نگاهی به کارنامۀ رهبری کومه له تا حزب کمونیست کارگری

بهروز شادیمقدم
July 15, 2020

نگاهی به کارنامۀ رهبری

کومه له تا حزب کمونیست کارگری .

(ابراهیم علیزاده ، عبدالله مهتدی ، عمر ایلخانی زاده و منصور حکمت )

کومه له تشکلی پوپولیستی بود که با نقد پوپولیستی موثر منصور حکمت و در جرگۀ مارکسیسم انقلابی همراه اتحاد مبارزان کمونیست حزب کمونیست ایران را تشکیل داد .

با تشکیل حزب کمونیست این جریان به محل تلاقی گرایشات مختلف اجتماعی تبدیل شد . کومه له بخش فعال حزب بود .

رهبران موثر کومه له ابراهیم علیزاده ، عبدالله مهتدی و عمر ایلخانی زاده بودند .

ابراهیم علیزاده

تنها فرد باقی ماندۀ از کمیتۀ مرکزی قدیم کومه له و اکنون رهبری کومه له و حزب کمونیست ایران را در دست دارد .

معتقد به کمونیسم و امر سوسیالیسم ( طبعا" با برآورد خود از این مقولات ) و پای بند به رهایی کارگر و زحمتکش است . ( باز با برآورد خودش از رهایی این طبقات ) .

در طول حیات مبارزاتیش در کومه له صاحب اتوریته بوده و پرچمدار یک خط مشخص . خط اعتدلال و میانه روی . در جریان اختلافات سانتر حزب بود . تئوریسین نیست . اما تحلیل گر سیاسی و اجتماعی خوبی است . قدرت طلب نیست و هیچگاه ازموقعیتش در قدرت استفاده نکرده است . همیشه کومه له برایش امر درجه یک و مهمی بوده است .

 در دوران اختلافات چپ و راست موضع میانی خود را بشدت حفظ کرد . با جدایی منصور حکمت در کومه له ، با جریان راست و ناسیونالیست ماند . با این موضع در واقع ناسیونالیسم شکست خورده را در کومه له  نگه داشت .

در طول حیات مبارزاتیش چه در درون تشکیلات و چه در سطح جامعه خود را درگیر ناسیونالیسم نکرده است . منتقد این گرایش هم نبوده است . در عوض مماشات و همراهی کرده و در مقابل جنایات اقلیم کوردستان هم سکوت کرده است . موضعش را در قبال ناسیونالیسم ، راست روی باید نام نهاد .

سرنوشت کومه له را با توجه به مواضع ابراهیم علیزاده در آینده یا یک جنبش رادیکال و یا موقعیت ناسیونالیسم تعیین خواهد کرد .

عبدالله مهتدی

شخصیت برجستۀ کومه له  بعد از مرگ فواد سلطانی (سال 58)  تا تشکیل حزب . سخنران و آژیتاتورخوب . محبوب در میان توده های تشکیلاتی و مردم . مبارزی مودب و دوست داشتنی بود . اما اکنون شخصیتی رنگ و رو باخته است . با قدرت طلبی آن زمان میانه ای نداشت . موقعیت مثبتش را از شخصیت و فعالیتش گرفته بود . بخشی از اتوریتۀ آن زمان کومه له مدیون او بود .

بعد از تشکیل حزب کمونیست برگ زندگی مبارزاتیش طور دیگر رقم خورد . موقعیت طلبی و کسب نام ابتدا وادارش کرد که در مقابل نظرات درست منصور حکمت در مورد تشکیل حزب خودی نشان دهد  . این پز و نمادی اضافی بود .

شکست انقلاب و رشد ناسیونالیسم در منطقه ، به میدان آمدن و وجود منصور حکمت و توانایی هایش در تشکیلات ، حفظ و پیشبرد موقعیت خود ، او را به اتخاذ سیاست هایی واداشت . پیشنهاد مناسبات و روابط بیشتر و بهتر با اتحادیۀ میهنی و مواضع ناسیونالیستی اش استارت مسئله بود و گزینش راه دیگر .

