دنیای قبل و بعد از کرونا
سرور کاردار
April 13, 2020دنیای قبل و بعد از کرونا
امروز شاهد گسترش بی رحمانه کوید نوزده از خانواده ویروس‌های کرونا هستیم و در واقع شیوع این بیماری ابعاد جهانی به خود گرفته است و درنتیجه تبعات و نتایج منفی آن نیز جهانی خواهد بود. ویروس کُوید نوزده راه خود را با سرعتی غیر قابل تصور از ووهان چین به تمامی جهان بازکرد و خدا و پیغمبرانش و امامان مرده و زنده هیچ کدام نتوانستند این جسم فوق میکروسکوپی را منکوب نمایند وکووید همچنان به درو کردن قربانیانش ادامه میدهد. متاسفانه روند رو به افول گسترش این ویروس در افق نزدیک وجود ندارد و متخصصین امر معتقدند که کووید نوزده بعد از وقفه ای کوتاه در تابستان موج دوم گسترش خود را در پاییز خواهد داشت. تا به امروز نزدیک به یک میلیون و هفتصد هزار مبتلا به کووید نوزده در سطح جهان اعلام شده که از این تعداد نود هزار نفر با کمال تأسف جان خود را از دست داده اند.
قبل از اینکه به مسئله کووید نوزده بعنوان بیماری جهانی بپردازیم نگاهی داشته باشیم به وضعیت اقتصادی ،اجتماعی، سیاسی جهان قبل از کرونا و تاکیدا بحران اقتصادی جهانی سال دوهزاروهشت میلادی و سپس می پردازیم به تبعات و تاثیرات کووید نوزده در ابعاد سیاسی اجتماعی اقتصادی و محیط زیستی درمقایسه با قبل از پاندمی کووید نوزده در جهان.
هدف این مقاله بررسی و تجزیه تحلیل خود این بحران ها نیست بلکه با اشاره به نتایج این بحران و یا بحران هایی که جهان سرمایه داری با آن درگیربوده و میباشد، می‌خواهد نگاهی داشته باشد به شیوه برخورد سیستم حاکم بر جهان در مواجهه با این بحران‌ها و ابعاد و تاثیرات فاجعه بار این بحران ها بر زندگی میلیون ها انسان در سراسر جهان. با این تاکید که جهان ما اولین بار نیست که دچار بحران های بزرگ و عمیق اقتصادی ، بهداشتی و سیاسی ناشی از سیاستها و عملکرد سیستم سرمایه داری میشود ومتاسفانه تا در بر این پاشنه میچرخد آخرین بار نیز نخواهد بود.
توضیحی کوتاه در مورد بیماری کووید نوزده
کووید نوزده که یکی از ویروس های جدید خانواده کرونا میباشد جهان را در بحران فرو برده است. از همان لحظات اشأعه اخبار کووید نوزده جهان ما شاهد اتفاقات بسیار اسفناک بوده است .گذشت زمان نشان داد که دولت های جهان تقریباً در برخورد غیر علمی با مسئله بیماری کووید نوزده بر اساس منافع مادی و طبقاتی خود عمل کردند. شیوع این بیماری و میزان تلفات و مرگ و میر ناشی از بیماری را مخفی نموده و میکنند. به این مفهوم که مجموعه دولت های جهان با سری نگاه داشتن نحوه پخش و عملکرد ویروس میزان تلفات، امکانات دولت و شیوه عملکرد خود جنایتی بزرگ را در قبال ملت های خود مرتکب میشوند.
شباهت در عملکرد این دولت ها انسان را به تعجب وا می‌دارد بدون شک وقتی عملکرد مجموعه دولت های سرمایه داری حاکم در مقابله با بحران ها را نگاه می کنیم بلافاصله این سوال مطرح میشود که آیا این دولت ها در مقابل ملتها هماهنگی نموده اند. مثلا چرا دولت چین در ماه اول مخفی کاری نمود و اخبار شیوع این بیماری را از چشم جهانیان دور نگه داشت چرا پزشک محترمی را که اولین هشدار شیوع قریب الوقوع را به دولت چین ااعلام نمود، خود قربانی شد. چرا دولت ایران تا بعد از اسفندماه و برگزاری مراسم بیست و دو بهمن و متعاقباً برگزاری انتخابات خود از پخش اخبار شیوع کرونا در کشور با شدت تمام جلوگیری کرد وهر صدایی را در نطفه خفه کرد. چرا هیچ دولت اروپایی را سراغ نداریم که از بدو شیوع بیماری به طور شفاف با مردم کشور خود برخورد کرده باشند. شیوه همه این دولت ها اما مخفی‌کاری و پوشش ندادن اخبار شیوع بیماری و مخفی نگه داشتن تعداد تلفات ناشی از این بیماری و نیز عدم صداقت و شفافیت برای راهنمایی مردم در شیوه برخورد با این بیماری بوده است.
