گزارش رونمایی کتاب «اندیشه‌های کارل مارکس در قرن بیست و یکم»
نوشته «بهرام رحمانی» در کپنهاک و مالمو
کپنهاک: شنبه ۱۳ آوریل ۲۰۱۹
با شعری آغاز می‌کنم از پل الوار که بهرام در سرآغاز بیانیه‌ای تحت عنوان “از کانون نویسندگان ایران و اعضای آن حمایت کنیم” آورده است در تاریخ سی‌ام دی‌ماه ۱۳۹۷- بیستم ژانویه ۲۰۱۸
سپیده که سر بزند
در این بیشه زار خزان زده شاید گلی بروید
شبیه آن چه در بهار بوئیدیم
پس به نام زندگی
هرگز نگو هرگز
من نادی هستم؛ از طرف کانون اندیشه خیرمقدم میگم به حضّار گرامی که امروز تشریف آوردند به این جلسۀ رونمایی کتاب و همینطور خیرمقدم به مهمان عزیزمان بهرام رحمانی که از استکهلم تشریف آورده اند که در جمع ما باشند. این برای کانون اندیشه مایۀ مسرّت و افتخار است که چنین مهمان گرامی ای را امروز در محلّ کانون داشته باشد.
نیاز چندانی به معرّفی بهرام رحمانی نیست. مختصر معرّفی من در این‌جا به‌ویژه جهت آنان است که با نام و آثار و فعّالیّت‌های ایشان کم‌تر آشنایی دارند.
ایشان از چهره‌های شناخته شدۀ جنبش چپ ایران است و یکی از پرکارترین نویسندگانی که به‌طور خستگی‌ناپذیر و در خلال دهه‌های متمادی قلم زده است. قلم زده است با عشق به انسان‌ها، با وفاداری به آرمان‌های والای انسانی و در راه تلاش برای رهایی انسان‌های دربند و مورد بهره‌کشی. از زمره فعّالیّت‌های حرفه‌ای ایشان نویسندگی و روزنامه‌نگاری است در عین حال که یک مبارز فعّال سیاسی و یک تحلیل‌گر جنبش‌های سیاسی – اجتماعی هستند. ایشان بیش از ۴۰ سال است که در عرصه‌های فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی کار کرده است.
از جمله نشریاتی که ایشان با آن‌ها همکاری داشته است می‌توان «نگاه», «همبستگی»، «ایران تریبون» و «کارگر امروز» را نام برد. مدّتی نیز سردبیر نشریه «بامداد» بوده‌اند.
حاصل تلاش‌های بی‌وقفۀ بهرام از جمله نگارش کتب متعدّد در زمینه‌های مختلف به‌ویژه در حیطۀ مسائل سیاسی و اجتماعی است، هم‌چنین مقالات بی‌شمار، سخنرانی‌ها، مناظره‌ها و مصاحبه‌های ایشان است.
در همین جا، شایسته است که از تجربۀ شخصی خودم در برخورد با یکی از آثار واقعاً با ارزش بهرام یاد کنم. از کتاب “من مرگ را سرودی کردم” در مورد زندگی و مبارزات محمود صالحی مبارز کارگری کُرد به کوشش ستایش برانگیز بهرام در توصیف و تشریح فراز و نشیب‌های مبارزات محمود صالحی و خانوادۀ وی. در این کتاب چهارصد و دوازده صفحه‌ای که در خلال آن به توصیف مبارزات کارگری و شرایط کارگران و خانواده‌های آنان پرداخته شده است، اسناد، مدارک، اعلامیه‌ها، بیانیه‌ها، مصاحبه‌ها و نامه‌نگاری‌های بی‌شمار، با پشت‌کار و حوصله و عشق و علاقه و دقّت وافر جمع‌آوری و ارائه شده است.
بهرام در دو تشکّل پراعتبار در عرصۀ قلم حضور فعّال و مؤثّر داشته است: یکی کانون نویسندگان ایران(در تبعید) و دیگری انجمن قلم ایران(در تبعید).
در کانون نویسندگان ایران (در تبعید)، در سال ۲۰۰۶، به‌عنوان یکی از هیئت دبیران کانون انتخاب می‌شوند و بالاخره در مجمع عمومی در سال ۲۰۰۷ در ابتداء برای هیئت دبیران برگزیده می‌شوند و سرانجام مسئولیت دبیری کانون را به‌عهده می‌گیرند.
بهرام هم‌چنین در مجمع عمومی کانون نویسندگان ایران در تبعید در سال ۲۰۰۹ به عنوان یکی از سه عضو هیئت دبیران، به‌عنوان هیئت دبیران کانون و بالاخره سردبیر نشریه کانون انتخاب شد.