عبدالله مهتدی یک باره از موقعیت چپ به راست چرخید . راهش را عوض کرد . نقد با ارزش و ماندگار منصور حکمت در این باره او برای همیشه کارنامۀ سیاسی اش را در طیف چپ بست :

فقط دو گام به پس

درباره رويدادهاى کردستان عراق و نظرات رفيق مهتدی

http://hekmat.public-archive.net/

عمر ایلخانی زاده

مبارزۀ مسلحانه و وجود واحد های نظامی ،عمر ایلخانی زاده را موقعیت خاص قرار داده و فرد مقتدری از کمیتۀ مرکزی در هدایت این واحد ها . در آن زمان کومه له با عملیات های نظامی در اوج قدرت بود . چه در درون و چه رو به بیرون . 

در اولین دیدارمان سال 59 در تبریز انتقادی را از شیوه کار کمیتۀ آنجا مطرح نمودم . حرفی نزد . ولی انگار از انتقادم ناراحت شد .

عضو کمیتۀ مرکزی بود و سالهای بعد مسئول کمیتۀ جنوب شد . در جریان تشکیل کمیتۀ ناحیۀ کرماشان بار دیگر او را دیدم . برداشت کردم مقتدر شده است و در حوزۀ کار نظامی واحد ها تصمیم و حرف آخر را او میزند .

سال 62 بود . برای انتخاب کمیته ناحیه مرا هم که مسئول واحدی بودم عضو رسمی حزب کردند . در وقایع آن ناحیه عضو کمیته شدم . در دیداری با عمر. ا . به گرمی از من استقبال کرد و دست در گردنم انداخت . بعد خواستم موقعیتم را عوض کنم . در رادیو کومه له سازماندهی شدم . در جلسه با ایشان اختلاف نظر داشتم . اختلاف نظر برای من معمولی بود . مرا به خانه اش دعوت کرد . بسیار جدی ، غیر رفیقانه ، بی تاب و تحکم آمیز گفت : قول میدم نوشته ای از تو روی آنتن نخواهد رفت . گفتم اشکالی ندارد آنوقت به ناحیه برخواهم گشت .  چادرش را بسیار ناراحت و بی تابانه ترک کرد . تنها من ماندم و چادر کاک عمر ...

این رفتار و کردارش برایم بسیار بچگانه بود و رگه ای از خصائل بچه فئودال های وا مانده را در او دیدم . آشنایی بیشتر من از او نتیجه اش این شد که در نظرم هیچ وزنه ای نداشت . جایگاه و موقعیت و وزنش با هم جور در نمیآمد .

در نگاه اول با توجه به موقعیت و جایگاهش در یک تشکل سیاسی  تیپ سیاسی ای  به نظر نمیآمد . زرنگ و پر جنب و جوش و بدون شک مبارزی فعال بود . این فعال بودن و شناختش از روانشناسی توده های پیشمرگ ، او را در موقعیت بر تر در تشکیلات و در واحد های نظامی قرار داده بود .

شخصیتی سطحی ، یک دنده و سمج  به نظر میرسید . هارت و پورت داشت . اگر موقعیت ایجاب میکرد در کوبیدن طرف مقابل دروغ هم میگفت .

اگر روز و روزگاری او و امثال او مدافع سوسیالیسم  بوده اند ، بدلیل تاثیر آن دورۀ سوسیالیسم بر جنبش ها بود و الا  سوسیالیسم در تفکرشان جای خاصی نداشت . سوسیالیسم شان صوری و آبکی بود . ضدیتش با حزب دمکرات هم  نه از زاویۀ طبقاتی  بلکه بیشترعشیره ای و طایفه ای بود .

وزن تفکرات ناسیونالیستی اینگونه افراد  درهمان زمان بر تفکر سوسیالیستی شان میچربید . با شکست قطعی چپ و قطع امید از آن و  برآمدن ناسیونالیسم و کسب قدرتشان در کوردستان عراق یکباره آن سوسیالیسم را به کنار نهادند و در جلد خودی ظاهر شدند .

