طبقه کارگر، جنبش مطالباتی، لیستحداقلی مطالبات
اسد گلچینی
September 03, 2020
آنچه در یک ماه گذشته در پی اعتراض و اعتصابات کارگران به شرایط و وضعیت دستمزدها درمراکز کارگری زیادی در نفت، گاز و پتروشیمی‌ها اتفاق افتاد نمونه برجسته و مهمی از خیز جنبش کارگری برای تبدیل حرکات اعتراضی و مجزای خود به یک جنبش مطالباتی بود.
این کارگران دارای مطالبه مشترک و با وضعیت مشابهی بودند، شرایط موجود را مورد تعرض قرار دادند و حول مطالبات حداقلی خود به اقدام مشترک دست زدند. این نمونه برجسته‌ای از حرکت برای تبدیل اعتراض کارگران به جنبش است. جنبش مطالباتی کارگران در این یک زمینه بدون تردید توانست موجب هوشیاری و بیداری طبقاتی بیشتری در طبقه کارگر بشود و این حرکت را هزاران هزار کارگر و مردم زحمتکش متعلق به خود دانستند.طبقه کارگر این بار در ابعادی وسیع، سازمان‌یافته و دارای لیست مطالباتی مشترک به حرکت درآمد.
ابعاد خبربه نقل از گزارش روزنامه‌نگاران مستقل ایران چنین است:"کارگران پیمانکاری و پروژه‌ای صنایع نفت و گاز کشور از جمله پایپینگ جوشکار، فیتر، فورمن و مونتاژ کار، اخیراً با تشکیل کمپین اعتراضی، اعتصابات سراسری برای افزایش دستمزد را کلید زدند. این کمپین‌ها در پنج مرحله زمانی شروط خود را از جمله دستمزدهای پیشنهادی کارگران، پرداخت به موقع مزد کارگران، نصب کولر و کاهش افراد در سرویس‌های ایاب و ذهاب، بهبود بهداشت کمپ‌ها و حمام کارگران و... را به پیمانکاران اعلام کرده‌اند. فعالین کارگری در ابتدا با انتشار یک لیست از مشاغل مربوط به صنفشان، حقوق پیشنهادی خود را بسته به هر شغل تعیین کرده‌اند و پس از انتشار آن بین کارگران به این توافق رسیده‌اند که تنها در صورتی پیشنهاد کاری پیمانکاران را می‌پذیرند که با حقوق درخواستی آنها موافقت شده باشد. تاکنون کارگران برخی پیمانکاری ها در نیروگاه بیدخون، پتروپالایش کنگان، پالایشگاه لامرد، پالایشگاه اصفهان، نیروگاه سیکل ترکیبی مپنا بویلر مشهد، نیروگاه سیکل ترکیبی تبریز، پالایشگاه جفیر در اهواز، فولاد سنگان پیمانکاری، پتروشیمی سبلان، نیروگاه برق رودشور تهران، پالایشگاه ماهشهر، شرکت آسفالت طوس دشت آزادگان، پالایشگاه نفت سنگین قشم، نیروگاه سیکل ترکیبی پارس جنوبی، فازهای ۲۲و۲۴و ۱۴ پارس جنوبی و چندین مرکز دیگر دست از کار کشیده‌اند. (مشروح این خبر را میتوانید درگزارش تکمیلی بخوانید)
حرکتی این چنینی بر متن نارضایتی عمومی و شرایط تحمیلی بر کارگران اعتصابات کارگران در مراکز مختلف ممکن شد.در کنار این حرکت بزرگ ما شاهد ادامه اعتراض و اعتصاب کارگران هفت تپه هستیم، کارگران هپکو در اعتراض و اعتصاب بودند که بعد از توافق به کار برگشتند. همه اینها بر این حرکت مهم موثر بودند.این مبارزه به نوبه خود بیان بسیار روشنی از نیازمندی یک همچنین جنبش مطالباتی است که می‌تواند برای همه و در بسیاری رشته‌ها آموزنده و تکرار شود.راه تبدیل اعتراضات کارگری به یک جنبش در یک رشته یا منطقه و سطح سراسری و یا در شرایط‌های کاری مشابه و ... را همین اعتصابات کارگران استخدامی به وسیله شرکت‌های پیمانکاری در نفت، گاز و پتروشیمی‌ها نشان داد.
