار است. با شروع جنگ علیه اوکراین، روسیۀ پوتین به هدف سخت‌تری برای گزارش‌های غربی تبدیل شده است. زیرا، بسیاری از خبرگزاری‌های آمریکایی و اروپایی از این کشور اخراج شده‌اند. در این میان، تبلیغات دولتی به شدت افزایش یافته است… با این حال، پلتفرم‌های رقومی مانند یوتیوب و تلگرام حداقل در حال حاضر به فعالیت خود در داخل کشور ادامه می‌دهند. آن‌ها همچنان به روس‌ها اجازه دسترسی به اطلاعاتی را می‌دهند که توسط دولت کنترل نمی‌شود. رسانه‌های مخالف روسیه به رفع این نیاز کمک می‌کنند… با گذشت زمان، این می‌تواند بر حمایت ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه از جنگ تأثیر بگذارد».
ایدۀ پیش پا افتادۀ برمن مبنی بر اینکه ستون پنجم اطلاعاتی فراری از روسیه می‌تواند به کار مخرب خود در خارج از کشور هم ادامه دهد، باید با ترتیب دادن کارهایی مانند برگزاری «دوره‌های آموزشی» برای فراریان، مورد پشتیبانی قرار گیرند تا بتوانند به طور مؤثرتری با رسانه‌های معروف غربی «تعامل کنند»، مهارت‌های خود را تطبیق دهند و بر کار خارج از روسیه تمرکز نمایند. خود این امر می‌تواند اعتبار آن‌ها را به عنوان انتقال دهندگان وفادار ایده‌های غربی برای مخاطبان روسی افزایش دهد.
برمن می‌گوید: «اکنون تبعیدیان مقیم خارج برای ادامۀ حیات به منابع مالی مستقل و پایدار نیاز دارند» و پیشنهاد می‌کند که برای تأمین نیازهای مالی آن‌ها می‌توان از مکانیسم‌هایی مانند «ایجاد یک صندوق جهانی برای کمک به روزنامه‌نگاران در تبعید، که اخیراً توسط دیمیتری مرادوف، برنده جایزۀ نوبل پیشنهاد شده است»، استفاده کرد.
علاوه بر این، ایجاد شرایط مطلوب برای اقامت در خارج از کشور و جابجایی بین کشورها بمثابه فراهم کردن زمینۀ «تحرک» برای این افراد بسیار حائز اهمیت است. سپس می‌توان این گروه را به غرب نزدیک‌تر کرد و برای آن‌ها امکان دسترسی بیشتر به اطلاعات و مقاماتی را فراهم آورد که به جذاب‌تر و کاربردی‌تر شدن گزارش‌های آن‌ها کمک می‌کند. این امر می‌تواند با اعطای مجوز ورود به رسانه‌های اروپایی برای رسانه‌های روسی معتبر توسط کشورهای عضو اتحادیه اروپا، یا با ارائه فرصت‌های راهنمایی کوتاه‌مدت در رسانه‌های خبری معروف که مقر آن‌ها در اروپای مرکزی و غربی واقع است، محقق شود.
برمن تأکید می‌کند: «رسانه‌های روسی حتی در تبعید نیز می‌توانند چنان اعتباری کسب کنند که مبلغان غربی به سادگی نمی‌توانند به آن دست یابند». غرب فقط باید گروه‌های فراری را با دقت پرورش دهد. برای اجرای این پیشنهادات بودجه وجود دارد. در سال ۲۰۲۱، ایالات متحدۀ آمریکا ۲۹۰ میلیون دلار برای مقابله با نفوذ روسیه اختصاص داد و در بودجۀ سال ۲۰۲۳، مبلغ ۸۸۴.۷ میلیون دلار برای آژانس جهانی رسانه در نظر گرفته است (۲۴.۷ میلیون دلار بیشتر از سال گذشته). بر اساس سندی که در وب سایت کمیتۀ تخصصی سنا منتشر شده، قرار است وجوه تخصیصی به این نهاد، از جمله برای کار رادیو اروپای آزاد-رادیو آزادی و صدای آمریکا صرف شود.
اولگ سئرامولوتوف، معاون وزیر امور خارجه فدراسیون روسیه، در ۱۰ دسامبر گفت: «چنین کاری با کمک ابزارهای دیگر، مثلاً، از طریق حملات سایبری گسترش خواهد یافت. برای این اهداف بیش از ۱۱ میلیارد دلار فقط در بودجۀ پنتاگون در سال ۲۰۲۳ در نظر گرفته خواهد شد».
ناگفته نماند که دستورالعمل فوق اگر چه در رابطه با شیوۀ پرورش اپوزیسون فراری روسیه به خارج انتشار یافته، اما یک روش عام است که در امر تربیت و پرورش مخالفان هر کشور مفروض برای مداخله و به هرج و مرج کشیدن آن حتی در داخل نیز به کار بسته می‌شود.
کار برای ایجاد یک «اکوسیستم اطلاعاتی جایگزین» آغاز شده است. لازم به ذکر است که ایلان برمن به عنوان مشاور وزارت دفاع و سایر سازمان‌های دولتی آمریکا، از جمله، سازمان سیا شناخته می‌شود.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
*- دربارۀ نویسنده: رئیس هیئت مدیرۀ سازمان غیرانتفاعی خودمختار «فروشگاه کتاب نویسنده»، سردبیر روزنامه به همین نام، عضو کانون نویسندگان روسیه، خبرنگار سابق و رئیس دفاتر خبرگزاری تاس در ایتالیا و یونان، مؤلف بیش از ۳۰ کتاب داستانی و روزنامه‌نگاری.
برگرفته از: بنیاد فرهنگ راهبردی
https://eb1384.wordpress.com/2022/12/28/
۷ دی- جدی ۱۴۰۱