با گذشت زمان افراد با فعالیت هایشان شناخت بیشتری از خود به جامعه خواهند داد.

در پلنوم 16 حزب ، منصور حکمت در مورد عمر. ا. نظر داد و خودش هم همانجا شناخت بیشتری از خود به جایی گذاشت .

حزب کمونیست ایران در آن مقطع محل تلاقی گرایشات مختلف اجتماعی بود . عدم سنخیت کاک عمر با منصور حکمت از نبودن بنیادهای مشترک فکری یعنی سوسیالیسم مایه میگرفت . بسیار فاصله وجود داشت .

 جایگاه واقعی مدافعین سوسیالیسم  وعمر ایلخانی زاده آنی نبود که در آن سالها قرار داشتیم . روند جامعه و پیشروی مبارزۀ طبقاتی انسانها در جایگاه واقعیشان قرار میدهد . اکنون جایگاه کاک عمر معلوم است . بودن در سازمانی ناسیونالیستی . سازمان زحمتکشان .

تفکر و موقعیت سیاسی عبدالله مهتدی و عمر ایلخانی زاده باعث شد که در دو سازمان دیگر ناسیونالیستی را برای ملت کورد باز گردد .

منصور حکمت

مروج و بنیانگذار مارکسیسم ، نقاد پوپولیسم و چپ ایران ، تحلیل گر زبدۀ مسائل سیاسی و تشکیلاتی و رهبر برجستۀ  جریان چپ در اختلافات درونی حزب کمونیست ایران .

با فرهنگ ، افتاده و متواضع ، مدرن و امروزی که از سنت های چپ بری بود ، با فرهنگ های متداول تشکیلات داری احزاب چپ هم هیچ سنخیتی نداشت . صریح و بی پرده نظرش را میداد . صاحب اتوریته بود و موافق و مخالف قبولش داشتند و رای همه را پشت سر داشت . اتوریته اش شایستۀ او بود . شخصیتی دوست داشتنی در دنیای سیاست .

رهبریش در تشکیلات بلا منازع بود . در رهبری اش هیچ نشانه ای از اعمال زور و فشار دیده نمیشد . منطق و استدلال سیاسی بود . برای انتخاب دفتر سیاسی در پلنوم  16  به رهبران قبلی رای نداد در عوض همان رهبری به او رای دادند . این در سیاست و دنیای تشکیلات امر جالبی بود . نشانۀ اتوریتۀ سیاسی .

فعالیتش تا مقطع کنگرۀ دوم حزب کمونیسم کارگری  در رهبری و هدایتش از نظر فکری و تشکیلاتی کاری درست بود . او حق داشت که جدا شد . یک جریان چند گرایشی را نمیشد و نمیشود حزب کرد .

اتخاذ سیاست بلانکیستی و غیر مارکسیستی حزب و جامعۀ او در کنگرۀ دوم  حزبش تضعیفش کرد . دوران پر افتخار رهبر و مروج  مارکسیسم به سر آمد .

بهروز شادیمقدم

14.7.2020

Azadi Soran

کا بهروز ... اين جمله ... رهبران موثر کومه له ابراهیم علیزاده ، عبدالله مهتدی و عمر ایلخانی زاده بودند . .... در نوشته ات يک سوال بيجواب رو دوباره مطرح ميکند ... کومەله سازماني است که در جنوب کردستان به اوج خود رسيد ... رهبران سرشناس و توده ايي اين جريان در جنوب در سظح اجتماعي مطرح بودند ... مثل کاک فواد و کا صديق ووووو ... در صورتيکه رهبران سازمان کومەله در مکريان همچين شخصيتهايي در بعد اجتماعي نبودند و اگر اسم و رسمي داشتند به خاطر خانواده هايشان بود ...

