بازتاب انسانیت و رهائی از ارتجاع،

در پس اعتراضات مردم عراق

علی مطهری

مردم عراق طی چند هفته اخیر در  بیش از پانزده شهر از جمله بغداد به حرکت درآمدند و با تظاهرات و تجمعات وسیع خیابانی، اعتراض و نارضایتی شدید خود را اعلام کرده اند. دستجات مرتجع اسلامی و دولت قومی – مذهبی بیش از یک دهه است عراق را به کشوری بشدت ناامن تبدیل کرده اند. مردم عراق در محاصره تروریست ها و کانگسترهای اسلامی قرار گرفته اند که با حمله آمریکا و متحدینش در سال ۲۰۰۳ مثل قارچ از زمین روئیدند و ترس و وحشت و کشتار و ناامنی را به نرم زندگی مردم تبدیل کردند و حدود یک دهه و نیم است که یک سناریوی سیاه تمام عیار را به مردم عراق تحمیل کردند.

شرکت کنندگان در اعتراضات میلیونی، مردمی هستند که از کمترین امنیت و آسایش محروم شده اند. گذشته از فقر و بیکاری وسیع که اکثریت کارگران و مردم فاقد سرمایه با آن دست و پنجه نرم میکنند، ناامنی شدیدی مردم را تهدید میکند و روزمره با خطر انفجار بمب در صف نان و گوشت، در درون وسایل نقلیه، در میادین و خیابان های شهر روبرو هستند. در کنار ترور و کشتار گروههای فوق ارتجاعی یک دولت قومی- مذهبی به همان اندازه مرتجع نیز که یک پای اصلی چنین اوضاعی است، فضا را ملتهب تر کرده و نفس کشیدن را برای مردم مشکل تر نموده است. باندها و دستجات اسلامی مسلح هستند و هر کدام  بر منطقه و گوشه ای از عراق حکومت میکنند و به جان مردم افتاده اند و جامعه عراق را تماما ناامن کرده اند. اعتراض مردم را باید در بطن چنین شرایط و اوضاعی قرار داد و قضاوت کرد. شعار “نه شیعه، نه سنی، جامعه مدنی و سکولاریسم” در این شرایط معنی پیدا میکند و به شعار محوری اعتراض مردم تبدیل میشود. معلوم است که در کنار این شعار، مطالبات رفاهی، اجتماعی و شعار مبارزه با فساد نیز وجود دارد. ولی برای رسیدن به خواست و مطالبات رفاهی و برای مبارزه با فساد، اول باید با این شرایط تعیین تکلیف کرد و دست کانگسترها و تروریستهای اسلامی “شیعه” و “سنی” را از زندگی مردم کوتاه کرد. مردم برای پایان دادن به جنگ دستجات مرتجع اسلامی، بازگرداندن امنیت به جامعه عراق، نه گفتن به حکومت قومی – مذهبی و دست یافتن به رفاه و یک زندگی شایسته انسان به مبارزه و اعتراض وسیع خیابانی روی آورده اند. مبارزه مردم عراق شایسته گرم ترین حمایت از سوی کمونیستها و آزادیخواهان است.

سطوری در مورد شعار “نه شیعه، نه سنی، حکومت مدنی”

واقعیت این است بدون تشخیص تند پیچ ها و اوضاع و احوال و موقعیت کشور عراق که شعار “نه شیعه، نه سنی، حکومت سکولار” در آن مطرح میشود، درک معنای سیاسی این شعار نیز در این دوره مقدور نیست. درجه رادیکالیسم شعارها بسته به اینکه در چه زمان و مکان و موقعیتی مطرح میشوند، متفاوت است و به میزان زیادی به شرایط حاکم بر آن دوره و خصوصیات جنبشی که در آن شعارها شکل میگیرد، بستگی دارد. در صورت عدم تشخیص شرایطی که شعار در آن شکل می گیرد، فهم اینکه این شعارها کدام افق و کدام سنت و گرایش اجتماعی را تقویت می کنند مشکل است. شعار “نه سنی نه شیعه حکومت سکولار” به حکم موقعیتی که مردم عراق از سال ۲۰۰۳ تا امروز در آن قرار گرفته اند، میتواند به عنوان یک شعار محوری و متحد کننده، راه گشا باشد.

در تظاهرات ها و اعتراضات بزرگ شعارهای زیادی مطرح میشوند، ولی بسته به شرایط معمولا یک و یا دو شعار برجستگی خاصی پیدا میکنند و به شعارهای محوری تبدیل و حول آن اعتراض مردم قطبی میشود و یا میتواند قطبی شود. در حرکت اعتراضی مردم عراق نیز نه شیعه، نه سنی، جامعه مدنی که در بطن خود معنی حکومت سکولار را میدهد، یک شعار کلیدی است. این شعار بیان مخالفت مردم با حکومت قومی – مذهبی و پایان دادن به شرایط جهنمی امروز عراق است. در شرایطی که جنگ دستجات و گروه های مسلح قومی و بویژه مذهبی شیرازه جامعه مدنی را از هم پاشانده این شعار رادیکال و تعیین کننده است. شعاری در جهت عبور از شرایط امروز عراق و راه برون رفت جامعه از ترور، کشتار و ناامنی است. شعاری است برای نه گفتن به همه گروه ها و دستجات جنایتکار مذهبی و قومی، به این خاطر کمونیست ها و آزادیخواهان عراق باید این شعار را به عنوان پرچم این اعتراض معین برجسته نمایند و نگذارند ناسیونالیستها این شعار را نمایندگی کنند و حول آن نیرو جمع کنند و صاحب آن شناخته شوند.