لیست مطالباتی حداقلی
کارگران اعتصابی در نفت و گاز راه حل لیست حداقلی مطالبات را به درست انتخاب کردند. توافق بر چنین لیستی که مطالبات مشترک و پایه ای و متحد کننده است در تلاش برای یک مقابله واقعی بر مبنای توازن قوایی که کل طبقه کارگر در برابر دولت و کل بورژوازی دارد ممکن می‌شود. گرفتن حقوق‌ها به موقع، پرداخت حقوق‌های مقوقه، افزایش دستمزدها به نسبت تورم افسار گسیخته و همچنین دیگر مزایای انجام کار را این لیست تشکیل داد. در کشمکش شدید بین کارگران و کارفرماها تمرکز بر چنین لیستی برای اعتراض و اعتصاب، امکان تحقق مطالبات را بیشتر می‌کند.طبقه کارگر به عنوان طبقه، و نه کارگران در بخش و مراکز جداگانه، در دوره اخیر شاید برای اولین بار است که اینگونه در بعدی عمومی و یا سراسری‌تربا لیست مطالبات حداقلی خود گلوی کارفرماها و دولت را می فشارد. این هم یک تحول مهم در بکارگیری روش و سبک متناسب در سازماندهی اعتراض و مسیر روشن به سرانجام رساندن آن در جنبش کارگری در ایران است. همین تجربه اخیر نشان داد که لیست حداقلی مطالبات کارگران به شدت قدرت متحدکننده دارد و در هر محدوده‌ای و در سطح هر چه سراسری‌تر هم قادر به متحد کردن کارگران است. این راهنمایی مهمی در مبارزات سطح شهری برای کارگران در رشته‌های مختلف در مرکز کار و بین کارگران شاغل و یا حتی در سطح زنان و مردان بیکارهم هست.
با توجه به وضعیت و شرایطی که بورژوازی و دولتش بر طبقه کارگر تحمیل کرده و بخش عمده کارگران ایران به کارگران قرار دادی و محروم شده از کمترین مزایا حتی برای زندگی بخور و نمیر هم هستند، مطالبات مشترک و وجود لیست متحد کننده مطالبات حداقلی، برای برون رفت از این شرایط نقش متحول‌کننده‌ای در جنبش کارگری دارد. مبارزات اخیر و جاری کارگران در شرکت‌های پیمانکاری در نفت و گاز و پتروشیمی‌ها این راه را به روشنی نشان داد.
معنی حمایت کارگران از هم
اعتصابات اخیر در چنین ابعادی و با لیست مطالبات حداقلی در کارگران شرکت‌های پیمانی در تعدادی از شرکت‌های نفت و گاز و پتروشیمی‌ها، معنی حمایت کردن از همدیگر را به سطح واقعی خود رساند. ما بر این عادت کرده بودیم که با بیانیه و اطلاعیه از همدیگر حمایت کنیم. بسیاری از هواداران طبقه کارگر شاید راه حل و امکان و توان دیگری غیر از این ندارند. کارگران این مراکز در حین اینکه خود بر متن شرایط اعتراضی و اعتصابات کارگری در دیگر بخشها، دست به مبارزه‌ای همه جانبه زدند، در عین حال مهمترین اقدام برای حمایت از یکدیگر و کارگران اعتصابی همچون اعتصاب کارگران هفت تپه را نشان دادند. توقف تولید نقطه قدرت طبقه کارگر است و کارگران با آماده کردن خود و تلاش‌های بسیار فعالین و رهبران آنها به چنین نقطه ای می‌رسند و از همه امکانات داده شده در سطح اجتماعی و ارتباطات هم استفاده می‌کنند.
در شماره قبلی "کارگر" تاکید کردیم که جنبش کارگری برای تبدیل شدن به نیرویی برای خود، نیازمند متکی شدن به جنبش مطالباتی، جنبش مجمع عمومی و جنبش کمیته های کمونیستی است. جدال طبقه کارگر در مقابل دولت و کل کارفرماها و سرمایه داران در ایران در اتکا به جنبش منسجم و سازمان‌یافته در هر قدم و مرحله‌ای، کارگران را نه به عنوان احاد و دسته های مجزا در کنار دیگر حرکات اعتراضی، بلکه به عنوان یک طبقه و یک جنبشبا قطب نمای رهبری جامعه، در جنبش جارو کردن حاکمیت نکبت جمهوری اسلامی و نظم سرمایه ای داری اش خواهد یافت.