نه تنها عدم شفافیت بلکه پخش اخبار نادرست و نیز اشاعه خرافات و برخوردهای غیر علمی با قضیه مردم را بیش از پیش در برخورد با این بیماری سر در گم نمود. یکی از شیوه های غیر انسانی در این دوره تئوری توطعه و دست ساز بودن ویروس کرونای جدید است. داستان ساخته شدن این ویروس در آزمایشگاههای نظامی چین که توسط دولت ترامپ تبلیغ شد و مقامات چینی هم در مقابل آن را ساخته ارتش آمریکا تبلیغ نمودند. خامنه ای نیز در سخنرانی فوق ارتجأیی خود اجنه را متهم نمود که در ساخت و پخش این ویروس با آمریکایی‌ها همکاری کرده اند.
برای مقابله با کووید نوزده باید در مقابل برخورد ضد علمی و ضد انسانی دولت های ارتجاعی از قبیل خامنه ای و ترامپ افشاگری نمود. انسانها باید نحوه برخورد علمی با این بیماری را یاد بگیرند. برخلاف ادعای مرتجعین جهانی این ویروس چینی نیست و بر خلاف ادعای ضد انسانی و ضد علمی خامنه ای در آزمایشگاههای نظامی آمریکا درست نشده است .این ویروس حاصل تغییر و تحول طبیعی است این ویروس از حیوانات به انسان منتقل شده و بشریت را تهدید می کند. برای مقابله علمی و درست با این ویروس باید با خرافات ضد علمی روبرو شد و آنها را افشا نمود. در ایران آگاهی و دانش و حفظ جان و سلامت مردم ارزش هائی هستند که جمهوری اسلامی ماهیتا در مقابل آن قرار دارد . جمهوری اسلامی با دروغ‌گویی و کتمانِ واقعیت دست در دست کووید نوزده عامل مستقیم و غیر مستقیم فجایعی است که امروز شاهد آن هستیم. جان‌باختن ده ها هزار تن از مردم کشور تا به امروز و مرگ شمارِ بسیاری از کادرِ درمانی از جملهٔ این فجایع است و این تازه شروع ماجرا است
وضعیت اقتسادی ایران و جهان قبل از کووید نوزده
بررسی تاثیرات ویروس کرونا بر اقتصاد ایران و جهان تنها وقتی ممکن است که ما تحلیلی درست از وضعیت پیش از ورود ویروس کرونا به عرصه مالی و نظام اقتصادی کشورها داشته باشیم. تنها آن زمان قادر خواهیم بود تغییرات و تاثیرات منتج از این تغییرات را بر اقتصاد ایران و جهان ارزیابی نمأیم. همان طور که می دانیم آخرین بحران قبل از بحران بهداشتی جهانی کووید نوزده بحران مالی دوهزاروهشت بزرگترین بحرانی بوده است که درهشتاد سال اخیر اقتصاد جهانی با آن روبرو شده است. ابعاد این بحران بسیار گسترده و می توان گفت که هیچ کشوری در دنیا از پیامدهای آن در امان نمانده است. برای نشان دادن خسارات ناشی از این بحران کافیست به این نکته اشاره کنیم که ظرف مدتی کمتر از یک سال یعنی تا دوهزارونه ارزش سهام در بورس های بین المللی بیش ازبیست و سه تریلیون دلار کاهش یافت و بررسی های انجام شده نشان داده است که زیان‌های اقتصادی بحران های مالی برای کشورهای در حال توسعه بیش از دو برابر اقتصادهای توسعه یافته بر حسب درصد از تولید ناخالص داخلی آنهاست.
امروز با گذشت دوازده سال از این بحران اقتصادی جهانی و طبق آمار و بررسی‌ها و پژوهش های انجام گرفته از طریق نهادهای اقتصادی جهانی در بحران دوهزاروهشت، تعداد انگشت شماری از سرمایه‌داران حاکم بر نهادهای مالی جهانی ثروتشان دو هزار برابر شد و در مقابل تعداد بیست و شش میلیون به جمعیت چند صد میلیونی بدون قرار داد قبلی بیکارآن جهانی اضافه شد.
