ناسیونالیسم خطری که از نو باید شناخت(١٦)
اقبال نظرگاهی
July 08, 2020 ناسیونالیسم خطری که از نو باید شناخت(١٦)
در باب مردم فریبی بیداری ملی – از خود بیگانگی ملی و هویت ملی
ناسیونالیستهای اولیه در امریکا و فرانسه ناسیونالیسم را همچون یک جنبش سیاسی شکل داده و متعین کردند. اما ناسیونالیستهای دست دوم در اروپای شرقی و جنوبی و روسیه خود مخلوق جنبش ناسیونالیستی بودند. ناسیونالیسم خاورمیانه ای: ناسیونالیسم ترک و عرب و ایرانی و کرد پس مانده و تفاله جنبش منحط و جنگ افروز و خونین ناسیونالیسمی بودند که در ابتدای قرن بیست و سپس با جنگ اول جهانی و نتایج آن وارد خاورمیانه شده بود. تاریخ بیداری "ملت ترک" "ملت عرب" "قوم بنی اسراییل" "ایرانیان" و "کردها" چیزی جز پس آب و خون آبه جنبش ناسیونالیستی اروپائیان نبود که با شکست امپراتوری عثمانی وارد خاورمیانه شد.
عدم شناخت عمیق وتحلیلی عموم مردم از تاریخ تکامل اجتماعات بشر و تاریخ سیاسی جهان باعث شده است تا ناسیونالیستها فرصت داشته باشند تا ملغمه ای از داستان و خیال و آرزو را قاطی تاریخ کنند و با مکمل باستانشناسی چیزی بنام "تاریخ ملی" بسازند و باور داشتن به این تحریفات و خرافات را بیداری ملی بنامند. حال آنکه بر طبق تاریخ علمی ملت یک داده تاریخی قدیمی نیست. چنین نیست که تمدن باستانی چین متعلق به همین "ملت چین" امروزی باشد. تمدن های هند و ایران و یونان و مصر و رم و بین النهرین ربطی به "ملت های" هند و ایران و یونان و مصر و ایتالیا و کرد و عرب امروز ندارد. ملت یک پدیده سیاسی تاریخ نوین بشر است. ملت یک پروژه سیاسی متاخراست و هیچ ربطی به باستانشناسی ندارد. تاریخ ملتها از زمان کشورسازی ناسیونالیستها شروع میشود و نه از هزاران سال پیش. اما ناسیونالیستها آگاهانه مردم را فریب داده و تمام گذشته را به جیب "ملت خودی" ریخته و اعلام "هویت ملی" میکنند و بر سایرین فخر و زور و جنگ می فروشند و به نوبه خود آن سایرین هم به فکر "ملت سازی" خود افتاده و اعلام بیداری ملی برای مقابله به مثل میکنند. هویت ملی یک داده عینی و واقعی تاریخ بشر نیست بلکه یک پدیده سیاسی و حقیقی است که ابتدا بطورذهنی دراعتقاد گروهی از مردم و سپس در عمل خشونت جویانه علیه دیگران و مخالفین بروز عینی و واقعی پیدا میکند. ناسیونالیسم خالق هویت ملی است و نه تاریخ ماتریالیستی تکامل جوامع بشر.
