درگذشت فریبرز رئیس دانا بر اثر ابتلا به کرونا!
بهرام رحمانی
March 16, 2020bahram.rehmani@gmail.com
فریبرز رئیس دانا، اقتصاددان چپ گرا، نویسنده و پژوهش گر اقتصادی و عضو کانون‌نویسندگان ایران، پس‌از شش‌روز دست و پنجه نرم کردن با بیماری کرونا و بستری بودن در بیمارستان درگذشت
وی از شش روز پیش بر اثر ابتلا به ویروس کرونا در بیمارستان تهران پارس تهران بستری بود و صبح امروز دوشنبه۲۶ اسفند - ١٦ مارس در این بیمارستان درگذشت.
فریبرز رئیس دانا متولد ۱۳۲۷ در تهران، از استادان اقتصاد دانشگاه تهران بود که تحصیلاتش را در سطح دکتری رشته اقتصاد و علوم سیاسیِ مدرسه اقتصاد لندن گذارنده بود.
وی نویسنده بیش از ۱۵ جلد کتاب درباره مسائل اقتصادی و سیاسی و هم چنین صدها مقاله و مصاحبه بود که از آن میان می توان به «آزادی و سوسیالیسم»، «اقتصاد سیاسی توسعه» و «منش روشنفکری» اشاره کرد.
از رئیس دانا، هم چنین ترجمه هایی منتشر شده است که کتاب «بربریت واقعا موجود، ویراسته لئو پانیچ، کالین لیز» از شناخته شده ترین آن هاست.
فریبرز رئیس دانا، اقتصاد دان و پژوهش گر اقتصادی نیمه شب شنبه ۲۸ آذرماه ١٣٨٩ - ١٩ دسامبر ٢٠١٠، در منزلش بازداشت شده بود.
آزاده فرقانی همسر آقای رئیس دانا، در گفت و گو با بی بی سی فارسی، با اشاره به این که هشت مامور لباس شخصی حدود ساعت یک ربع نیمه شب به منزل آن ها آمده اند، گفته بود: «این ماموران حکمی نشان ندادند و فقط مشتاق بودند که آقای رئیس دانا را هر چه سریع تر به همراه خود ببرند.»
خانم فرقانی گفت که «آن ها تاکید داشتند که مصاحبه ای انجام نشود.»
وکیل آقای رئیس دانا، ناصر زرافشان بود و به گفته خانم فرقانی، امروز (۲۸ آذرماه) که آقای زرافشان برای پیگیری پرونده موکلش مراجعه کرده در «هیچ یک از اماکن قضایی پرونده ای وجود نداشته و معلوم نیست که آقای رئیس دانا را کجا برده اند.»
خانم فرقانی، هم چنین گفته بود ماموران کامپیوتر شخصی و مقداری از سی دی های آقای رئیس دانا را نیز با خود بردند.
شنبه شب پس از اعلام محمود احمدی نژاد، رییس جمهوری وقت ایران مبنی بر آغاز به کار طرح حذف یارانه ها، فریبرز رئیس دانا در مصاحبه ای با بی بی سی فارسی با انتقاد از اجرای این طرح گفت: «دولت آقای احمدی نژاد از طریق شوک درمانی وارد نشده و از طریق توهم درمانی وارد شده است. به تدریج و قطعه قطعه یارانه ها را حذف کردند مقداری هم پول به حساب ها ریخته اند و از توهم پولی مردم محروم استفاده کردند.»
رئیس دانا در بخش دیگری از سخنانش، سیاست اعمال شده توسط دولت احمدی نژاد را «آرزوی قلبی» هشت سال دولت هاشمی رفسنجانی و محمد خاتمی عنوان کرد و گفت که «این دولت ها همه عاشق این کار بودند اما توان و نیروی نظامی را نداشتند.»
رئیس دانا گفت که این طرح پیامد مثبتی برای رفاه همگانی ندارد، مسئله هدفمند سازی نیست و تنها می خواهند یارانه را حذف کنند.
آزاده فرقانی، همسر فریبرز رئیس دانا، در گفت و گو دیگری با بی بی سی فارسی، اتهاماتی را که علیه آقای رئیس دانا مطرح شده بود، برشمرد.
خانم فرقانی گفت که ۱۹ روز پس از بازداشت آقای رئیس دانا، روز پنج شنبه گذشته برای اولین بار اجازه ملاقات کابینی با او را یافت.