قاعتا ميبايست اکثريت رهبري اين جريان به رهبران واقعي و عملي توده ايي در جنوب کردستان اختصاص مي يافت ... ولي وقتي به تاريخ نگاه ميکنيم بعد از مرگ کاک فواد ... رهبري کومەله بدست اين سه نفر که اسم برديد ميرسد يعني سلطه بلامنازع مکريان بر جنوب و کادرهايش ... کادرهاي جنوب به مرور حاشيه ايي ميشوند و در ادامه اکثرا به نماينده کومەله در خارج فرستاده ميشوند و دستشان را از تشکيلات کردستان کوتاه ميکنند ...

سوال من از شما بعنوان يک کادر قديمي اينه که چرا و چگونه بخش مکريان کومەله که داراي شخصيتهاي توده ايي و اجتماعي نيست رهبري را بدست گرفتند و حتي در دوره هاي بعد و دهه ٦٠ از کادرهاي مکريان براي کميته ناحيه هاي سنندج و مريوان استفاده ميکردند ... نمونه اش فرستادن صلاح مازوجي براي در دست داشتن کميته ناحيه سنندج است

بهروز شادیمقدم

کاک سوران در مورد "سوال بيجواب" اول ، کاک فواد دیگر نبود . در گذشته بود . کاک صدیق هم در مرکزیت نبود و فاقد قدرت بود . کاک صدیق سال 62 عضو کمیتۀ مرکزی شد .

این نوشته از زاویۀ تشکیلات بررسی شده نه از زاویۀ شخصيتهاي توده ايي و اجتماعي . در مرکزیت کومه له با مرگ کاک فواد ، افراد دیگر از جنوب صاحب اتوریته ای نبودند . اصل این سه نفر بودند .

Azadi Soran

سوال همينجاست ... آن همه کادر اجتماعي و توده ايي در جنوب ... چطور اجازه دادند اين سه نفر بيايند تشکيلات را به ميل خود سازمان بدهند ... مهره ها را به ميل خود بچينند ... و در انتها همه کادرهاي جنوب را حاشيه ايي کنند ... و رهبري بلامنازع جناح مکريان کومله را به پيش ببرند؟ و به قول شما خود را به سه شخصيت موثر تبديل کنند

Kora Sarbaz

دلیل در تناقضی بود کە کوملە حاملش بود. جنبش کردی جنبشی ناسیونالیستی بود و اکثر کادرهای جنوب بقول شما مارکسیست و انترناسیونالیست بودند. حز دموکرات حزب واقعی این جنبش بود و در حقیقت جایی برای انترناسیونالیستها در جنبش ناسیونالیستی وجود ندارد. دوستان موکوریانی شما با استفادە از موقعیت خانوادەهای شناختە شدە ناسیونالیست و ارتباطات گستردە سیاسی و اجتماعی در حقیقت پوشش فعالیت کمونیستی را فراهم آوردە بودند. در ضمن من موکوریانی هستم و ایندوستان را بخوبی میشناسم. توضیحات کاک بهروز در مورد این دوستان دقیق است.

بهروز شادیمقدم

توان مبارزاتی بیشتر آنها در مقابل دیگر اعضای مرکزیت و کادر اجتماعي و توده ايي اصل بود . دیگران هم قبول داشتند

Azadi Soran

نميدونم ... ولي من حالا هر چه فکر ميکنم ... نميتونه اتفاقي باشه که اکثر پست هاي کليدي دست دوستان مکريان باشد ... . يه چيزي اين وسط ميلنگه ...

بهروز شادیمقدم

اشکال در منطقه ای بودن نبود . غیر از فواد و ساعد وطن دوست از ابتدای مرکزیت تعداد و توانایی رفقای شمال بیشتر بود .

