جنگ برای کنترل مجدد شهر موصل و دیگر مناطق تحت کنترل داعش به گرمی ادامه دارد. قبل از آنکه پیش بینی معینی برای خاتمه این جنگ وجود داشته باشد، همه ناظرین سیاسی از احتمال جنگ های دیگر در ادامه جنگ حاضر می گویند. اما، نشانه های اولیه یکی از این جنگها، خیلی قبل تر از این پیش بینی ها، خود را نمایان کرده بود. مسعود بارزانی و علی عبادی که در جریان کنفرانس خبری یکماه قبل، با قیافه متحدین محکمی جلو دوربین ها ظاهر شده و مژده آغاز عملیات موصل را به همه می دادند، امروز علیه همدیگر سنگر بندی کرده اند.

سخنان مسعود بارزانی در کنفرانس خبری روز ١۶ این ماه در شهر باشیک، اعلام آمادگی آشکاری برای این جنگ بود. ایشان گفت: “ما نمیدانیم آن بلای بزرگی که در آینده پس از داعش گریبانگیرمان می شود چه خواهد بود، اما بایستی با آمادگی کامل با هرگونه تهدید روبرو شویم.“ هنگامیکه این سخنان بارزانی را در کنار علم کردن تهدید آمیز جدایی کردستان و تشکیل دولت مستقل قرار دهیم، آنموقع روشن میشود که پشت ”آن واقعه ای که در آینده پس از داعش گریبانگیرشان خواهد شد“، تهدیدی در حقیقت آشنا، معین و برنامه ریزی شده خود را پنهان کرده است.

بارزانی این ”تهدید“ را یک فال بینی برای خود عنوان کرد. اما وقتیکه “نمیدانم”اش را کنار سخنان دیگرش در اینمورد که “تقریبا تمامی خاک کردستان را آزاد کرده ایم، با آمریکا بر سر عدم عقب نشینی نیروی پیشمرگ از مناطقی که آزاد کرده اند به توافق رسیدیم، و دولت مستقل کردی اعلام میکنیم….” قرار دهیم، دیگر نبایستی نه “ندانستن”اش جدی گرفته شود و نه حسابی برای فال بینی اش در مورد پیش بینی “واقعه بعد از داعش” باز کرد. بارزانی طرفین و موضوع و ماهیت آن جنگ را تعیین کرده است. که در یک جمله میتوان گفت جنگ ناسیونالیزم کرد و عرب بر سر تقسیم سرزمین و قدرت و منابع طبیعی خواهد بود. بدون شک، اگر این جنگ بوقوع بپیوندد، مردم کرد زبان و عرب زبان را برای آن بمیدان خواهند فرستاد که در ارزیابی نهایی، این جنگ ارتجاعی کرد و عرب خواهد بود و فجایع و مصائبش از سناریویی که از سال ٢٠٠٣ جامعه عراق با آن گریبانگیر است کمتر نخواهد بود.

کانال تلویزیونی “روداو” جهت تحلیل و ارزیابی محتوای اظهارات بارزانی، همان روز مصاحبه ای با شیخ جعفر مصطفی، مسئول شاخه ١۵ حزب دمکرات کردستان انجام داد. شیخ جعفر در این مصاحبه و بدون مطرح کردن “نمیدانیم” و فال بینی، صریحا به جزئیات این موضوع پرداخت و گفت که جنگ بعدی ما مطمئنا با دولت عراق و مشخصا با “حشدی الشعبی” بر سر تعیین تکلیف سرنوشت مناطق مورد اختلاف و مناطقی که از دوران ورود داعش تحت تسلط نیروی پیشمرگ بوده اند، خواهد بود.

در دنیای واقعی ناسیونالیزم کرد، درست پس از یورش ٢١ اکتبر داعش به شهر کرکوک، این جنگ را با یورش علیه آواره های عرب زبان و ویران کردن خانه و کاشانه شان آغاز کرده است. سازمان مدافع حقوق بشر در این زمینه این عمل را محکوم کرده و حکومت کردستان نیز با دستپاچگی جوابی داده است.