به گفته خانم فرقانی، آقای رئیس دانا ده روز اول بازداشت خود را در سلول انفرادی گذرانده و در این مدت «تفهیم اتهام» شده است.
بر این اساس، یکی از اتهامات آقای رئیس دانا «توهین» به رئیس جمهوری ایران است.
خانم فرقانی گفت: «اگر مصاحبه های ایشان را نگاه کنید، می بینید که ایشان هیچ وقت شخص خاصی را مورد اشاره قرار نداده اند و به کسی توهین نکرده اند.»
او اتهام دوم آقای رئیس دانا را «نقد ایشان به طرح هدفمند کردن یارانه ها» عنوان کرد و گفت: «ایشان اقتصاددان هستند و بدیهی است که باید در مورد مسائل اقتصادی مملکت خودشان نظر بدهند.»
خانم فرقانی گفت که آقای رئیس دانا بر همین اساس مخالفت خود را با طرح هدفمند کردن یارانه ها اعلام کرده است.
همسر آقای رئیس دانا، اتهام سوم وی را هم «عضویت در کانون نویسندگان ایران» عنوان کرد و گفت که چنین اتهامی در تمام دوران فعالیت این کانون مطرح بوده است.
او وضعیت جسمی و روحی رئیس دانا را در هنگام ملاقات کابینی پنج شنبه گذشته، «خوب» توصیف کرد، هر چند گفت که او مقداری لاغر شده است.
در واقع پرونده وی در دستور کار نیروهای اطلاعاتی و قضایی بود که مصاحبه او با رسانه های «بیگانه»، دستگیری او را تسریع کرد.
عباس جعفری دولت آبادی، دادستان تهران، در مورد ارتباط میان بازداشت آقای رئیس دانا با مخالفت او با طرح هدفمند کردن یارانه ها، به خبرنگاران گفته بود: «پرونده این شخص در دستور کار نیروهای اطلاعاتی و قضایی بود که مصاحبه او با رسانه های بیگانه، دستگیری او را تسریع کرد؛ زیرا وقتی در آستانه اجرای طرح بزرگی هستیم، حق نداریم در آن اخلال ایجاد کنیم.»
کتاب شناسی
از جمله آثارو تالیفات رئیس دانا در حوزه اقتصاد و کسب و کار می توان به کتب و آثار زیر اشاره کرد که از ایشان بر جای مانده است:
پول و ت‍ورم، نوشته ف‍رخ ق‍ب‍ادی، فریبرز رئیس دانا.
کم ت‍وس‍ع‍گ‍ی اجتماعی - اقتصادی،۱۳۷۱.
ام‍وز و ن‍ی ها: چ‍ه‍ارده مقاله در گسترده ایران و جهان.
ب‍ررس‍ی هایی در آس‍ی‍ب شناسی اجتماعی ایران، تهران: سازمان ب‍ه‍زی‍س‍ت‍ی کشور، دانشگاه علوم ب‍ه‍زی‍س‍ت‍ی و توان بخشی.
ب‍ررس‍ی های ک‍ارب‍ردی توسعه و اقتصاد ایران (۳ جلد).
اقتصاد سیاسی توسعه، تهران.
دم‍وک‍راس‍ی در برابر بی ع‍دال‍ت‍ی.
جهانی سازی ق‍ت‍ل ع‍ام اقتصادی.
روی‍ک‍رد و روش در اقتصاد، تهران: آ.
گفت آم‍ده‍ای‍ی در شعر معاصر ایران: زمینه های اجتماعی و سیاسی.
آزادی و سوسیالیسم: چند بحث و نظر.
یادی از خیالی (دفتر شعر).
گفت آم‍ده‍ای‍ی در ادب‍ی‍ات.
چند کاوش در سیاست و جامعه
***
ویروس کرونا، یک بیماری مسری و همه گیر است که فقیر و غنی نمی شناسد اما درمان آن به شدت طبقاتی است و تفاوت فاحشی بین درمان فقر و اغنیا وجود دارد. با این وجود، حکومت اسلامی به جای فراهم کردن پیش گیری های لازم بر علیه گسترش ویروس کرونا، این مسئله را امنیتی کرده و به جای فعالیت های بهداشتی و درمانی و تامین نیازهای درمان و پیش گیری این بیماری مهلک، سپاه و ارتش را به خیابان ها آورده است و بهانه شان نیز این است که به ایران حمله «بیولوژیکی» شده است.