در جدال اعتصابات نفت و گاز
گزارشی از ۲۹ روز اعتصابAugust 30, 2020
کانال روزنامه‌نگاران مستقل ایران
کارگران پیمانکاری و پروژه‌ای صنایع نفت و گاز کشور از جمله پایپینگ جوشکار، فیتر، فورمن و مونتاژ کار، اخیراً با تشکیل کمپین اعتراضی، اعتصابات سراسری برای افزایش دستمزد را کلید زدند. این کمپین‌ها در پنج مرحله زمانی شروط خود را از جمله دستمزدهای پیشنهادی کارگران، پرداخت به موقع مزد کارگران، نصب کولر و کاهش افراد در سرویس‌های ایاب و ذهاب، بهبود بهداشت کمپ‌ها و حمام کارگران و... را به پیمانکاران اعلام کرده‌اند. فعالین کارگری در ابتدا با انتشار یک لیست از مشاغل مربوط به صنفشان، حقوق پیشنهادی خود را بسته به هر شغل تعیین کرده‌اند و پس از انتشار آن بین کارگران به این توافق رسیده‌اند که تنها در صورتی پیشنهاد کاری پیمانکاران را می‌پذیرند که با حقوق درخواستی آنها موافقت شده باشد. تاکنون کارگران برخی پیمانکاری ها در نیروگاه بیدخون، پتروپالایش کنگان، پالایشگاه لامرد، پالایشگاه اصفهان، نیروگاه سیکل ترکیبی مپنا بویلر مشهد، نیروگاه سیکل ترکیبی تبریز، پالایشگاه جفیر در اهواز، فولاد سنگان پیمانکاری، پتروشیمی سبلان، نیروگاه برق رودشور تهران، پالایشگاه ماهشهر، شرکت آسفالت طوس دشت آزادگان، پالایشگاه نفت سنگین قشم، نیروگاه سیکل ترکیبی پارس جنوبی، فازهای ۲۲و۲۴و ۱۴ پارس جنوبی و چندین مرکز دیگر دست از کار کشیده‌اند.
از دیگر فعالیت‌های این کمپین تهیه لیستی بیش از هزار نفر از نام و کد ملی کارگران اعتصابی است که حمایت خود را از شرایط و مطالبات کمپین اعلام کرده‌اند و همچنین اعلام اسامی پیمانکارانی که کارگران اعتصابی را تحت فشار قرار داده‌اند.
با توجه به وجود جو امنیتی در محل کار این کارگران و همچنین پراکندگی جغرافیای محل کار و زندگی فضای مجازی امکانات مناسبی را برای هماهنگی و تولد فعالیت کارگری و صنفی متشکل فراهم کرده است.
برخی پیمانکاری‌ها از جمله شرکت کیسون در پتروشیمی دنا، شرکت تهران جنوب پالایشگاه بیدبلند ماهشهرو ... با عدم پرداخت دستمزد خرداد و تیرماه کارگران سعی کردند آنها را تحت فشار قرار دهند. برخی پیمانکارها توانسته بودند با استفاده از خیل جمعیت بیکار بخشی از اعتصابات را دچار مشکل کنند اما با آگاهی‌بخشی و تلاش برخی کارگران جمعیتی از آنها به اعتصاب پیوستند اما همچنان مسئله اعتصاب‌شکن‌ها حتی در بین کارگران مجرب وجود دارد و آنها به طور مداوم با این مسئله مواجه هستند.
البته گفتنی است کارگران اعتصابی اغلب کارگران ماهر و فنی به حساب می‌آیند که به سادگی قابل جابه‌جایی با هر کارگری نیستند. مهارت لازم در جوشکاری و درجه جوشی که زده می‌شود مستلزم گواهینامه‌های معتبر است. استفاده از جوشکاران غیرماهر خود هزینه‌های تعمیری بر دست پیمانکاران گذاشته و به آنها خسارت وارد کرده است. این است که حدوداً بعد از دو هفته تماس با کارگران معترض برای عقد قرارداد و مذاکره بیشتر شد.
از سوی دیگر از ابتدای اعتصاب پیمانکاران با عدم پرداخت طلب مزدی سعی کردند، شرایط اعتصاب را بر کارگران سخت کنند اما پروژه‌ای های نفت تجربه ۶ ماه معوقات مزدی را هم داشته‌اند و بسیاری از آنها مصمم به ادامه اعتصاب هستند.