نتیجه این بیکاری های میلیونی در شکل عملی خود یعنی گرسنگی ، بی‌خانمانی , اعتیاد ، مرگ و میر هزاران کودک وبی آیندگی مطلق انسان ها و عواقب وحشتناک روانی و تاثیرات منفی و جبران ناپذیر آن بر جوامع انسانی در سراسر جهان بوده است . راه حلی که دولت های سرمایه داری جهان و در رأس آنها دولت آمریکا و انگلیس در مقابله با بحران انتخاب کردند در واقع تزریق میلیاردها دلار ازجیب مردم و مالیات دهنده گان به موسسات و بانک های ورشکسته بود که خود عامل مستقیم این بحران بودند. یعنی مجازات مردم و پاداش به صاحبان سرمایه ها .
دولت بریتانیا مجبور شد پول مالیات دهندگان این کشور را به بانکهای بریتانیایی تزریق کند. دولت آمریکا اعلام کرد که روش بریتانیا را دنبال خواهد کرد. دولت آمریکا با تزریق هفتصد میلیارد دلار به سیستم ور شکسته بانکی اقدام به نجات آنان نمود. اما با این وجود ارزش سهام باز هم سقوط کرد و اقدامات جهانی هم برای جلوگیری از این مسئله تاثیری نداشت. وضعیت جهان از لحاظ اقتصادی بعد از بحران مالی دوهزاروهشت و متعاقباً بحران مالی دهزار وپانزده تا به امروز که این مقاله درج میشود همچنان با تبعات بسیار منفی و شکننده آن ادامه داشته است.
در اروپا اما کسری بودجه، افزایش نرخ بیکاری، کاهش شدید تولید ناخالص داخلی، افزایش بدهی، کاهش ارزش یورو از نتایج بحران مالی دوهزاروهشت بوده است . از اقدامات این دولتهای اروپایی در راستای مهار بحران، یکسری سیاستهای ریاضتی و برنامه های صرفه جویی بوده است. بازندگان اصلی این وضعیت برخی از اعضا با اقتصاد ضعیف همچون یونان، ایرلند و پرتغال و اسپانیا بودند .
به دنبال بحران مالی دوهزاروهشت، کشتی شکسته اقتصاد ایران عمیقتر به گل نشست . کاهش رشد ذخایر ارزی ایران وپائین آمدن قیمت نفت سبب اختلال جدی در طرحها و پروژه های عمرانی ، صنعتی ، کشاورزی ، نفتی ، پتروشیمی و تجاری شده و با کاهش تقاضا برای بخشهای مرتبط بحران در اکثر بخشهای اقتصادی را در پی داشت. ارزش ریال نسبت به ارزهای جهانی به شدت پایین آمد و این اتفاق تاثیرات اسفبار خود را در سفره های خالی هزاران هزار کارگر و زحمتکش و مردم بی خانمان و قبر خوابها نشان داد .قبل از مرحله ورود بیماری کووید نوزده به کشور تحریم های اقتصادی گسترده آمریکا اقتصاد متکی بر نفت ایران را هرچه بیشتر به طرف فروپاشی پیش برد. افزون بر آن، بازگشت ایران به "لیست سیاه" گروه ویژه اقدام مالی (FATF) نیز ضربه سنگین دیگری بر اقتصاد کشور وارد ساخت.
وضعیت اقتسادی ایران و جهان بعد از ورود کرونا
بحران دوهزاروهشت فروکش نکرده با ورود کرونا مرزهای ملی کشور ها درعرصه تبادلات اجتماعی و اقتصادی پر رنگ تر شد. به بهانه کنترل اقتصاد و بحران ناشی از ویروس ، صد ها میلیارد دلار پول مالیات دهنده ها به جیب شرکت های بزرگ بخش خصوصی از طریق دولتها که قدرت سیاسی و اقتصادی سرمایه داران را اعمال میکنند واریز میشود . همزمان بیکاری سازیهای بیسابقه توسط بخش خصوصی در ابعاد میلیونی اعمال میشود .تخمین بر این است که جهان با دو و نیم میلیارد بیکار روز مزدی که بلافاصله گرسنه خواهند ماند در کوتاه مدت مواجه خواهد بود. کشورها تلاش میکنند که امکانات بهداشتی مثل کیت تست کرونا و مآسک را که کمیاب هست در زمین و هوا به نفع خود مصادره کنند. بخش خصوص که تولید دارو و امکانات بهداشتی را در انحصار خود دارد قیمت های این اقلام را برای سود بیشتر ارتقا داده است.