چند روز پیش خامنه ای در یکی دیگر از تصمیمات سردرگم هفته های اخیر خود، تاسیس «قرارگاه جنگ بیولوژیکی» را برای «مانور» مبارزه با کرونا اعلام کرد. هم زمان خبرگزاری تسنیم وابسته به اطلاعات سپاه اعلام کرد: «به دنبال شکست وزارت بهداشت و دولت در مبارزه موثر با کرونا، سپاه و بسیج وارد عمل شدند.»
نام قرارگاه جنگ بیولوژیکی هم تبدیل شد به «قرارگاه بهداشتی امام رضا.»
رهبر با فرمان برگزاری راهپیمایی ٢٢ بهمن، انتخابات مجلس و جلوگیری از قرنطینه قم خود اصلی ترین عامل گسترش کرونا در کشور است، چند روز پس از فرمان تشکیل قرارگاه جنگ بیولوژیک، بار دیگر با دست کش محافظت از کرونا در باغ بیت رهبری ظاهر شد. او در این ظهور، دوباره گفت که زیاد هم نباید کرونا را بزرگ کرد، از این حوادث پیش می آید! و بدین ترتیب، کمی جنگ بیولوژیک و گرد و خاک تشکیل قرارگاه جنگی خوابید.
در حالی که سازماندهی مبارزه با کرونا در چین، توسط خود مردم و شوراها و کمیته های محلات و داوطلبان انجام شده که امر کنترل رفت و آمد و نظارت بر میزان سلامت افراد و توزیع مواد غذایی را برعهده داشتند. کار دولت و وزارت بهداشت فقط تصمیمات کلان در عرصه اقتصادی و بیمارستانی سازماندهی تولید مواد غذایی و مایحتاج مردم است.
به هر حال قرارگاه جنگ بیولوژیکی هم با هر خیال و انگیزه ای (از جمله در کمشکش های جناحی) تاسیس شد و از جمله قرارگاه پدافند غیرعامل که معلوم نیست در کجای قرارگاه جنگ بیولوژیک قرار دارد؟!
در واقع هم اکنون در ایران و در این شرایط حساس سرنوشت ساز برای میلیون های ایرانی، تنها سه نهاد از همه نهادهای دولتی فعال تر هستند: سپاه، وزارت اطلاعات و قوه قضاییه. فعالیت آن ها نیز متوجه شهروندان است، یعنی هر کس اعتراض و انتقادی بکند به زندان بیاندازند در حالی که احتمال دارد بزرگ ترین فاجعه انسانی به دلیل ابتلا به ویروس کرونا، در زندان های مخوف حکومت اسلامی رخ دهد. چرا که تراکم زندانیان در زندان های ایران، دست کم دو برابر ظرفیت آن هاست. مهم تر از همه، زندان های ایران به شدت آلوده و غیربهداشتی هستند. از این رو، خانواده های زندانیان سیاسی و اجتماعی و بخش عظیم شهروندان ایران و حتی نهادهای بین المللی مدافع حقوق بشر نیز خواهان آزادی همه زندانیان در ایران هستند.
با وجود گزارش ها درباره شیوع گسترده کرونا میان ده ها نفر از زندانیان تعدادی از زندان های ایران، مقام های قضایی حکومت اسلامی، با درخواست بازدید ماموران سازمان جهانی بهداشت از زندان اوین مخالفت کرده اند. و درخواست مرخصی زندانیان سیاسی نیز هم چنان بدون نتیجه مانده است.
بر اساس گزارش ها، روز دوشنبه ۲۶ اسفند ماه، مقام های حکومت اسلامی طی روزهای گذشته، با درخواست ماموران سازمان جهانی بهداشت برای بازدید از اندرزگاه شماره چهار زندان اوین در پی گزارش هایی درباره شیوع کرونا در آن، مخالفت کرده‌اند.
این درخواست هم زمان با حضور آن ها در ایران برای تحویل محموله های تجهیزات و امکانات بهداشتی و کمک به مقابله با همه گیری کرونا مطرح شد.
خانواده برخی زندانیان نیز ضمن اشاره به کمبود امکانات بهداشتی و پزشکی، گفته اند که که بیماران پس از مراجعه به درمانگاه زندان تنها با تجویز قرص استامینوفن به بند خود بازگردانده می شوند.
گفته می شود ضدعفونی زندان با محلول هایی که مشخص نیست چیست انجام می شود و در مواردی باعث تنگی نفس و مشکلات تنفسی برای زندانیان شده است.
