ڕیفراندۆم لە جەرگەی دیباتی چینایەتی دا!
وەڵامێک بە هاوڕی خەسرەو سایە
بەشی دووەم
سامان کەریم
لەبەشی یەکەمدا بە شیوەیەکی ڕۆشن لایەنی سیاسی و فکری هاوڕی خەسرەو مان سەبارەت بە پرسی ڕیفراندۆمی ٢۵.٩شرۆڤە کرد وپێم وایە ئێستا باسەکە ڕۆشنتر بێت. بەتایبەت رۆژ بە رۆژ خەلکی کوردستان زیاتر لە نەگبەتی و هەڕەشەو ئالۆزی باری ژیان و گوزەرانیان ڕوبەڕودەبنەوە. هەر ئێستا کوردستان وە بەتایبەت خەلکی ناوچە جێناکۆکەکان لەبەردەم هەڕەشەیەکی گەورەی ووڵاتانی کۆنەپەرست و هیزەکانی شۆڤێزمی عەرەبی وحەشدی شەعبی دایە. حەتمەن ئەو هەڕەشانە بیانوەکەی هەرچیەک بیت جێگای ئێدانەیە.
لەم بەشەدا کە بەشی دووەم و دوابەشە، وەڵامی ئەو بەشانە لە ووتارەکەی هاوڕی خەسرەو دەدەمەوە، کە پەیوەندی هەیە بە تۆمەتەکانی و باسی پرینسیب و تێکدانی ڕیزی بزوتنەوەو تەحزوبی کۆمۆنیستی.
پایەی سەرەکی لێکدانەوەی هاوڕی خەسرەو بە درێژایی نوسینەکەی بەیاننامەی حزبی کۆمۆنیستی کرێکاری عێراقە لە پەیوەند بە ڕیفراندۆمەوە. هاوڕێ دەنوسێت:(هه‌ڵویسته‌یه‌ک که هاوڕێ سامانی له‌سونه‌تێکی ناحزبی ومه‌ترسیه‌ک ئاگادارکردۆته‌وه‌و هیوای خواستوه به‌به‌رپرسیاڕیه‌تیه‌وه مامه‌له‌ی له‌گه‌ڵدا بکرێ، ئه‌ویش به‌وه‌ی که‌له‌م جه‌ده‌له‌دا به‌رژه‌وه‌ندی جولانه‌وه‌و حزبه‌کانی کۆمۆنیزمی کرێکاری وهه‌وڵدان بۆیه‌کگرتوو هێشتنه‌وه‌ی ڕیزه‌کانیان له‌ده‌وری سیاسه‌تێکی کۆمۆنیستی، به‌ئه‌سڵ وه‌ربگیڕێ و نه‌کریته قوربانی ڕای شه‌خسی که‌سانه‌وه، به‌تایبه‌تی که‌خیلافاته‌که‌ن له‌سه‌ر بابه‌تێکی تاکتیکیه.).( خەسرەو سایە- ڕیفراندۆم و سه‌ربه‌خۆیی.. دیسان وەڵام بە هاوڕێ سامان. -هیلی تەئکید هی منە)
هەروەها دەنوسێت:(مه‌سه‌له‌که ئه‌وه‌یه هاوڕی سامان که‌له‌رابه‌ری حزبێکدایه، پێش حزبه‌که‌ی که‌وتووه ونه‌زه‌ری شه‌خسی خستۆته پێش سیاسه‌تی حزبه‌که‌یه‌وه، نه‌زه‌رێک کە ناکۆکی تەواوی هەیە لەگەل بەرنامە و پەسەندکراوەکانی حزبەکه‌ی خۆیدا، ئایا ئه‌م سونه‌ته دروستو حزبیه؟ ئایا ئیتر ره‌وایه داوا له‌ئه‌ندامان بکرێ ئیلتزام به‌بڕیاره‌کانی حزبه‌وه بکه‌ن؟ ئایا درێژه‌کێشانو به‌رین بوونه‌وه‌ی ئه‌م سونه‌ته مه‌ترسی لێکترازانی به‌دواوه نییه؟ به‌داخه‌وه هاوڕی سامان به‌و هۆیه‌وه‌که بۆچونه‌کانی خۆی به‌‌سه‌نته‌ری هه‌ر راستیه‌ک داناوه، نه ئه‌م هه‌سته‌ی هه‌یه ونه‌ده‌یه‌وێت په‌یوه‌ندی نیوان ڕیفراندۆم و”سه‌رتاپای پێشه‌کی” وتاره‌که‌ی من ببینێ. ).( خەسرەو سایە-هەمان سەرچاوە- تەئکیدەکان هی منە)