هسته های مقاومت

در شرایطی که همه دستجات و باندهای اسلامی مسلح هستند و به جان هم افتاده اند، در شرایطی که هر یک بر گوشه ای ازعراق حکومت میکنند و مردم را از هستی ساقط کرده اند، هیچ تضمینی برای امنیت اعتراضات و تظاهرات مردم، برای فعالین اجتماعی، کمونیست ها و آزادیخوان دخیل در این حرکت، وجود ندارد. از یک سوی سیستانی و مقتدا صدر و دولت قومی – مذهبی عراق در صدد جلوگیری از تداوم و گسترش اعتراضات مردم و کنترل آن هستند و از سوی دیگر برای ایجاد رعب و وحشت در میان پیشروان و فعالین اعتراضات موجود، ترور فعالین این حرکت اعتراضی آغاز شده است و چند روز قبل چهار فعال مدنی و دخیل در تظاهرات توسط باندهای مسلح ترور شدند. باندهای مسلح اسلامی تلاش میکنند در میان فعالین و صفوف تظاهرات تزلزل ایجاد نمایند و از ادامه آن جلوگیری نمایند. برای مقابله با باندها و دستجات مسلح و خنثی کردن نقشه آنها باید هسته های مقاومت محل کار و زیست را تشکیل داد، سازماندهی هسته های مقاومت در مقابل ترور و حمله به صف تظاهرات در شرایط امروز عراق یک ضرورت است. تشکیل هسته های مسلح در محل کار و زیست در شرایط امروز عراق که باندها و گروه های مرتجع اسلامی و قومی هر یک بر شهر و منطقه ای حکومت میکنند، سدی محکمی در مقابل ترور فعالین و پیشروان ایجاد میکند و از جان آنها حفاظت میکند. در صورت وجود هسته های مقاومت مردمی، دست زدن به ترور برای باندهای اسلامی ساده نخواهد بود. هسته های مسلح میتواند زنجیره ای از حلقه های حفاظتی حول تظاهرات ها ایجاد نماید و از این طریق شرکت کننده گان در اعتراض را از حمله احتمالی باندهای مسلح اسلامی مصون دارند. این اقدم در شرایط امروز عراق روحیه مبارزاتی مردم را بالا میبرد و ادامه و گسترش اعتراضات آنها را ممکن میکند.

در اعتراضات بزرگ مردم عراق نیز مانند هر خیزش و حرکت دیگری احزاب و جریانات به نمایندگی از طرف جنبش های متفاوت اجتماعی دخالت دارند و تلاش میکنند افق خود را بر آن حاکم نمایند. سیستانی و مقتدا صدر و حکومت عراق در سیمای مردم معترض، خشم و نفرت عمیق علیه خود و شرایط حکم بر عراق را میبینند، اما برای مهار و کنترل مبارزات مردم، روش حمایت از آن را در پیش گرفته اند و میخواهند مسیر دیگری را جهت به انحراف کشانده مبارزات مردم و برای کند کردن لبه تیز شعار نه شیعه نه سنی جامعه مدنی پیش روی مردم قرار دهند و با فشار به عبادی جهت انجام رفرم های سطحی در حکومت قومی و مذهبی عراق، مردم را به خانه بفرستند. این یک حرکت توده ای است که اقشار متفاوت مردم در آن شرکت دارند و جریانات متعلق به جنبش های متفاوت اجتماعی از مذهبیون گرفته تا ناسیونالیست ها نیز در آن دخیل هستند. هر کدام تلاش میکنند افق خود را بر این اعتراض حاکم نمایند و رهبری آن و یا بخش های از آن را بدست گیرند. اعتراضات میلیونی مردم در همان حال فرصت مناسبی برای کمونیستها و نیروهای آزادیخواه و سکولار جهت دخالت جدی و همه جانبه و ایفای نقش در راستای سازماندهی یک مبارزه رادیکال علیه کشتار و ترور و تحجر دستجات مذهبی و دولت قومی – مذهبی که آمریکا با کمک دولت های منطقه و نیروهای مرتجع محلی به مردم عراق تحمیل کرده اند، فراهم نموده است. کمونیست ها و آزادیخواهان عراق با دخالت سیاسی در این حرکت باید تلاش کنند که افق رهائی از وضع موجود را در مقابل مردم قرار دهند و با تلاش پیگیر به عنوان نمایندگان عراقی آزاد و برابر و سکولار، سمت درست حرکت را به مردم نشان دهند و نگذارند ناسیونالستها و سیستانی ها مردم را فریب دهند و مبارزات آنها به انحراف بکشانند.

۳ سپتامبر ۲۰۱۵