تجربه جامعه معلمان مریوان به سه دهه گذشته تعلق دارد. سه دهه و سه نسل از این تجارب را پشت سر گذاشته ایم. در این سه دهه ده ها تجربه از تشکل و مبارزه و اعتراض را تجربه کرده ایم. در سر آغاز قیام ١٣۵٧ در حالیکه استبداد سیاسی رژیم پهلوی و ساواک سایه سیاه خود را بر فضای سیاسی ایران گسترده بود و نسبت به ابزار وجود چپ و عدالت خواهی حساسیت ویژه ای از خود نشان میداد، اعتراض و نارضایتی مردم این فضا را شکافت و کم کم امید به رهایی فضای سیاسی جامعه ایران در بر گفت. تحرک و اعتراض مردم در شهرهای بزرگ ایران، قشر وسیعی از معلمان چپ و آزادیخواهان در این شهر به جنب و جوش انداخت. معلمان چپ این شهر اقدام به پایه نهادن تشکلی بنام “جامعه معلمان مریوان” کردند. در آن روزها ایجاد تشکلهای گوناگون در میان طبقه کارگر و دیگر اقشار زحمتکش جامعه به امری روزمره تبدیل شده بود. ابتکارات و استعدادهای زیادی بکار افتاد. جامعه معلمان یکی از این تشکلها بود و تجارب با ارزشی از خود به جا گذاشت.
در این دوره که فضای اعتراضی بار دیگر جامعه را در بر گفته است، نقش و اهمیت تشکلهای مختلف برای ادامه مبارزات در راه سرنگونی جمهوری اسلامی به امر آشنا و بدیهی برای عموم مردم است. به همین دلیل رژیم اسلامی حمله خود را متوجه تشکلهای کارگران و دانشجویان و معلمان و پرستاران و دانش آموزان کرده است. فعالین این عرصه ها را بطور نقشه مند زیر حمله خود گرفته است.
به دلیل این کشمکش بین مردم و جمهوری اسلامی بازگوئی تجربه تشکیل جامعه معلمان مریوان و نقش این نهاد در دوران قیام ۵۷ را بی مناسبت ندانستم. جامعه معلمان مریوان خود حاصل و تجربه یک دوره طولانی از فعالیت سیاسی و توده ای کمونیستها در این شهر بود.
قبل از هرچیز اگر بخواهیم به جایگاه و حتی ضرورت ایجاد جامعه معلمان مریوان بپردازیم بدوا باید به سابقه فعالیت دخالتگرانه چپ و کمونیستها در شهر مریوان که از قدرت و هژمونی اجتماعی و توده ای در میان اقشار مختلف اجتماعی کارگران، دهقانان،  معلمان و دانش آموزان برخوردار بودند نگاهی بیندازیم. این سابقه موقعیتی ویژه را به فعالین سیاسی چپ در این شهر داده بود. این موقعیت باعث شد که با شروع اعتراضات توده ای در ایران علیه رژیم شاه فعالین چپ و کمونیستها در مریوان در راس اعتراضات توده ای و مبارزات در این شهری قرار بگیرند. جامعه معلمان تشکلی بود که طی دوره ای هدایت کننده و سازماندهنده این اعتراضات در شهر بود.
در رابطه با موقعیت فعالین چپ باید به سنتی از مبارزه که در این شهر بود برگشت. در سالهای قبل از قیام در شهر مریوان و روستاهای اطراف آن مبارزات کارگری و دهقانی وسیعی در جریان بود. در دبیرستان این شهر تعدادی از معلمان چپ بودند که به این مبارزات وصل بودند. این فعالین از سازماندهندگان جنبش دهقانی و تهیدستان روستاها و مبارزات کارگری در شرکت های ساختمانی منطقه بودند. شرکت در این مبارزات وجه اجتماعی و توده ای چپ و نفوذ آن را بالا برد.