هەروەها دەنوسێت:(ئه‌مه له‌کاتێکدایه هاورێ سامان به‌ڕۆشنی داوێتی بەژیر بەرنامەو سیاسەتی رەسمی حزبەکەیدا، کارێکی ئاواش پێشێڵکردنی سەرەتایترین مەوازین و تعهدی حزبیه و بەندیکی بەرجەستەی بنەما ریکخراوەییەکانی حزبەکەیەتی. به‌ندێک که‌ده‌بێ نەک هەر ئەندامانی مەکتەبی سیاسی، بەڵکو سه‌رجه‌م کادران و ئەندامانی کۆمیتە حزبیه‌کان پابه‌ندبن پیوه‌ی. باسی نیسبیەتی سیاسی چۆن سه‌رپێچی وئه‌م حاڵه‌ته‌ی پێ پینەدەکریت؟! پاشان ئەوە چ تقلیدیکی کۆمۆنیستییە، چ ئه‌لگۆیه‌کی ڕاقیو مۆدێرنه، ئەو سیاسەتەی کەبە بەشداری خۆت له‌بەرنامەو به‌یاننامه‌ی رەسمی حزبەکەتدا ته‌دوینکراوه‌و ده‌نگت له‌سه‌رداوه. که‌چێ به‌پێی پێوانه‌ی نەزەری شه‌خسی خۆت هه‌مان سیاسه‌ت له‌حزبی هاوپەیمانتدا بۆته ناسیونالیستی و به کەوتنه‌پال جەمسەری ئەمریکا و دژایەتی کردنی بەرژەوەندیه‌کانی کریکاران و واژۆکردنی وەرەقەی سپی بۆ بورژوازی، تۆمه‌تباری ده‌که‌یت؟! ئایا حاڵه‌تێکی ئاوا تۆمەتگه‌لێکی گه‌وره لە حزبیکی کۆمۆنیستی که‌هاوپەیمانی خۆتانه ناخاته ئه‌ستۆته‌وه؟.)( خەسرەو سایە-هەمان سەرچاوە-تەئکیدەکان هی منە).
بە هەموو قەناعەتێکەوە داوای لیبوردن لە خوێنەر دەکەم کە ئەم وتارە” بەشی دووەم” دەنوسم بەڕاستی کێشەی خەلک نیە وە کیشەی کەس نیە مەگەر زەینی هاورێ خەسرەو ئەگەر نا خەلک وە ڕیفراندۆم پەیوەندیان چیە بە باسی پەیرەوی ناوخۆی حزبێکەوە، یان پەیوەندیان بەوەی کە فلانە کەس ناحزبیە یان نا. بەڵام هاوڕیمان دەیەوێت سەرنجی خەڵک لەسەر مەسەلەی سەرەکی لاببات و بیانخاتە سەر ئەوەی سامان ناحزبیە، چونکە لەمەسەلەی سەرەکیدا وەلام ناداتەوە، پەنا دەبات بۆ مەسەلەیەک کە نامەربوتە. بە هەر حال بەرانبەر بە تۆمەت و دادگاییکردنی بێ ئاگا و ژێر پێنانی هەموو پریسنیبێک، بەناچار بەرگریکردنێک پێویستە. هەولدەدەم بەکورتی ئەم باسە تەواو بکەم:
یەکەم: ئەوەی کە من کردومە هەستاوم بە کاری حزبی خۆم. بەیاننامەی حزب بە دورو نزیک هاوپشتی و تەئیدی سیاسەتێک ناکات کە خەسرەو دەیباتە پێشەوە. سەیر ئەوەیە خەسرەو دەلێ سامان خۆی بەشداربوە لە نوسینیدا. ئێ باشە لە پێشەوە داوای رونکردنەوە بکە؟ ئەگەر نایکەیت هەر زوو حوکمی دادگایی دەرمەکە تۆمەتی ” ناحزبی بوون” پەخش مەکەرەوە( مۆدرێنیزمی خەسرەو داویەتی لە شەقەی باڵو فڕیوە). لایەنی کەم دادگایەکت دابنایە و شکاتێکت تۆمار بکردایە ئەوکات بەهەرحال قسەیەکمان لێدەکرد، وە کۆمەکم دەکردی. بەهەرحاڵ ئەمە پێشێلکردنی مافی تاوانبارە کە لەبەرنامەی حزبدا ڕۆشنەو خەسرەو باش دەیزانێت، بەلام لە بەرئەوەی بەرژەوەندی خوازەوە، نسبیەتی سیاسی بە قازانجی خۆی تا ئاستی پرەنسبێک بردوە. ئسولی دادگای بورژوایی چ جا بگات بە کڕیکاری ئەوەیە کە تاوانبار تاوانبار نیە تاکو تاوانەکەی نەسەلمێت لە دادگایەکی بێ لایەندا!! مەگەر هەموو کەسێکی سەرجادە نایزانێت. ئەگەر وایە مەسەلە چییە خەسرەو هیچ گوێ ناداتە تومەتبارێک کە هاوڕییەتی؟! کەواتە قوڕ بەسەر تاوانبارانی کۆمەلگا، ئەگەر خەسرەو ببێتە دادوەر دەبێت چیان بەسەر بهێنیت؟!
دووەم: هاوڕی خەسرەو چۆن زانی من بەشدار بووم لە نوسینی بەیانەکەی حزبدا. چونکە ئەوە تەقسیم کاری نێوخۆی مەکتەب سیاسی حزبی عیراقە. بەڵام وازانی ، بە چ مافێک ئەمکارە ناوخۆییەی مەکتەبی سیاسی حزبێک ئاشکرا دەکات؟! ئەمە چ پرینسیب ومۆدرێنیزمێکە، بەراستی هاوڕی خەسرەو ڕیفراندۆم بەتەواوەتی دایپۆشیوە. ئەمە خەرقی نەک حزبی خۆت بەلکو خەرقی زانیاری حزبێکی دیکەیە، هاوڕی گیان؟!
سێهەم: پێش دوا باس کە باسی ناحزبیەتو بەیاننامەی حزبی عیراقە. پیویستە ئەم باسەی هاوڕی بهێنمەوە کە دەڵێت(به‌رژه‌وه‌ندی جولانه‌وه‌و حزبه‌کانی کۆمۆنیزمی کرێکاری وهه‌وڵدان بۆیه‌کگرتوو هێشتنه‌وه‌ی ڕیزه‌کانیان له‌ده‌وری سیاسه‌تێکی کۆمۆنیستی، به‌ئه‌سڵ وه‌ربگیڕێ و نه‌کریته قوربانی ڕای شه‌خسی که‌سانه‌وه، به‌تایبه‌تی که‌خیلافاته‌که‌ن له‌سه‌ر بابه‌تێکی تاکتیکیه.).لەسەر ئەمباسەی خەسرەو تەنها دوو ووشەی دوایم قبوڵە کە دەڵیت ” بابەتێکی تاکتیکیە”. بەلام لەوە بترازیت بەڕاستی نازانم کام بەرژوەندیەیە کە هاوڕیم وا لیدەکات ڕاستیەکان نەڵێت” بەرژوەندی جولانەوەو بزوتنەوەکەمان هیشتنەوەی ڕیزەکانی …” هاوڕی لێی تێکچوە ئەوەی لەسەری بوو ئەمکارە بکات خۆی بوو.. خۆ من لە پێشدا بەیانم نەنوسیوە و تەئیدی ڕیفراندۆمی ٢۵.٩ م نەکردوە. کاتیک هاوڕی هیچ هەوڵیک نادات لەمبارەو گوناهی من چییە؟! ئەم باسە ناکەمەوە دیسان بە قازانجی خەسرەو، ئەگەر دەلێت بە قازانجی من نیە با وەڵام بداتەوەو بۆ ئەوەی ئەوکات من وەڵامێکی ڕۆشنی بدەمەوە. تائێرە لەباسی یەکریزی بزوتنەوەو جولانەوە تەواو بوین. واتە ئەگەر قسەی خەسرەو دروست بێ و ڕیزی جولانەوەکەمان تێکچوو بێت، ئەوە گوناهی ئەوە. هەرچەند من ئەم خیلافاتانە زۆر بە سادە دەبینم و بەقازانجی کۆمۆنیزم و کردنەوەی دەروازەیەک بۆ بەهێزبونی. ئەو هەرایەی ناوێت.