کرونا به خصوص در کشورهای به اصطلاح در حال توسعه( دیکتاتور زده و جهان سومی) کاملا طبقاتی عمل میکند . طبقهٔ دارا آشکارا از امکانات بهداشتی خوبی هم برای پیش گیری و هم برای درمان برخوردار است این در حالی است که طبقهٔ زحمت کش اصلا دسترسی به این امکانات ندارد و تنها مرگ عادلانه بین آنها تقسیم میشود.
در این میان جمعیت پیر جامعه کاملا غیر انسانی و بیرحمانه قربانی میشوند و سیاست اعلام نشده جوان بر پیر ارجحیت دارد ( توانا به کار ارجح بر نا توان به کار) اعمال میشود. برای سیستم امپریالیستی برده مریض ناتوان مرده اش بهتر است. نیازبه حفظ نیروی کار جوان که منبع اصلی سود برای سرمایه داران است ، روی دیگر سکه و عامل نگرانی شدید سرمایه داران و دولت های آنان است. آنها به اقدامات گسترده ای مثل قرنطینه کردن جمعیت جوان هر چند با تاخیر دست یازیده اند. این اقدامات نه از سر دلسوزی و انسانیت و وظیفه و یا حق شهروندی است بلکه به خاطر حفظ نیروی کار جوان این پاشنه آشیل سیستم سرمایه داری انجام می‌گیرد. لازم به تاکید است که در پاره ای از کشور های اروپأی به خاطر فشار مطبوعات آزاد و اعتراض مردم دولت ها مجبور به عقب نشینی تاکتیکی شده و اعمال قرنطینه را با تسهیلااتی چون حق بیکاری عمومی دست پا شکسته اجرأی میکنند.
بر اساس برآوردهای کارشناسان اقتصادی در حالیکه پاندمی کرونا تاثیر چند درصدی بر نرخ رشد اقتصادی در جهان خواهد داشت و آهنگ رشد اقتصادی کشور چین را تا دودرصد پایین خواهد آورد تبعات ناشی از آن بر اقتصاد مریض ایران مهلک خواهد بود. به دنبال تحریم های گسترده آمریکا، بازارهای کشورهای همسایه در تامین ارز مورد نیاز ایران نقشی تعیین کننده‌ای برعهده داشتند. مبادلات بازرگانی ایران با ترکیه، عراق و افغانستان ضمن امکان صدور فرآورده‌های نفتی و غیرنفتی ایران همچنین امکان واردات برخی از کالاها به ایران را تسهیل می‌کرد و دسترسی به ارز مورد نیاز نیز از نتایج این نوع مبادلات بود . با شیوع ویروس کرونا در ایران، بسته شدن بسیاری از مرزهای ایران با کشورهای همسایه کاهش شدید درآمد ارزی را باعث شد.
قابل توجه است ایران ظرف ماه‌های گذشته به طور متوسط ماهانه بیش از یک میلیارد دلار با دو کشور ترکیه و عراق مبادله تجاری داشت. همچنین بهای دلار و سایر ارزها در ایران در اثر مسدود شدن مرزها رو به افزایش خواهد بود. با بسته شدن منابع مهم تامین ارز کشور، خامنه ای بعد از دوا زده روز به تقاضای رئیس جمهور روحانی برای تزریق یک میلیارد دلار از صندوق ذخیره ارزی "توسعه ملی " به اقتصاد کشور جواب مثبت داد. با اینکه این یک میلیارد در مقایسه با ابعاد نیاز واقعی مردم کشور برای خروج از بحران کرونا وجه بسیار ناچیزی میباشد. رژیم به جای استفاده از منابع عظیم مالی که در حسابهای شخصی و یا تحت کنترل شخص رهبر علی خامنه ای (دویست و بیست میلیارد دلار) و دیگر سران آن قرار دارد, در واقع دست در حساب پس انداز نسل های آینده در کشور نموده است.