ناسیونالیستها مخالفین خود را خائن به میهن و واجد اشد مجازات میدانند چون خوب میدانند آگاهگری کمونیستی پروژه سیاسی آنان را برملا میسازد پس چه خوب که کمونیستها را بعنوان وطن فروش و خائن به میهن دار بزنند. و چنانچه با مردمی روبرو شوند که هنوز فریب شارلاتانیسم سیاسی ناسیونالیسم را نخورده اند دعی میشوند که این مردم از خود بیگانه ملی هستند. از خود بیگانه ملی یعنی هنوز خود را منهای ملت و مستقل از ملت بعنوان فرد و یا با تعلق اجتماعی می شناسند و نه بعنوان تعلق ملی. بعبارت دیگر هنوز هویت ملی ندارند. افرادی که هویت ملی ندارند شهروند یک جامعه معین با گذشته مشخص و با زبان و فرهنگ معین هستند اما برای ناسیونالیستها این تعلق اجتماعی سودآور نیست و سکه ای به جیب صاحبان قدرت اضافه نمیکند لذا مردم باید هویت ملی کسب کنند تا در مغایرت با سایرین برای خودشان ملت و کشور و مرز و محدوده ای داشته باشند. این مرز و بوم و میهن سیاسی میشوند تا صاحبان قدرت بتوانند در آن چهارچوب جغرافیایی ملت خودی را آقایی کنند و در آن بر ثروت و مقام و منزلت و قدرت تکیه زنند.
از خود بیگانگی ملی مانند هویت ملی ابداع و ساخته و پرداخته ناسیونالیستهاست. هویت تراشی جمعی بر مبنای "تاریخ و سرزمین و زبان مشترک" توسط ناسیونالیستها در اساس همان پروژه سیاسی کشورسازی و ساختن دولت-ملت است. ناسیونالیستها در این پروژه 250 ساله موفق عمل کرده اند. آنها چه در بعد فلسفه بافی سیاسی و چه در بعد جداکردن مردم جوامع از یکدیگر بر اساس زبان و سرزمین و تقسیم اجتماعات مردمی و چه در بعد نظامی و جنگ و کشتارو جنوساید موفق عمل کرده اند: وجود بیش از 190 کشور و تقسیم کره خاکی میان 190 "ملت" از موفقیتهای ناسیونالیستهاست اگرچه در این راه صدها میلیون بشر را به نیستی و جهانی را به تباهی کشانده اند. بزرگترین نهاد بین"المللی" را ساخته اند قوانین فی مابین ابداع کرده اند و ایدئولوژی سیاسی ناسیونالیسم را خلق کرده اند. اما همه این موفقیتها به سده 19 و 20 تعلق دارند و در دهه های اخیر بخصوص از دهه نود قرن بیست ببعد افول ناسیونالیسم و افق تاریک آن روشن گشته است. با وجود این واقعیت عظیم تاریخی در سایه غلبه ارتجاع بین الملل نئولیبرالیسم و نئومحافظه کاری ناسیونالیستها هنوز زوزه میکشند و مردم را به جنگ و کشتار یکدیگر میبرند.
ابداع از خود بیگانگی ملی توسط ناسیونالیستها در خدمت این عقبگرد است. در خدمت عقبگرد دنیا به رهبری کاپتالیسم و نئولیبرالیسم است. حال که در سایه پیشرفتهای بزرگ علمی و تکنولوژی دهکده جهانی شکل گرفته است و شهروندان بیشتری خود را متعلق به هویت انسانی و اجتماعی و جهانی میدانند ناسیونالیستها شیپور عقبگرد میزنند و بانگ ملی و ملت سر میدهند. مردم را به هویت ملی فرا میخوانند و خواهان بیداری ملی هستند. در پس این بیداری ملی ظلمت فریب سیاسی و نادانی سیاسی نهفته است. بیداری ملی سرکیسه کردن جامعه بنام ملت و فریب نسل جوانی است که درک درست و عمیق و تحلیلی از تاریخ جهان ندارد. خود را تحت حکومت این یا آن دولت-ملت دیده است و به گمان اینکه ساختن دولت-ملت خودی راه چاره ازرفع ظلم و ستم حاکم و فلاکت اجتماعی است تسلیم شیادان سیاسی شده است. جامعه و جوانانش قربانی ناسیونالیسم و ناسیونالیستها بوده اند و خواهند بود تا زمانیکه بر هویت انسانی خود تکیه کنند و خواهان به قدرت بردن انسانیت باشند.
اقبال نظرگاهی
هفتم جولای 2020