با این تصویر به دوران اعتراضات اجتماعی  در سال ۵۷ و در جریا قیام برگردیم. در این دوران اعتراضات گسترده ای در جریان بود. در مریوان اولین اعتراضات اجتماعی توسط همین فعالین چپ و کمونیست شروع شد. اولین اعتراض سازمان یافته  با آغاز سال  تحیصیلی مدارس در سال ۵۶ـ۵٧ آعاز شد. برنامه این اعتراض را اینگونه سازمان دادیم که تظاهرات را از دبیرستان شهر در خیابان فرمانداری شروع کنیم در تجمعی که در این دبیرستان سازمان داده شده بود تعداد زیادی از مردم شهر نیز شرکت داشتند. تجمع نسبتا بزرگی شامل معلمین مدارس شهر و روستاها، دانش آموزان و جمعیت وسیعی از کارگران، کسبه و مردم شکل گرفت. رفیق عطا رستمی در شروع تجمع طی سخنانی از اهمیت مبارزه متشکل و متحدانه صحبت نمود. عطا رستمی شخصیت محبوب و از معلمین مبارز و شناخته شده شهر بود. نفوذ اجتماعی او در سازماندهی این تجمع برجسته بود. سپس من بعنوان معلم جوان که هنوز کمتر از ٢٠سال سن داشتم سخنرانی کردم. بر اهمیت تجمعات رادیکال و سازمانیافته تاکید گذاشتم.  بدنبال آن رفیق جان باخته موسی شیخ اسلامی که او هم از معلمین مبارز و شخصیت شناخته شده بود با دکلمه شعری که با شور و هیجان قابل توجهی انجام شد، فضای رادیکال و گرم و انقلابی تجمع را بالا برد. بدلیل فضای پلیسی و حضور عناصر ساواک و شهربانی ما اجبارا بانر و پلاکاردها را در جاهایی مخفی کرده بودیم، به محض اطمینان از استقبال وسیع تمام بانر و پلاکاردها را علنی کردیم و عملا یک تظاهرات مدرن و سازمانیافته شکل گرفت و در شکل راه پیمایی بطرف محل اداره آموزش و پرورش که در جنوب شهر واقع بود حرکت کردیم. مسیر راه پیمایی نسبتا طولانی بود، با شروع راه پیمایی ابتدا سکوت ناشی از ترس و عواقب امنیتی شرکت در تظاهرات در چهره تعداد زیادی نمایان بود. در طول مسیر و تا رسیدن به میدان مرکزی شهر تعداد بیشتری به راه پیمایی ما پیوستند در چنین شرایطی ما شعارهایی در مورد ایجاد کانون های صنفی و آزادی بیان و عقیده سر دادیم. از این لحظات ببعد میدانستیم که دیگر میتوانیم حرکات و سازمانهای صنفی و رادیکال را سازماندهی کنیم. این شروع کار بود. شروعی رادیکال و مبارزه جویانه. این تظاهرات و تحصنی که بعد از آن در محل اداره آموزش و پرورش سازمان دادیم  قدمهایی بود که اعتراض متشکل را در مریوان سازمان داد بعد از آن هم برای معلمان و هم برای سازمان دادن اعتراضات شهری نیاز به نهادی اجتماعی مختلفی بود. جمع ما دنبال راه چاره بودیم. در این رابطه رفقا فاتح شیح و نسان نودینیان سفری را به بوکان داشتند در آنجا تجربه جامعه معلمان را دیده بودند و برگشتند و ما جمعی از کمونیست ها طرح جامعه معلمان را ایجاد کردیم.
در راس جامعه معلمان اکثریت معلمان چپ و کمونیست بودند و یا تحت نفوذ فعالین چپ بودند. تعدادی معلم طرفدار مذهبی و مفتی زاده هم بودند و یکی از آنها در این نهاد عضو شد. جامعه معلمان مریوان محدوده کارش به خارج از امور معلم و دانش آموز کشیده شد، تبدیل به نهادی گردید که در سازمان دادن اعتراضات تحصن و تظاهراتهای توده ای مردم شهر مریوان ایفای نقش میکرد
جامعه معلمان مریوان و دیگر نهادهای صنفی و مدنی از جمله کانون معلمان مریوان حاصل دخالت و فعالیت و از خود گذشتگی ده ها فعال چپ و کمونیست بود که توانستند صفی قوی و محکم در برابر با ارتجاع اسلامی و فئودالهای و مرتجعین بسازند. ذکر اسامی رفقای معلم چپ و کمونیست جانباخته را برای گرامیداشت این عزیزان که در مبارزه با جمهوری اسلامی جان باخته اند در اینجا می آورم. به امید اینکه در فرصتهای آتی بتوانم خاطره و یاد این عزیزان و فعالیت هایشان را بنویسم. اسامی این رفقا: عطا رستمی، عبدالله نودینیان، رئوف کهنه پوشی؛ موسی شیخ الاسلامی؛ جلال نسیمی؛ محمد شهبازپناهی؛ محمود سلیمانی؛ حسین پیرخضری؛ امین مصطفی سلطانی؛ احمد امیری، حسین مصطفی سلطانی و علی ناصر آبادی. یاد و خاطره این عزیان گرامی باد.
اسد نودینیان