وضعیت سیاسی و اجتماعی جهان سرمایه داری قبل از کووید نوزده
متعاقب بحران مالی جهانی دوهزاروهشت ما شاهد بحران های عظیم سیاسی و اجتماعی در سراسر جهان بوده و هستیم. انسانها یی که سهمی و چیزی برای از دست دادن ندارند و زمانی که سهمی نداشته باشند آگاه یا ناخو دآگاه می خواهند آن سیستم رو نفی و صاحبان قدرتش را از اریکهٔ قدرت پایین کشند. بعد از بحران دوهزاروهشت ما شاهد تظاهرات ضد دولتی آرام و یا خشن در تمامی جهان بودیم. مردم عصبانی جاده ها را مسدود می کردند. برای نمونه از این ناآرامی‌ها در سطح جهان به کشورهایی مثل الجزایر-بولیوی -بریتانیا ، شیلی –اکوادور- فرانسه -عراق -قزاقستان لبنان -پاکستان و ایران اشاره می‌کنم که شاهد اعتراضات خونین بودند.
اگر مبنای اولین اعتراضات وسیع مردمی در ایران را سال هزاروسیصد وشصت قرار دهیم هر ده سال یکبار تظاهرات و اعتراضات مردمی ملیونی در خیابان ظهور و بروز کرده یعنی درطول دهه های شصت و هفتاد و هشتاد ونود شاهد اعتراضات خونین میلیونی مردم در مقابل رژیم جمهوری اسلامی بوده ایم. سرکوب بدون تعأرف و بیرحمانه این نوع اعتراضات جواب حاکمیت به این اعتراضات بوده است. ولی کشتار هزار و پانصد نفر از معترضین در آبان هزار و سیصد و نود و هشت و قبل از بحران کرونا نکته عطف تلخی است در تاریخ سرکوب های سیاسی و اجتماعی اعتراضات در ایران.
تمامی این تظاهرات و اعتراضات ریشه در نابرابری های اقتصادی و سیاسی و اجتماعی ناشی ازعملکرد سیستم هار سرمایه داری در ایران داشته است. در کنار این اعتراضات ما شاهد هزاران اعتراض صنفی و مدنی نیز بوده ایم که بی وقفه ادامه داشته اند. اعتراضات طبقه کارگر در ایران جایگاه کلیدی در این نوع اعتراضات صنفی و سیاسی داشته است.
با توجه به پیشرفت های علمی و تکنولوژیک بشر، گسترش بی سابقه وپاندمی بیماری های مانند کرونا در جهان چه دلایلی دارد. انسان در چمبره نظامی گیر کرده است که با فشار حداکثر بر اکثریت مردم جهان، رفاه اقلیت را تضمین میکند. اپیدمی ها و پاندمی ها مثل کرونا نیز در این نظام طبقاتی عمل نموده و اساساً اکثریت عظیم تهی دستان ، کارگران ، بیکاران، معتادان ، مریضان کرونیک و بی بضائت را درو میکند. چرا که علم و تکنولوژی بر اساس نیاز واقعی مردم به کار گرفته نمی‌شود بلکه بر اساس تقاضاهای ساختگی و سود آور بازار عمل میکند. اشاره به تکنولوژی به کار گرفته شده در صنایع نظامی این امر را به خوبی به اثبات میرساند.
نیاز فوری و ضروری مردم امروز زیر ساخت های اساسی در امر بهداشت، تولید و توزیع کافی و عادلانه ماسک ، الکل و مواد شوینده ، مواد غذائی ، اقلام ضروری پزشکی ، دارو، کیت های تشخیص فوری، آب اشامیدنی ، و در نهایت مسکن میباشد. این نیازها با توجه به پیشرفت های علمی و تکنولوژیک بشر به سرعت قابل تولید و دسترسی است و تنها مانع آن سیستم سرمایه داری با تمرکز به سود بیشتر است . در عین حال نتیجهٔ تولید اجتماعی که نتیجهٔ کار میلیون ها کارگر در جهان است در دست تعدادی کمتر از یک در صد جامعه تمرکز دارد که در بهرانهای اجتماعی به احتکار و سؤ استفاده جهت سود بیشتر دست میزند.
پارادکس دیگر این که خود کرونا و شیوع آن خود با تمامی به ظاهر مشکلاتش، منبع تولید سود برای سیستم انحصاری سرمایه داری میباشد .این پارادوکس خود را به این شکل نشان میدهد که تولید سرمایه جهانی به دو بخش خفته و بیدار تقسیم شده است بر اساس قانون حرکت ناموزون سرمایه جهانی بخش فعال سرمایه برای مثال شرکت های تولید مواد غذایی شرکت های تولید دارو تولید کامپیوتر و فروشگاه های اینترنتی مانند آمازون به سود های غیر قابل باور دست یافتند و بدین ترتیب شرکت آمازون تنها در هفته‌های اخیر صد هزار نیروی کار جدید ) البته بدون قرار داد) را به کار گرفته است.
