علل پایان یابی نابهنگام اعتصاب و اعتراض کارگران نیشکر هفت تپه

بیژن رنجبر : اعتراضات و اعتصاب بیست و هشت روزه کارگران مجتمع نیشکر هفت تپه، چنانچه در سایت های خبری آمده بود در روز جمعه ٨ آذرماه بنا به تصمیم مجمع عمومی کارگران این مجتمع به پایان رسید.

اکنون پس از گذشت روزها و فاصله گرفتن از آن تصمیم مبنی بر ختم اعتراض و اعتصاب کارگران هفت تپه و فروکش نمودن هیجانات ناشی از حس سرخوردگی برآمده از آن، شاید بتوان علل اینچنین پایانی را برای چنین اعتصاب و اعتراض کم نظیری به صورت ذیل خلاصه وار بر شمرد:

1. سرکوب و اختناق

سرکوب پلیسی همراه با تهدیدات گسترده امنیتی که در وهله نخست به بازداشت کلیه نمایندگان کارگران هفت تپه و در مرحله بعد به ادامه حبس، ضرب و شتم و شکنجه و پرونده سازی علیه نماینده موثر کارگران و سخنگوی گرایش شورایی آنها یعنی اسماعیل بخشی و از این رهگذر به تشدید فضای رعب و وحشت در میان کارگران معترض و زهر چشم گرفتن از آنان منجر گردید.

2. تفوق تدریجی گرایش سندیکالیستی بر گرایش شورایی

تا قبل از بازداشت اسماعیل بخشی، این کارگر آگاه و شجاع و سخنگوی مصمم گرایش شورایی، جریان اعتصاب و اعتراض کارگران، بی خلل و مستحکم با افق و چشم انداز اداره شورایی به پیش می رفت و به کمتر از پرداخت تمام دستمزدهای معوقه و نیز خلع ید از کارفرما و بخش خصوصی و انتقال مالکیت مجتمع به بخشی دولتی به شرط نظارت شوراهای کارگری راضی نبود. اما دشمن که بخوبی کارش را بلد است با بازداشت اسماعیل بخشی این عنصر کلیدی و سخنگوی راستین گرایش شورایی اعتصاب و اعتراضات کارگران هفت تپه، ضربه اساسی را وارد آورد و با حذف او از صحنه، بدینسان فضا برای گرایش سندیکالیستی گشوده شد، این گرایش که با پرداخت دو ماه دستمزدهای معوقه از سوی کارفرما، پایش سست شده بود، با توجه به افق محدود طبقاتی و سیاسی خود، خلع ید از بخش خصوصی و متعاقبا چشم انداز اداره شورایی را نیز فراموش کرد و نهایتا کارگران معترض را به بازگشت به کار و دست کشیدن از اعتصاب فراخواند و شعار محوری کارگران یعنی "نان کار آزادی و اداره شورایی" را به طاق نسیان سپرد. آخر به دو ماه دستمزد معوقه یعنی هدف خود دست یافته بود، لذا دیگر هدفی در افق خویش مشاهده نمی کرد تا برایش به مبارزه ادامه دهد. در همین ارتباط اگر هم نقدی به برخی دوستان در نیشکر هفت تپه و همچنین اتحادیه آزاد کارگران ایران برغم رنج و دردهای فراوانی که تاکنون متحمل شدند، وارد باشد از زاویه چنین نگاهی به اعتراضات و اعتصابات کارگری است.

3. فقر و عدم استطاعت مالی کارگران برای ادامه اعتصاب طولانی مدت

کارگری که با دشواری تامین قوت لایموت و معیشت بخور و نمیر روزانه خود و خانواده اش دست و پنجه نرم می کند و پنج برابر زیر خط فقر زندگی می کند، به سختی بتواند بدون هیچگونه پشتیبانی مالی به اعتصابات طولانی مدت دست بزند. در چنین بستر و شرایط جانکاهی است که وجود صندوق مالی حمایت از اعتصاب برای تضمین ادامه کاری اعتصابات و اعتراضات، حیاتی و ضروری می نماید.

4. عدم حمایت عملی و موثر سایر کارگران شاغل در صنایع و مراکز تولیدی و خدماتی

برغم همدلی های فراوان، اما شاهد حمایت عملی و موثر سایر کارگران از طریق راه اندازی اعتصاب و افزایش فشار بر دولت حامی کارفرمایان در راستای همبستگی با کارگران مجتمع نیشکر هفت تپه نبودیم.

در فقدان یک تشکل مستقل و هماهنگ کننده سراسری کارگری، کارگران نیشکر هفت تپه در طول بیست و هشت روز اعتصاب خود بارها فریاد زدند و خواستار حمایت موثر و عملی هم طبقه ای های خود شدند، اما پاسخ در خوری دریافت نکردند. شکی نیست که طبق درک جامعه شناختی ما از قضیه؛ منافع گروهی، محلی و منطقه ای، موجب تضعیف هویت طبقاتی می گردد و بدینسان مانع از آن می شود که منافع اقتصادی مشترک به صورت نیروی سیاسی موثری علیه دشمن حاکم آشکار گردد و به میدان بیاید. این تجربه تلخ بارها در تاریخ یکصد و پنجاه سال گذشته ایران تکرار شده است.

5. محلی ماندن اعتصاب و اعتراضات کارگران هفت تپه

اعتصاب و اعتراضات کارگران مجتمع نیشکر هفت تپه در طول عمر بیست و هشت روزه اش، پایش را از شهر کوچک شوش بیرون نگذاشت و بدینسان فضاهای بزرگتر را که می توانست به رشد و گسترش آن یاری رساند از دست داد.

6. عدم توانایی احزاب و سازمان های چپ و سوسیالیستی در حمایت موثر از اعتصاب

سازمان ها و احزاب چپ و سوسیالیست برغم نگرانی ها، همدلی ها و احساسات بی شائبه خود لیکن در راستای اثرگذاری موثر و عملی و نیز حمایت تعیین کننده از اعتصاب و اعتراضات کارگران نیشکر هفت تپه ناتوان بودند.

سه شنبه 11 دسامبر 2018