مصاحبه سایت اتحاد کارگری با سیروان پرتونوری عضو تشکل کارگران ساختمان سازی در کردستان در مورد کارگران مهاجر در کردستان عراق
با سلام و دوردهای انقلابی خدمت کارکنان سایت اتحاد کارگری و با تشکر از شما که این فرصت را در اختیار من گذاشتید تا بتوانم از طریق سایت شما نظرات خود را در مورد وضعیت کار کارگران مهاجر در کردستان عراق بیان کنم.
س: در سالهای اخیر، کارگران مهاجر زیادی به کردستان عراق رو آورده‌اند. این کارگران، از کدام کشورها می آیند؟
روی آوری کارگران مهاجر به کردستان عراق پدیده ای تازه ای نبوده و نیست، این مهاجرت همیشه در شکل های مختلفی وجود داشته است .کارگرانی که در کشورهای خود تحت شرایط بد زندگی و کار به سر میبرند و روز به روز عرصه زندگی بر آنان تنگ تر میشود و به دلیل بیکاری و تورم و گرانی بیش از حد، به ناچار برای امرار معاش و خرج زندگی خانواده هایشان همیشه به کشورهای همسایه خود از جمله به کردستان عراق برای پیدا کردن کار عزیمت کرده اند.بیشتر این کارگران از کشورهای همسایه از جمله ایران،بنگلادش،سوریه،ترکیه و دیگر شهر های عراق می باشد.
س: آیا کردستان عراق، به نیرو کار اضافی احتیاج دارد؟ یا اینکه موضوع چیز دیگری است؟
کردستان عراق در طول این چند سال به بازار و مکانی بسیار مناسبی برای سرمایه گذاری سرمایه دارن و صاحبان کومپانیاهای خارجی تبدیل شده است.به دنبال اشغال عراق توسط نیروهای امریکایی،کردستان عراق به نحو چشمگیری از لحاظ اقتصادی و سرمایه گذاری پیشرفت خوبی داشته است.وجود امنیت مالی و جانی در کردستان یکی دیگر از دلائل سرمایه گذاری کردن سرمایه دارن خارجی در این منطقه می باشد به همین دلایل ما هر روزه شاهد ان هستیم که کومپانیاهای عظیم خارجی در کردستان عراق در رشته های مختلف سرمایه گذاری میکنند و از این طریق بهره و سود کلانی را به جیب میزنند. این مسائل شرایط کاریه نسبتا خوبی را برای کارگران در عرصه های مختلف ایجاد کرده است به همین دلیل استفاده از نیروی کار ارزان کارگران مهاجر برای سرمایه دارن و صاحبان کار کومپانیاها ارزش و سود بیشتری دارد تا نیروی کار کارگران کرد در کردستان عراق.
س: کارگران مهاجر، تحت چه قوانینی کار می کنند؟
تا به حال حکومت و پارلمان کردستان قانون کاری را به تصویب نرسانیده اند تا در چهار چوب ان کارگران بتوانند کار کنند.قانون کار سراسری عراق هم قانون کاری است که در دوران رژیم بعث نوشته و به تصویب رسیده است ان هم در شرایط فعلی از ان استفاده نمیکنند.کارفرمایان و صاحبان کار در کردستان عراق بر اساس میل و سلیقه های خود در رابطه با کار کارگران عمل میکنند. همانطور که مشاهده میکنیم کردستان عراق منطقه ای بسیار خوب برای صاحبان کار و سرمایه داران برای استثمار شدید و بی حقوقی نسبت به کارگران اللخصوص کارگران مهاجر می باشد.
س: دستمزد کارگران مهاجر، بر اساس چه مبنا و قوانینی تعین می شود؟
همانطور که در بالا به ان اشاره کردم قانون کاری در اینجا وجود ندارد تا بتوان در چهار چوب ان با کارگران برخورد شود.سرمایه داران و صاحبان کار در کومپانیاها و مراکز کار به سلیقه خود به کارگران دستمزد می دهند و کارگر مهاجر هم مجبورا به دلیل فقر و تنگدستی تن به این نوع حرکات ضد کارگری میدهند.برای نمونه در شرایط فعلی که ارزش پول ایران به سطح چشمگیری نزول کرده است و تقریبا میتوان گفت که ۳۴ هزار دینار عراقی برابر است با ۱۰۰ هزار تومان ایرانی حال سرمایه داران سود جو و ضد کارگر یاد گرفته اند که دستمزد کارگران را بر اساس واحد پول کشورهای انان پرداخت کنند.مثلا اگر کارگر کرد در کردستان عراق روزی ۲۵ یا ۳۰ هزار دینار پول میگیرد انان به کارگران ایرانی روزی ۲۰ هزار پول میدهند که براورد ان را با پول کارگر در ایران تنظیم میکنند.
