تروریست های داعش روز ۲۵ ژوئن یک بار دیگر با حمایت دولت اسلامی ترکیه به کوبانی حمله کردند و به قتل عام هولناک مردم عادی و کودکان این شهر دست زدند. مبارزین و مردم مقاوم کوبانی با تحمل تلفات زیادی این حمله را نیز درهم شکستند. این موفقیت و پاک کردن کامل کوبانی از تروریست های داعش با واکنش دولت ترکیه روبرو شد و نخست وزیر ترکیه به رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ترکیه کتبا دستور داد که با در نظر گرفتن جوانب مختلف و احتیاط لازم نقشه حمله به سوریه را در نظر داشته باشد.

واکنش ترکیه صرفا ناشی از موفقیت مردم و شکست مجدد داعش در کوبانی نیست، این تنها گوشه کوچکی از ناکامی های بین المللی، منطقه ای و داخلی دولت ترکیه بعد از به گل نشستن کشتی قدر قدرتی اش در خاورمیانه و بی نتیجه ماندن تلاشهایش برای کنار زدن بشار اسد با حمیت مالی عربستان و قطر است. تحولات خاورمیانه و بویژه جنگ ارتجاعی در سوریه آنطور که دولت اردوغان انتظار داشت در جهت تبدیل ترکیه به یک قدرت منطقه ای عمل نکرد، اسلام مدل ترکیه که قرار بود به آلترناتیو آمریکا در منطقه تبدیل شود فعلا تا اطلاع ثانوی به بایگانی سپرده شده است. ارتش آزاد سوریه که از حمایت کامل ترکیه برخوردار بود در شرایط کنونی نقش سابق را در تحولات سوریه بازی نمیکند و اوضاع داخلی ترکیه نیز زیاد قابل تعریف نیست. در مقابل رزمندگان کوبانی “نیروهای مدافع خلق” در منطقه در حال پیشروی هستند که با دولت ترکیه مناسبات خوبی ندارند. این مسئله نگرانی دولت ترکیه را افزایش داده است.  تبلیغات جنگی و طرح مسئله جنگ نیز بیشتر جنجال بعد از شکست مجدد داعش در کوبانی و ناکامی ترکیه در این رابطه است.

چند سال قبل دولت ترکیه با حمایت مالی عربستان به تسلیح و آموزش نظامی ارتش آزاد و حمایت از نیروهای اسلامی درگیر در جنگ ارتجاعی سوریه اقدام کرد. امریکا و غرب نیز در جهت تقویت ترکیه و عربستان همسویی خود را با اقدامات آنها در مورد سوریه اعلام کردند. همه به این باور بودند چیزی به پایان حکومت اسد حال با اندکی تاخیر باقی نمانده است. حکومت اسلامی ترکیه داشت خود را به عنوان الگوی مورد قبول امریکا و غرب برای قدر قدرتی بعد از سقوط دولت بشار اسد در منطقه آماده میکرد، که ورق برگشت و در اثر تغییر معادلات منطقه و حمایت ایران، حزب الله، چین و بویژه روسیه از حکومت ارتجاعی اسد و توافقات امریکا و روسیه بر سر سوریه، سیر تحولات سوریه شکل دیگری بخود گرفت و اسد و دولت سوریه در قدرت باقی ماندند. این مسئله طرح منطقه ای ترکیه و عربستان را با بن بست روبرو کرد و بعدها شکست اسلام سیاسی در مصر نیز بر روند رو به افول اسلام سیاسی و کم شدن نفوذ اسلام نوع ترکیه “معتدل” به عنوان الگوی حکومتی غرب تاثیر گذاشت و این ضربه دیکری بود بر پیکر اسلامی دولت ترکیه و به کاهش نفوذ دولت ترکیه در منطقه منجر شد و وجه بین المللی اش را پائین آورد.

نزدیک به یکسال قبل جنگ مردم کوبانی علیه نیروی فوق ارتجاعی داعش به آواره شدن مردم این شهر منجر شد. بی تفاوتی دولت ترکیه نسبت به مردم آواره کوبانی و بویژه حمایتش از داعش، خشم و نفرت مردم ترکیه را نسبت به دولت اردوغان به همراه داشت و منجر به اعتراض و تظاهراتهای وسیع مردمی در استانبول و دهها شهر دیگر ترکیه شد. مقاومت دو ماهه زنان و مردان مبارز کوبانی و نهایتا شکست داعش و آزاد شدن کوبانی ضربه دیگری به دولت اسلامی اردوغان وارد کرد و در ادامه باید رکود اقتصادی ترکیه، موفقیت حزب دمکراتیک خلق ها در انتخابات اخیر و همچنین پیروزی اخیر مبارزین و مردم کوبانی بر داعش و پاک سازی کامل شهر از این نیروی تروریست و ارتجاعی را به موارد فوق افزود تا علت طرح حمله به سوریه از جانب دولت ترکیه بهتر روشن شود. دولت ترکیه برای جبران موقعیت از دست رفته سابق خود در دنیای متحول سیاسی و غیر قابل کنترل کنونی، میخواهد ریسک حمله به سوریه را حداقل به عنوان یک تهدید برای جلب توجه امریکا و غرب نسبت به خود و مطرح شدن مجددش در صحنه سیاست منطقه عملی جلوه دهد. اما چنین جنگی هزینه گزافی برای ترکیه دارد، احتمال اقدامات کوچک و موردی منتفی نیست، ولی بعید بنظر میرسد که دولت ترکیه به چنین ریسکی دست بزند.

دولت ترکیه میداند دست زدن به چنین عملی با چه عکس العمل های داخلی، منطقه ای و بین المللی روبرو خواهد شد. این مسئله در سطح داخڵی به واکنش تند پ. ک. ک و اعتراضات وسیع مردمی منجر میشود. مراد کارایلان عضو شورای رهبری حزب کارگران کرد (پ.ک.ک) به دولت آنکارا هشدار داد که حمله ارتش ترکیه به کردهای سوری را حمله به این گروه تلقی خواهند کرد و وارد جنگ با دولت ترکیه میشوند و تمام ترکیه به صحنه جنگ تبدیل خواهد شد. ایران و روسیه نیز هشدار داده اند که چنین اقدامی با واکنش آنها مواجه میشود و همچنین بحران های دیپلماتیک موجود در سطح بین المللی نیز ابعاد دیگری به خود خواهد گرفت و … با توجه به مسایل فوق و مسایل دیگری که در این نوشته کوتاه نمی گنجد، دولت ترکیه هر چند هم برای جبران ناکامی های چند سال اخیر در داخل و منطقه و برای جلوگیری از پیشرویهای مبارزین کوبانی به جنگ نیاز داشته باشد، بعید بنظر میرسد به چنین ریسکی دست بزند و آنچنان که ادعا میکند، توان پیشروی و کنترل این منطقه را به عمق ۳۳ و طول ۱۱۰ کیلومتر در شرایط فعلی را داشته باشد.

۲ جولای ۲۰۱۵