Azadi Soran

اين سه شخصيت امروز صاحب سه کومەله هستند ... خوب به شخصيتهاي اصلي هر سه نگاه کنيد باز هم شخصيتهاي اصليشان مکرياني است ... از جنوبيها فقط استفاده هاي مقطعي ميشود ... من فکر ميکنم از اولشم منطقه ايي بودن خيلي نقش بازي کرده است

بهروز شادیمقدم

شخصيت اصلي اين سه تن با ناسیونالیسم عجین شده نه مکرياني بودن . در مورد ابراهیم علیزاده کمتر و در مورد عبدالله مهتدی و عمر ایلخانی زاده بیشتر .

Azadi Soran

وقتي ميگويم مکرياني ... بالاخره اين منطقه بيشترين تاثيرات را از جمهوري مهاباد گرفته بود ... و به طريق اولي بر سياسيون اين منطقه ...

بهروز شادیمقدم

درست است .

Azadi Soran

اين فيلم مسلح شدن زنان رو وقتي بدقت نگاه ميکردم ... يک چيز توجه ام رو جلب کرد ... شروع برنامه نه با سرود انترناسيونال بلکه با سرود من پيشمرگ کردستانم ... سرود انترناسيونال رو به آخر برنامه منتقل کردند ... نشان از فرقي است که در بالا عرض کردم

https://youtu.be/x6xIMZFc488

مراسم مسلح شدن اولين دسته از زنان پيشمرگ ۲

YOUTUBE.COM

Ali Ahmadi

بە باور من کسی کە مبارزە کند کسی نمیتواند اورا حاشیەایی کند، من فکر می کنم ایزافی اسم عمر یلخانیزادە اینجا اوردی چون خیلیھای دیگری بودند از کاک عمر بیشتر موسر بودند من فکر نمیکنم عمر ا از حیب اللە کیڵانە و عوسمان روشن تودە، موسرتر و محبوبتر بودە باشد و تا زمانیکە یوسف اردلان و شعیب زکریایی خودشان خود را حاشیەایی نکردە بودند ھزار بار از عمر ا موسرتر خوشنامتر بودند ایرج فرزاد میتوانست از عمر بیشتر و تواناتر باشد، و اسلان نمیتوان توانایی و محبوبیت کاک سدیق با عمر ا مقایسە کرد کە متئسفانە زود کومەلە از وجودش محروم شد. ولی وقتی میبنید نامبردەگان ھر کسی بە شیوەایی خود را کنار کشید بە کار تشکیلاتی بی مھری نشان دادند و دنبال این و ان رفتند ان موقع است عمر میشود موئسر !! ولی عمر ا حال حازر ھم ھیچ تائسیری بر ھیچ جنبشی ندارد و فقەت یک تشکیلات دارد و بدون تائسیر است. ابراھیم علیزادە بە خاتر تلاش بی وقفەی خود و خەت مش مستڤل خود، پاکی و راستگوی و بە شدت سیاسی و ایندە نگر محبوب مردم کارگر و زحمتکش کردستان حرفی برای شنیدن دارد و میتواند تائسیرگوزار باشد ، و عبداللە مھتدی باسواد است و بە شدت قدرت تەلەب و در تشکیلات کومەلە تا چپ بود نقشی بزرگی داشت و موقعی بە راست چرخید تلاش فراوانی کرد برای مقبولیت پیدا کردن باورھایی نوینش و ھنوز خستە نشدە سخت در تلاش است ولی مانع راھش کومەلە کمومیست است برای اینکە ھنوز در این مسیر جدید ناموفق بودە است.

بهروز شادیمقدم

تاثیر حتما" نباید مثبت باشد . تاثیر منفی هم داریم .

Ali Ahmadi

بلی تاسیر منفی ھم ھست، و حالا عبداللە مھتدی تاسیر منفی بازی میکند و نقش منفیش عیان است خود را بە ھمپیمانان جدیدش معرفی میکند و باورھای جدیدش تیئوریزە میکند و تلاش میکند خود و برنامە جدیدش بە دیگران معرفی بکند و توانستە خود را بە خیلی جاھا معرفی کند و تلاش دارد در ایندە این نقش منفی بازی کند، ولی عمر ا من ھیچ تاسیری نەمیبینم فەقەت روی پاشنە خود می چرخد.