در انجمن قلم ایران در تبعید، بهرام در سال ۲۰۰۸ به‌عنوان دبیر انجمن انتخاب شد.
ایشان در مجمع عمومی انجمن قلم ایران در تبعید در سال ۲۰۱۳، به‌عنوان عضو هیئت دبیران انتخاب شد و سرانجام به‌عنوان پرزیدنت انجمن قلم ایران در تبعید انتخاب شدند.
ایشان هم‌چنین در هفتاد و پنجمین کنگره پن جهانی در اکتبر ۲۰۰۹ در اتریش و همینطور در هفتاد و نهمین کنگره در سال ۲۰۱۳ ایسلند، شرکت داشته‌اند.
در برنامۀ امروز کاوه دادگری به‌عنوان معرّفی‌کنندۀ کتاب توضیح خواهند داد به هدفِ این‌که حضّار گرامی در جریان محورهای مهمّ هم‌چنین سمت و سوی کتاب قرار بگیرند، سپس بهرام رحمانی نویسندۀ کتاب در مورد کتاب‌شان توضیحات لازم را خواهند داد.
***
سپس رفیق «کاوه دادگری» به عنوان معرفی‌کننده کتاب، ویژگی‌های کتاب، سرفصل‌ها و نحوه تنظیم کتاب و دیدگاه نویسنده در برخورد به رویدادهای دوران مارکس و نیز استنباط وی از دیدگاه مارکس و آن‌جچه که به‌نام مارکس اما در طی انقلاب‌های قرن بیستم رخ داده است برشمردند. برخورد مارکس به رویدادهای زمان خود، اکتشافات علمی که دیدگاه‌های فلسفی، تاریخی، اقتصادی و سیاسی مارکس را تحت تأثیر قرار دادند، به تناسب آثاری که محصول این دوره‌های متفاوت زندگی مارکس بوده‌اند، از دیگر موضوعاتی بودند که در تدوین کتاب در نظر گرفته شده‌اند.
در بخش اصلی رونمایی، رفیق «بهرام رحمانی» توضیحاتی در باره ضرورت‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی که سبب نوشتن کتاب وی شده است، ارائه دادند. برخی از این ملاحظات که از سوی سخن‌ران بیان شد عبارت بودند از: وضعیت پیچیده جهان امروز که در آن جنگ‌ها، آدم کشی‌ها و آوارگی میلیونی ناشی از این فجایع و تیره‌روزی‌ها و قحطی‌ها جریان دارد. بی حقوقی آشکار زنان و کودکان، استثمار انسان‌ها و جبر اقتصادی و بردگی مدرن حاکم بر نظام سرمایه‌داری و سیستم کار مزدی بیداد می‌کند. هم‌چنین افزایش سختی‌ها و فقر و فلاکت حاکم بر ایران، حاشیه‌نشینی و فقدان امکانات ابتدایی زیستی و رفاهی برای اکثریت توده‌ها، نابودی محیط زیست و بسیاری مشکلات دیگر و ضرورت پاسخ‌گویی به آن‌ها از دیدگاه مارکس آن‌گونه که از ایدئولوژیک کردن این پدیده‌ها اجتناب شود، همآن‌گونه که مارکس ایدئولوژی را امری منفی و گمراه‌کننده می‌دید، و راه برون‌رفت و رهایی از نظام استثماری سرمایه‌داری از ضرورت‌هایی است که نوشتن این کتاب را موجه می‌سازد. به گفته نویسنده برخی از مسائل و خواسته‌هایی که در دوران مارکس مطرح بودند، اکنون تحقق یافته‌اند؛ اما مسائل دیگری نیز در دوران معاصر پدید آمده‌اند که در گذشته خبری از آن‌ها نبود: جنگ‌ها و رقابت‌های ویرانگر میان امپریالیست‌ها که به دو جنگ جهانی اول و دوم انجامید، پیدایش نهادهای بین‌المللی هم چون سازمان ملل و صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی، تخریب محیط زیست و گرم شدن زمین و غیره و…
در ادامه، پرسش و پاسخ و طرح برخی مسائل بود که با شرکت نویسنده و حاضران دنبال شد. جلسه حدود سه ساعت به طول انجامید.
کاوه دادگری
۲۰ آپریل ۲۰۱۹
***
در ضمن، بهرام پیش از رونمایی کتاب در کپنهاک، در مالمو(جمعه ۱۲ آوریل ۲۰۱۹) نیز در رونمایی کتابش شرکت داشت. ابتدا بابک رحیمی پس از خوش‌آمدگویی به حضار، کتاب را معرفی کرد و سپس بهرام توضیحاتی در باره کتاب مارکس… داد و در پایان حضار سئوالات و سخنان خود را بیان کردند و نویسنده به سئوالات حضار جواب داد.