چوارهەم: بەیاننامەی حزبی کۆمۆنیستی کرێکاری عیراق بە هیچ شێوەیەک بەرگری لە ڕیفراندۆمی ٢۵.٩ ناکات و بە شیوەیەکی ناڕاستەوخۆ لە بەرانبەریدا دەوەستێت. لە بەیاننامەی حزبی عیراقدا کە من خۆم یەکێک بووم لە نوسەرانی ” دوای ئەوەی خەسرەو ڕایگەیاند” سێ بڕگە دەهێنمەوە بەم شێوەی خوارەوە:
بڕگەی یەکەم:
لەسەر ئەم بنەمایەو بێ شک، ئەنجامدانی ریفراندۆمێکی ئازادانە دەربارەی جیابونەوە لە عێراق و ( دامەزراندنی دەوڵەتی سەربەخۆ) یاخود مانەوە لە چوارچێوەی عێراقدا، بەمافی یەکسانەوە یەکێکە لە مافە ڕەواکانی جەماوەری کوردستانی عێراق، هەروەها میکانیزکی گونجاوە بۆ چارەسەرکردنی مەسەلەی نەتەوەیی کورد لە کاتی ئێستادا (لەژێر سەرپەرشتی دامەزراوە رەسمیە نێو دەوڵەتیەکان) هەموو ئەمانە لەبەرنامەی حزبدا، جێگیرکراوە کە کۆنگرەی پێنجەم بریاری لەسەر داوە لە ساڵی ٢٠١٢دا.
بڕگەی دووەم:
ئێمە لە حزبی کۆمۆنیستی کرێکاریی عێراق، لەکاتێکدا کە بەرگری لە مافی جەماوەری کوردستانی عێراق دەکەین بۆ سەربەخۆیی ودامەزراندنی دەوڵەتی سەربەخۆ وئەنجامدانی ریفراندۆم، جەخت لەسەر خەباتی سوشیالیستی ئینتەرناسێونالیستی وبەرژەوەندی هاوبەشی چینی کرێکار ی سەرجەمی عێراق کە بەزمانەکانی عەرەبی وکوردی وتورکومانی وئاسوری وچی دیکە، دەدوێن.
بڕگەی سێهەم:
حزبمان جەخت لەسەر ئەوەدەکاتەوە، کە ریفراندۆم مافێکە لەمافەکانی کرێکاران وجەماوەر لە کوردستاندا و ڕێز لە رای جەماوەر دەگرین لەکوردستان ئەنجامەی ریفراندۆم هەرچی بێت: سەربەخۆیی یان نەخێر.( هێلی تەئکیدی هەرسێ بڕگەکە هی منە).