در هفته های اخیر تمام دنیا شاهد هجوم دیوانه وار مردم به فروشگاه های مواد غذایی و بهداشتی و پزشکی بودند این در واقع قبل از این که یک نیاز واقعی را نشان دهد ناشی از هراسی بود که در دل مردم افتاده بود این هراس توسط دستهای نامرئی در میان مردم اشااعه می شود و آنان را وادار می کند که به فروشگاه ها هجوم برده و خرید حداکثری و در بسیاری از مواقع با قرض انجام دهند. آنها با فروشی که در صد سال گذشته بی نظیر بوده است، میلیاردها دلار سود کسب کرده‌اند. در حالی که مردم به ماسک و دستکش بیش از هر داروئی نیاز دارند، عده‌ای با تائید عوامل دولتی به احتکار این کالاهای اساسی می‌پردازند.
با توجه به درهم تنیدگی بسیاری از مناسبات تولید و توزیع و کمرنگ شدن مرزهای ملی در عرصه تبادلات اجتماعی و اقتصادی قبل از ورود ویروس کرونا به زندگی مردم راه حل های عملی برای پیشگیری از اپیدمی های مانند کرونا آسان مینمود . ولی متاسفانه عدم مشارکت مردم در امر سازماندهی مبارزه، مثل هر جنگی دیگر، مشکل اساسی در سطح جهان آفریده است. مرزهای ملی پر رنگتر شده و امکانات موجود غصب و ذخیره. برای خروج از این شرایط و نجات بشریت باید در واقع از سیستم سرمایه داری عبور نمود و طرحی نو در انداخت. برای قانع شدن و درک جهانی از این ادعا شاید جهان باید بهرانهای دیگری را پشت سر بگذارد ولی هموار کردن این راه برای نیل به دنیأی بهتر نیازمند اقدامات فوری و مداوم هست . آن بحران اصلی که همه ما باید بدان اعتراف کنیم، نه کرونا است و نه سیل و نه تحریم و نه گرانی و نه تورم. این‌ها همه صرفا محصول و نتیجه یک بحران بزرگتر هستند: سرمایه و حاکمیت آن .اما با قبول شرایط فعلی راه های عملی برای عبور از بحران کرونا موجود و قابل اجرا است. در درجهٔ اول باید دست سود جویان بین لمللی و ملی و مذهب را از تصمیم گیری برای سلامت مردم کوتاه کرد و سپس کلیه بیمارستان ها و موسسات خصوصی درمانی و بهداشتی در سراسر دنیا را در اختیارعموم قرار داد. باید مرکز جهانی مشترک تحقیقاتی برای درمان و تولید لوازم اساسی بهداشتی و کیت های تشخیص فوری علیه ویروس کرونا ایجاد شود و خدمات پزشکی کاملاً رایگان در اختیار عموم قرار گیرد.
برنامه ریزی قرنطینه ایی یک وظیفه اجتماعی همگانی و داوطلبانه با ایجاد آگاهی مداوم صورت گیرد. بسته های همایتی مالی و غذائی جزو وظایف جدی دولتها قرار گیرد و مسکن موقت برای کارتن خوابها و بیخانمانها فورا تهیه و اجرأ شود. شورای جهانی بهداشت ایجاد و امکانات بهداشتی بطور عادلانه در سراسر جهان پخش و نظارت شود . رسانه ها برای نظارت کاملا آزاد و از هر گونه کنترل امنیتی مصون باشند. در مجموع باید از عوامل اجتماعی تشدید کننده روند گسترش بیماریهای فراگیرجلوگیری بعمل آید. این عوامل در درجهٔ اول خلع ید از سود جویان ، توزیع عادلانه خدمات پزشکی رایگان ، خدمات اجتماعی ، بیمه های اجتماعی و فقر زدآیی مالی، اطلاعاتی و علمی است.