یکروز پس از اظهارات بارزانی در شهر باشیک، دفتر علی عبادی در عکس العمل به گفته های ایشان، اعلام کرد که : “هیچ تغییری در توافقات بغداد و اربیل بوجود نیامده است، و بنا بر مفاد این توافقنامه نیروهای پیشمرگ دوش بدوش نیروهای عراق برای آزاد کردن موصل می جنگند، بعد از آن و بنا به مفاد اشکار این توافقنامه نیروهای پیشمرگ بسوی مناطقی که قبل از آغاز این عملیات در آنها مستقر بودند عقب نشینی خواهند کرد، و تاکنون در چند ناحیه این مفاد عملی شده اند.” اعلامیه دفتر عبادی حتی اظهار میدارد: “آن مناطقی که در دوران حکومتهای قبلی تحت تسلط پیشمرگ درآمده اند، بنا به قانون اساسی عراق تعیین تکلیف خواهند شد.” این اظهارنظر آشکارا نشان میدهد که از نظر عبادی و حکومت عراق، نیروهای پیشمرگ نه تنها بایستی از مناطقی که در نتیجه عملیات موصل آزاد شده اند عقب نشینی کنند، بلکه بایستی آن مناطقی را هم که از سال ٢٠١۴ تاکنون تحت کنترل خود درآورده اند، (در زمان یورش و پیشروی داعش بارزانی اعلام کرد که این فرصتی برای تحت کنترل درآوردن مجدد مناطقی است که از کردستان منقطع شدە اند، و عملا نیز بخشهایی از آن را بکنترل درآوردند)، باز پس دهند. و حتی از اینهم بیشتر، قانون اساسی مملکت برای همه آن مناطقی که نیروی پیشمرگ از سال ٢٠٠٣ به این طرف و در دوران حکومتهای مختلف عراق بدست آورده بود، تعیین تکلیف خواهد کرد. در ششمین بند یاداشتنامه تفاهم میان وزارت دفاع آمریکا و وزارت پیشمرگ نیز بعنوان شرط کمک ۴١۵ میلیون دلاری ای که برای نیروی پیشمرگ تخصیص داده شده، گفته شده: ”در زمان به اجرا درآوردن این یاداشتنامە، نیروی پیشمرگ و دیگر نیروهای اقلیم کردستان عراق طبق جدول زمانبندی شده توسط حکومت عراق از مناطقی که در تنیجه عملیات نینوا آزاد میشوند، عقبنشینی میکنند.“ جای تردیدی نیست که اگر نیروهای قومی و مذهبی میدان دار باشند، پایبند به هیچ قانون و توافق نامه ای نخواهند بود و آخر سر نگرانی و خطر بسیار جدی ای وجود دارد که اختلافات توسط و در تنیجه جنگ و قتل عام های خونین یکطرفه شوند.

بدین شیوه میتوان از هم اکنون بخشی از طرفین و عوامل و محتوای آن واقعه بسیار محتملی که ممکن است پس از داعش گریبان مردم را بگیرد، را مشاهده کرد و حتی هیچ تضمینی نیز وجود ندارد که این فاجعه حتی منتظر دوران پس از بیرون راندن داعش از موصل بماند و در جوار جنگ کنونی موصل جنگ خانمانسوز دیگری بر مردم تحمیل نگردد. البته از همان آغاز معلوم بود که وقتی جنگ علیه داعش، (ورای شیوه و روش تروریستی و ضدانسانی ای که با بمباران شهری یک و نیم میلیونی ای که به گروگان گرفته شده است)، قالبی قومی و طایفه ای بخود بگیرد و از یک طرف توسط ناسیونالیزم کرد که با هدف “آزادکردن مناطق کردنشین منقطع شده” در آن شرکت کرد، و از طرف دیگر برای نیروهای میلیشیای شیعه وابسته و طرفدار جمهوری اسلامی نیز هدف از شرکت در این جنگ علاوه بر انتقامگیری طایفه ای از سنی مذهبها، عبارت از تغییر کفه ترازوی قدرت بنفع خود در جریان تخاصمات منطقەای با نیروهای رقیب خواهد بود. این، همان عواقبی را خواهد داشت که هم اکنون سران و سیاستمداران همه طرفین برای آن فراخوان میدهند. این، تنها یکی از صورت های سناریوی فاجعه بارکنونی است و یکی از جنگهای ارتجاعی ای است که آینده مردم این منطقه را تهدید میکند.

این تهدید بایستی توسط مردم آزادیخواه کرد زبان و عرب زبان، و همچنین از جانب نیروهایی که خود را در قبال امنیت و آسایش و زندگی مردم و دفاع از مدنیت در جامعه مسئول میدانند، کاملا جدی گرفته شود.

ضروریست که موضع آشکار و قاطع علیه این تهدید گرفت و بمنظور خنثی کردن طرحها و نتایج فاجعه بارش سیاست و طرحهای پیشرو در مقابل آن ارائه داد. در این زمینه، پرده برداشتن از ماهیت و محتوای ارتجاعی و ضدانسانی ناسیونالیزم و قومپرستی کرد و عرب، آگاه کردن وسیع مردم از مخاطرات و عواقب فاجعه بار این جنگ، ضرورت برجسته کردن همسرنوشتی این مردم ورای تعلقات قومی و مذهبی تحمیل شده بر آنان، و بمیدان آوردن نیروی مبارزاتی مردم آزادیخواه علیه این تهدید، بزرگترین، فوری ترین وظیفه و مسئولیت همه آن نیروهایی است که دفاع از مدنیت جامعه و ممانعت از سوق دادن آن بسوی فاجعه جنگ و اختلافات قومی و مذهبی را وظیفه خود میدانند.

این امر مهم و انسانی را نبایستی به تاخیر انداخت. رهبری و تلاش برای پیشقدمی در این میدان، یک وظیفه عظیم کمونیستی است!

۱۹ نوامبر ۲۰۱۶