لە برگەی یەکەمدا بە ئاشکرا دژی ڕیفراندۆمی ٢.٩ یەو ڕایگەیاندوە کە (لەژێر سەرپەرشتی دامەزراوە رەسمیە نێو دەوڵەتیەکان) کاتێک کە ئەمە نیە، واتە هیچ دەزگایەکی نێو نەتەوەیی سەرپەرشتی ناکات مانای ئەوەیە کە ئێمە لەگەڵ ئەم ڕیفراندۆمی ٢۵.٩ یەدا نین. بۆمن کە ئەم بڕگەیەم قبوڵکردوە ئەوکاتەو ئێستاشی لەگەڵدا بیت، ماناکەی ئەوەبوە کەئەگەر بۆ نمونە یوئێن سەرپەرشتی بکات مانای ئەوەیە بێ دەردی سەر ئەم پرۆسەیە دەچێتە پێشەوە، بێ کێشە و بێ شەر. چونکە کە دەزگایەکی وەک یوئێن بڕیاری هاتن دەدات بۆکارێکی وا لە هەلومەرجی ئێستای دونیادا مانای ئەوەیە کە ڕیکەوتنێکی فراوانتری نێو نەتەوەیی هەیە بە تایبەت لە نێوان زلهیزەکاندا. لە کاتێکی وەک ئێستادا رۆشن بوو کە یوئێن نایەت، چونکە کێشەو شەڕیکی گەورە هەیە لە نێوان زلهیزەکاندا لە ناوچەکەو عیراقدا لەسەر پێگەی خۆیان.
لە برگەکانی دووەم وسێهەمدا؛ بەشیوەیەکی گشتی لەسەر ئەو خالەی سەرەوە دارێژراوەو مانایەکی هێجگار گشتی هەیە، باسیکی گشتیە و خۆی نادات لە ڕیفراندۆمی بارزانی و ٢۵.٩… ریفراندۆم بۆ من وە بۆ هەرکەسێک کەمێک لە مارکسیزم گەیشتبیت پەیوەندی هەیە بە کات و هەلومەرجی دیاریکراوەوە بەبی کاتو هەلومەرجی دیاریکراو و دەستنیشان کردنی، دارشتنی سیاسەت بێ مانا دەبیت.
دوای ئەوە، ئەگەر هاوڕییەک وەک خەسرەو یان هەرکەس ئەو دوو بڕگەیە یان بەیانەکە بەجۆرێک دەخوێنێتەوە کە بەقازانجی سیاسەتی خۆی بێت، ئارەزووی خۆیەتی، چونکە گشتی یە. وە ئەو بوارەی تێدایە و لەمبارەوە بەیانەکە جێگای ڕەخنەی جدی یە و دەبوایە رۆشنتر خۆی جیابکاتەوە لەو سیاسەتەی هاوڕی خەسرەو گرتویەتیە بەر لەمەر ڕیفراندۆمی ٢۵.٩. بەڵام بەبێ بیانوو هێنانەوە بۆ ئەو کەموکوڕییە لە بەیانەکەدا، باسی سەرەکی من ئەوەبووە کە بڕیک ئاگاداری یەکڕیزی بزوتنەوەکەمان بین … ئەمە دژایەتی یان ناڕؤشنیەک لە بەیانەکە دەدات بە دەستەوە، بەلام بگاتە ئەوەی کە نوسەرەکەی بێ تاوانبار بکەیت کە ناحزبیە ئیتر ئەوە کەموکوڕی تێگەیشتنە لە لایەن هاوڕیمانە و گوناهی من نیە، کە هاوڕی کات و هەلومەرج و مێژووی بۆ گرینگ نەماوە، من چی بکەم، یان کە هاوڕی وازی لەو پرینسیبانە هێناوە کە خۆی باسی دەکات من چی بکەم؟!
ئەوەندەی نەماوە بۆ رۆژی ڕیفراندۆم و تەنها هەفتەیەک ماوە. ئێستاش هاوڕیمان دەتوانێت کە بە ڕەخنەیەکی مارکسستی و شۆرشگێرانە وەلامێک بەو هەڵە تەکتیکی یە بداتەوە. درێژە کێشان بەم سیاسەتە زەرەرێکی گەورەیە بۆ کۆمۆنیزم و کریکارو خەڵکی کوردستان. بەجیا لەوەی کە بەرزانی دوای دەخات یان نا. کە تا ئێستا گریمانەی دواخستنی گەورەیە. ئەگەر دوا نەخرێت، ئەوە لە ناوچە جێناکۆکەکاندا کۆسپی هێجگار گەورەتری هەیە لە ڕودانی شەرو بەهەرحال پەکخستنی ڕیفراندۆم لەو جێگایانەدا. ١٧.٩،٢٠١٧