همبستگی جهانی در زمینه کمک های بهداشتی و پزشکی واطلاعاتی علمی و مادی در این زمینه بسیار مهم و کار ساز میباشد. نقش دولت ها در کنترل و پیشگیری و درمان چنین بیماریهای جمعی در واقع یک پارادکس جدی است. از یک طرف منابع مادی جامعه در اختیار این دولتها وتحت کنترل آنهاست و از طرف دیگر دولت حافظ منافع طبقهٔ سرمایه دار حاکم میباشد. در طول چند ماه اخیر که جهان دچار کووید ۱۹ هست، این دولت ها کارنامه سیاهی از خود ارائه داده اند. گستردگی این بیماری درکشورهائی که مراکز اصلی تولید و تمرکز سرمایه هستند، مسلما تاثیر ات مهمی بر زندگی مردم همه جهان خواهد داشت که در لا بلای این نوشته به آن پرداخته شد
تاریخ جوامع انسانی همواره تاریخ پیوسته و منتج از مبارزه طبقاتی بوده و میباشد .برخورد ایدئولوژیک با اقتصاد و اجتماع و سلامت مردم از طرف دولتها خود را در برخورد منفعلانه، غیر شفاف، بدون تدارکات کافی و برنامه ریزی حساب شده وغیر مسولانه با پاندمی کرونا نشان داد . تشابه عملکرد این کشورها در واقع نشان از اعتقاد به سیستم اقتصادی دارد که امروز به عنوان شیوه اقتصادی نئولیبرالیسم در جهان شناخته شده و تبلیغ می شود. کمترین دخالت دولت در امور جامعه اعمال میشود و در ازای آن سرمایه‌داران و کارفرمایان با انگیزه سود آفرینی هر چه بیشتر دستی باز در غارت کشورها و دسترنج مردم دارند.
منافع شخصی اولویت دارند و منافع جمعی انسانها در چهارچوب منافع عمومی جامعه عامل بازدارنده سودآفرینی به حساب میاید، یعنی درست نکتهٔ مقابل سیستم اقتصاد سوسیالیستی . در واقع تعلل مسئولین دولتها مثل ترامپ و بریس جانسون، روحانی و علی خامنه ای به خاطر غافلگیر شدن آنها در این امر نبوده است بلکه عدم تمایل آنها در ارائه تسهیلات و امکانات و برخورد درست و اصولی و انسانی و علمی با قضیه کرونا در سطح اجتماعی آگاهانه و با هدف تخصیص هر چه کمتر هزینه صورت گرفته است. در ایران علی خامنه‌ای برای هزینه نکردن و یا حداقل هزینه کردن و صیانت از صنعت پرسود دین و مذهب سیاسی با قرنطینه کردن شهرهای مذهبی مثل قم و اماکن مذهبی مخالفت نمود و با توجه به اهمیت چین در روابط اقتصادی و سیاسی پروازهای ماهان ایر به چین ادامه پیدا کرد و بدین سان کشور را با فاجعه بهداشتی و انسانی درگیر نمود.
جمهوری اسلامی بی کفایتی و بی لیاقتی و فقدان اراده لازم سیاسی و اقتصادی را در جهت کمک های ضروری در مقابل حوادث طبیعی مثل سیل و زلزله که در سال های اخیر در نقاط مختلف کشور اتفاق افتاده نشان داده و هیچ قدم موثر در جهت حل مشکلات و نیازهای مردم بر نداشته است. در مورد کرونا و مشکلات نا شی از آن نیزوضعیت بهتر از گذشته نیست و نخواهد بود. روحانی در جلسهٔ اخیر شورای امنیت ملی کشور به شکل تکاندهنده به طرز تفکر دولتش در مقابله با بحران اپیدمی کرونا در کشور گفت: " مرگ دو ملیون ایرانی بهتر از شورش غیر قابل کنترل سی میلیون گرسنه میباشد." این در حالی است که کارکنان خدمات درمانی، پرستاران، و پزشکان در بیمارستان‌ها و در عرصه های مختلف خدمات بهداشتی از جان خود مایه میگذارند.
آنان در شرایطی سخت و با امکانات ایمنی ناچیز در خط مقدم مبارزه با بیماری کووید نوزده صادقانه به مردم سرویس میدهند. بدون شک کمبودهای اساسی در سیستم درمانی ناشی از خصوصی سازی این بخش به خاطر سود دهی انحصاری آن برای کسب سود بیشتر برای شرکت‌های دارویی و درمانی میباشد. در کشورهای آفریقایی، آسیایی، و آمریکای لاتینی، خانه از پای بست ویران است و طبقهٔ فرودست و کارگر در برابر بیماری‌هایی واگیردار خطرناک چون کووید نوزده بی دفاع هستند. در پآندمی فعلی آنان هزینه تأثیرات شیوع ویروس کرونا در اقتصاد امپریالیسم جهانی را پرداخت می کنند.