س: آیا کارگران مهاجر، در تعین دستمزدها، نقش دارند؟
کارگران مهاجر در تعیین دستمزد هیچ نقشی ندارند.تعیین دستمزد برای کارگران از سوی کارفرما و سرمایه دارن صورت میگیرد ان هم نه براساس قانون کار بر اساس سلیقه های شخصی خود سرمایه داری ۲۰ هزار دینار میدهد یکی دیگر ۲۵ هزار دینار.خلاصه سرمایه داران، کردستان عراق را به مکانی مناسب برای استثمار شدید کارگران میدانند و از این استثمار و بی حقوقی در حق کارگران سود کلانی به جیب میبرند.برای مثال اگر کارگری هم نسبت به دستمزدش اعتراض کند و ان را کم بداند به راحتی وی را اخراج میکنند و به جای ان کارگر دیگری را می اورند.خیل کارگران مهاجر در کردستان عراق به حدی زیاد شده است که دست و بال سرمایه دارن را برای اخراج سازیها باز نگه داشته است.
س: آیا شرایط کار، دستمزدها و ساعت کار کارگران مهاجر، با کارگران کردستان تفاوت دارد؟
قطعا تفاوت دارد کارگران مهاجر در بدترین شرایط زندگی زیستی و امنیتی مشغول به کار می باشند که برای نمونه در یک سال اخیر زیادتر از سی کارگر مهاجر به دلیل نبود امنیت شغلی جان خود را از دست داده اند.کارگران کردستان لااقل برای کارگری ساده روزی ۳۰ هزار دینار پول میگرند ان هم بدون خرج صبحانه و نهار اما کارگران مهاجر روزی ۲۰ هزار دینار ان هم هزینه نهار و صبحانه به عهده خودشان است.اگر برای مثال کارگر کردستان عراق صبح ساعت هشت به سر کار میرود ساعت ۴ عصر دست از کار میکشد ولی کارگران مهاجر ساعت هفت صبح باید سرکار باشند و ساعت شش و هفت از کار دست بکشند و حق هیچ گونه اعتراضی هم به انان نمیدهند.
س: اگر کارفرماها، از پرداخت دستمزد کارگران مهاجر سر پیچی کنند، چاره چیست؟
تا به حال این نوع عمل ضد کارگری و قرون وسطایی خیلی مشاهده شده است که صاحب کار چندین ماه در سخترین شرایط کار از کارگر کار کشیده است و در اخر دستمزد ایشان را پرداخت نکرده است و بدون هیچ حقی کارگر را بیرون کرده است.حتی اگر کارگری زیاد معترض شده باشد او را تهدید به کشتن نموده اند. در اینجا هم حکومت در قبال چنین مواردی بی مسئولیت می باشد و هیچ گونه جوابی به کارگر نمیدهد و در موارد زیاد پشت صاحبان کار و سرمایه دارن را میگیرد.در بهترین حالت انقدر کارگر را به کارهای اداری و کاغذ بازی میارن و میبرن که کارگر نا امید میشود و دست از اعتراض خود بر میدارد.تنها چاره به نظر من این است که کارگر به تشکل مستقل کارگران ساختمان سازی مراجعه کند و مشکلات خود را با انها در جریان بگذارد و در این رابطه این تشکل اقدامات لازم را اجرا خواهد کرد.نمونه بارز ان هفته گذشته بود که چند کارگر ایرانی در منطقه دربندیخان نزدیک سلیمانیه برایشان چنین مشکلی به وجود امده بود با مراجعه و معرفی انها به تشکل کارگران ساختمان سازی توانستیم از راه قانونی دستمزدهای معوقه و عقب افتاده را به انها بازگردانیم.