خیلی از کارگران جوشکاری و فیلتر و... که از شهرستان‌های دیگر برای کار آمده بودند، با شروع اعتصاب به علت بسته شدن درهای خوابگاه‌ها و قطع جیره غذایی روزانه مجبور به بازگشت به خانه شدند و عملاً تجمعات نفتی فقط در روزهای اول وجود داشته است. این بخشی از تلاش پیمانکاران برای شکستن اعتصاب و جلوگیری از تجمعات بوده است. ضمناً تهدیدات امنیتی بر سر برخی کارگران از جمله آنهایی که مسئولیت گروه‌های تلگرامی و هماهنگی‌ها را دارند، سنگینی می‌کند.
اما کارگران اعلام کرده‌اند که در خانه می‌مانند و قرارداد جدیدی امضا نمی‌کنند، مگر اینکه پیمانکاران شرایط کمپین افزایش دستمزد را بپذیرند. این استراتژی بعد از ۲۹ روز اعتصاب کارگران نفت تا حدی موفقیت‌هایی داشته است. شنیده‌ها حاکی از آن است که برخی پیمانکاران از جمله تعدادی از شرکت‌های پیمانکاری پتروشیمی سبلان، برخی پیمانکاران میدان نفتی آذر در شهرستان مهران ایلام و ... شرایط دستمزد کمپین کارگران پایپینگ و پروژه‌ای را پذیرفته‌اند و برخی دیگر از جمله پالایشگاه آبادان حاضر به افزایش دستمزدها شده اما همچنان کمتر از مبلغ اعلام شده توسط کمپین است.
کمپین افزایش حقوق کارگران پایپینگ و اکیپ پروژه‌ای نفت و گاز در برخی از اطلاعیه‌ها با کارگران هفت‌تپه اعلام همبستگی و اتحاد کرده‌اند. اما همچنان اخبار اعتصابات کارگران نفت و گاز طی این مدت توسط رسانه‌های رسمی بسیار کم انتشار یافته و کمپین به لحاظ انتشار اخبار و تلاش برای کسب حمایت جامعه و دیگر مراکز کارگری هنوز وضعیت مطلوبی ندارد.
صنایع نفت و گاز و پتروشیمی از پر سودترین صنایع کشور است که افزایش قیمت دلار از اواسط سال ۹۷ تاکنون موجب شده، سود شرکت‌های پیمانکاری که درآمدهای آنها به دلار تعیین می‌شود، افزایش چشمگیر داشته باشد. دلار از ۴ هزار تومان به ۲۴ هزار تومان افزایش داشته و سود این شرکت‌ها نیز به همین تناسب بیشتر شده اما وضعیت دستمزدها، خوابگاه‌ها، تأخیر در پرداخت‌ها و ... تغییر چندانی نکرده است. همچنین عواملی چون قرار گرفتن در جغرافیای مناطق ویژه و آزاد اقتصادی و درنتبجه عدم شمولیت قانون کار در آن مناطق، سودآوری این حوزه را دو چندان کرده است. در کنار استثمار عیان و خشن شرکت‌های پیمانکار، گرما و آلودگی هوا در این مناطق مزید بر رنج و تهدیدی جدی برای سلامتی کارگران است. پروپاگاندای دولتی هر از چندگاهی با نشان دادن وضعیت به مراتب بهتر کارگران رسمی و عرضه آن به‌مانند یک ویترین شیک به رسانه‌ها، سعی در نادیده گرفتن وضعیت فاجعه‌بار حدود ۷۰ درصد از کارگران غیر رسمی و عمدتا پیمانکاری این حوزه از صنایع را دارد. آبادان، عسلویه، ماهشهر، کنگان و ... پر از کارگرانی است که حتی شرایط درستی برای نفس کشیدن ندارند و هر روزه آلاینده‌های هوا را تنفس می‌کنند. جوشکاری کار پر استرسی است و عوارض و بیماری‌هایی تا آخر عمر کارگر بر جای می‌گذارد. کارگران امروز این امید را دارند که دست استثمار را از روی سر خود کوتاه کنند؛ آنها امروز متشکل‌تر از قبل هستند و چم و خم کار متشکل و اعتصاب را بیشتر می‌یابند. تشکیل کمیته‌ها و صندوق‌های اعتصاب به تأسی از تجربیات تاریخی اعتصابات پیشینی کارگران نفت و دیگر نقاط کشور و همبستگی و اتحاد کارگران امروز راه را نشان می‌دهد.