طبیعت مشترک بهرانهای جهانی سرمایه داری چه بهداشتی و چه اقتصادی یکی است : بهره کشی بیرحمانه از محیط زیست و زمین، اشأعه فقر ، بدبختی ، گرسنگی، اوارگی و کوچ و پناهندگی میلیونی انسانها و در نهایت جنگ های خانمان سوز منطقه ای و جهانی برای خروج از بحران. نتایج اقتصادی بحران مالی دوهزاروهشت بی خانمانی میلیونی انسانها در سراسر دنیا و با نتایج بحران کووید نوزده تازه در شروع آن همخوانی بسیار نزدیکی دارد. آیا میشود از یک سوراخ چندین بار گزیده شد. آیا نمی‌شود کله قند را روی قاعده آن قرار داد.
جنگ جهانی اول ، بحران بزرگ مالی جهانی هزارونهصدوبیست ونه - جنگ جهانی دوم ، جنگ کره ، جنگ ویتنام ، بهرانهای مالی جهانی ادواری هر ده تا پانزده سال قرن نوزده و بیست و بیست و یک و بحران بزرگ مالی جهانی دوهزاروهشت و متعاقب آن انقلابات در کشورهای تحت سیطره امپریالیستی و مرگ و میر میلیونی ناشی از اپیدمیها و پاندمی ها مثل سارس ، مرس، ابولا ، کووید نوزده از تبعات ناکارآمدی سیستم سرمایه داری جهانی است.
این مصائب نتیجه و بخشی از طبیعت سیستم سرمایه و سود هست. زمانی مارکس و انگلس با مطالعه و نقد عمیق فلسفهٔ هگلی اعلام نمودند که دیالکتیک هگلی هیبتی است که کله پا شده است ما آنرا بر روی پای خود نهادیم اکنون سیستم سرمایه داری با تمامی هیبت خود بر مبنای سود هر چه بیشتر بنا شده است. انسان در این سیستم الینه و خود به بخشی از ابزار کارو کالا تبدیل شده است . از چنین سیستمی انتظار عمل انسانی و در مرکز قرار دادن انسان انتظاری است غیر علمی و غیر منطقی .
مارکس در کتاب خود "سرمایه" ناپایداری نظام سرمایه‌داری را نشان میدهد ومینویسد " سرمایه به تولید کالایی گرایش دارد، یعنی فعالیت اقتصادی آن معطوف به تولید فرآورده‌های قابل‌فروش است؛ در این فرایند نه به نیاز مصرف‌کنندگان توجه میشود و نه به تقاضای واقعی بازار. در همین رهگذر مارکس از بت‌وارگی کالا (فتیشیسم) یاد میکند که با حرصی جنون‌آمیز هرچیزی از جمله دانش و اطلاعات را به کالا تبدیل میکند. در کارخانه کالاهایی تولید میشود که ضروری نیستند اما سودآور هستند و بازارها از کالاهایی انباشته میشوند که سودآور هستند اما خریدار ندارند. سرمایه‌داری مردمی که قرار است این کالاها را بخرند را به فقر و فاقه می‌اندازد. اما تضاد اصلی سرمایه‌داری، فقر و بدبختی روزافزون طبقه کارگر است. نظام برای بازتولید نیروی کار باید معاش کارگران را تأمین کند، اما این با سودجویی او مغایر است، در نتیجه با وجود افزایش عمومی ثروت، کارگران را هرچه بیشتر به نکبت و بدبختی سوق میدهد"
دنیا بعد از کرونا دیگر آن دنیای قبل از کرونا نخواهد بود ولی بی‌شک پیوندهای تاریخی خود را با دنیای قبل از کرونا حفظ و از آن متاثر خواهد بود. دنیای بعد از کرونا دنیای فقر و نکبت بیشتری نسبت به قبل خواهد بود زیرا که شاهد بودیم جهان بعد از بحران های قبلی، جهانی به مراتب نا امن تر و غیر انسانی تر بوده است . جهان همچنین بعد از کرونا بی‌شک دچار نارامی ها و زلزله های شدید اجتماعی و سیاسی خواهد شد. جهان بی تردید به پا خواهد خواست، سوال این است آیا جهان خواهد توانست خود را از قید و بند نکبت سود و سرمایه رها سازد و مصداق عملی :
«یا سوسیالیسم یا بربریت باشد»
سرور کاردار
دهم آوریل دو هزار و بیست - گوتنبرگ