س: آیا کارگران مهاجر، صاحب تشکلی مستقل هستند که در موارد ضروری، از حق و حقوق خود دفاع کنند؟
متاسفانه به دلیل رفت و امد کارگران به کشورهای خود و به دلیل مسائل امنیتی که برای انها به وجود می اید کارگران مهاجر فاقد تشکل های کارگری خود می باشند.اما در مقابل در کردستان عراق یک سندیکای کارگری و یک تشکل کارگران ساختمان سازی وجود دارد.سندیکای کارگران بخش سلیمانیه سندیکایی کاملا ضد کارگری و سر به حکومت کردستان می باشد و تا به حال مشاهده نکرده ایم که از حقوق کارگران به شیوه واقعی دفاع کنند فعالیت این تشکل به بیراهه بردن مبارزات کارگران و عدم اگاهی سیاسی و طبقاتی به کارگران می باشد.اما در مقابل تشکل مستقل کارگران ساختمان سازی کردستان توانسته است این خلل را جبران کند و جدا از دفاع از حق و حقوق کارگران کردستان عراق حال به تشکلی برای دفاع از حقوق کارگران مهاجر هم تبدیل شده است که کم نیستند کارگرانی که در این تشکل حضور دارند و در شرایط حاد از جمله ندادن دستمزد و نبود ایمینی محیط کار به این تشکل برای پیگیری حق و حقوقشان مراجعه میکنند.
س: کارگران مهاجر، عمدتآ در چه صنف های کار می کنند؟
عمدتا کارگران مهاجر در رشته های ساختمان سازی،خدمتکاری،فراشی،کاشی کاری،سنگ کاری،نقاشی،پنجره سازی و غیره کار میکنند.
س: مهاجرت این کارگران فصلی است یا اینکه تمام سال در کردستان می مانند؟
عمدتا فصل بهار و تابستان برای کارگران مهاجر مناسب می باشد چون در این فصل ها میتوانند در سر پروژه ها یا جاهایی که در ان کار میکنند استراحت کنند اما در فصل سرما باید به هتل بروند و این هم برای انها هزینه بردار است.اما با وجود سرما و وضعیت بد زندگی کارگری در اینجا اگر کار باشد حاضرند که کار بکنن تا اینکه به کشورهای خود برگردند.از سوی دیگر بستگی به نوع رشته ای که در ان کار میکنند را دارد.
س: شرایط محیط زیست کارگران مهاجر، به چه شکلی است؟
شرایط محیط زیست کارگران به شدت غیر انسانی می باشد.گرانی کرایه خانه و اجاره هتل و بالا بودن هزینه زندگی در کردستان عراق از جمله مواردی است که وضعیت محیط زیست کارگران را به خطر انداخته است و ما اگر در شهر سلیمانیه به پروژه های ساختمانی سری بزنیم مشاهده میکنیم که کارگران شب و روز در چه وضعیت غیر انسانی زندگی میکنند.برای نمونه حتی برای دستشویی مکانی را فراهم نمیکنند که کارگر موقع کار توالت بتواند به شیوه بهداشتی خود را تمیز نگه دارد و کارگر مجبورا در شرایط کاملا غیر بهداشتی مجبور است کار خود را انجام دهد.
س: در کردستان عراق، چه قوانینی شمول کارگران مهاجر می شود؟
در کردستان عراق هیچ گونه قانونی شامل این کارگران سیه روز نمی شود حتی اجازه دادن به انها برای ورود به خاک عراق پولی می باشد و باید حتما پاسپورت داشته باشند و حکومت هم برای انها اقامه ۱۵ روزه صادر میکند و اگر کارگری بخواهد زیادتر از موعد خود اینجا باشد باید دوباره پول بپردازد و اقامه خود را تمدید کند.اقامه هم تنها برای یک ماه می باشد و بعد از ان کارگر مجبورا باید به مرز برود و باز هم مهر خروج را بر پاسپورت خود بزند تا دوباره اجازه دهند به خاک عراق بازگردد.
س: آیا این کارگان بیمه هستند؟ و اگر نیستند، شرایط مراجعه به بیمارستان و یا اگر با رویداد ناگواری در حین کار روبرو بشوند، چه کسی از آنها حمایت می کند؟
بیمه در اینجا برای کارگر چیز غریبی است در اینجا کارگران هیچ گونه بیمه ای ندارند.کارگری هم اگر مریض شود باید خود به دکتر برود و خود را معالجه کند.مگر اینکه در مواقع کار دچار اسیب زدگی شده باشد ان وقت صاحب کار موظف است ایشان را حمایت کند ان هم اگر وجدان انسانی داشته باشد.کم نیستند کارگرانی به دلیل نبودن ایمینی محیط کار یا جان خود را از دست داده اند یا عضوی از بدنشان دچار اسیب دیدگی شده است و در مقابل با بی اهمیتی صاحب کار و سرمایه داران روبه رو شده است.
دوشنبه ۲۰ خرداد ۱۳۹۲