مهدی محمودیان، زندانی سیاسی پیشین و عضو کمیته دفاع از حقوق زندانیان، روز پنج شنبه گذشته در گفت و گو با وب سایت انصاف نیوز، تعداد زندانیان سیاسی را که از مرخصی استفاده کرده اند «انگشت شمار» عنوان کرد.
این فعال سیاسی، افزود: «زندانیان دیگری که با دلایل مختلف سیاسی در زندان اند امکان استفاده از این مرخصی را نداشتند، به ویژه زندانی ها در استان هایی مثل کردستان و آذربایجان تقریبا هیچ کدام امکان استفاده از مرخصی را نداشتند.»
علاوه بر این، طی روزهای گذشته نیز مقام‌های نیروی انتظامی اعلام کردند که ده ها نفر از مدیران کانال‌های تلگرامی و خبری به دلیل پوشش گزارش هایی مربوط به بحران کرونا بازداشت شده اند.
بر اساس آماری که رادیو فردا از اظهارات پراکنده مقام های رسمی محلی و منابع وزارت بهداشت به دست آورده است، تاکنون ۳۲ هزار و ۲۷۱ نفر به دلیل داشتن علائم بالینی کرونا در ۳۰ استان ایران بستری شده و یا تحت نظر قرار گرفته اند.
بر اساس این آمار، هم چنین ۱۳۱۰ نفر در ۳۰ استان ایران جان خود را از دست داده اند.
آمار رادیو فردا درباره افراد بستری شده و یا تحت نظر در استان های ایران مستند به سخنان مقام های بهداشتی محلی و گزارش هایی است که در خبرگزاری های ایران منتشر شده است. تعداد افراد جان باخته در ۲۷ استان، مستند به این گزارش هاست.
هم چنین بر اساس گزارش منابع رادیو فردا از وزارت بهداشت، حداقل ۲۰۰ نفر در استان تهران جان خود را از دست داده اند که این آمار به صورت رسمی توسط مقام ها منتشر نشده است. مقام های استان تهران، هم چنین افراد بستری شده در این استان را نیز اعلام نکرده اند.
علی نجفی، نماینده بابل، از مرگ ۶۰ نفر در این شهر خبر داده است و بر اساس گزارش منابع رادیو فردا از استان مازندران، تعداد افراد جان باخته حدود ۱۲۰ نفر است.
مقام های رسمی حکومت اسلامی ایران، حاضر نیستند آمار جان باختگان در استان های تهران و قم را منتشر کنند که احتمال می رود دلیل آن میزان بالای مرگ و میر ناشی از ابتلا به ویروس کرونا است.
وزارت بهداشت حکومت اسلامی ایران، هم چنین آمار افرادی که در استان های مختلف جان خود را بر اثر کرونا از دست داده اند، به تفکیک اعلام نمی کند.
مقام های این وزارتخانه، اعلام می کنند که آمار آنان به استناد پاسخ تست نهایی از افراد است و افرادی که در گذشته علائم بالینی داشته اند را در آمار خود لحاظ نمی کنند. تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی ایران نیز اعلام کرده اند که آمار اعلام شده توسط وزارت بهداشت بسیار کم تر از رقم واقعی است.
در آمار رسمی وزارت بهداشت حکوم تسالامی ایران، تنها به پاسخ تست نهایی افراد استناد می شود و افرادی که در گذشته علائم بالینی کرونا داشته اند، لحاظ نمی شوند.
با این وجود، شیخ حسن روحانی امروز دوشنبه در جلسه «ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا»، ادعا کرده است: که «از مرحله پیک بیماری کرونا عبور کرده ایم» و «آمارها و ارقام روند مبارزه با بیماری کرونا امیدوارکننده است.»
اکنون با اعلام آمارهای نادرست و پنهان کاری شدید و توصیه های خشک و خالی بسیاری از مقامات بهداشتی طی چند روز اخیر، این است که شهروندان حتما در خانه بمانند و جز برای موارد فوق ضروری از منزل خارج نشوند. در همین ارتباط، دکتر کیانوش جهان پور سخنگوی وزارت بهداشت ظهر امروز در خصوص آخرین مبتلایان به کرونا در ایران گفت:
جهانپور، سخنگوی وزارت بهداشت امروز گفت: از ظهر دیروز تا امروز و بر اساس نتایج آزمایشگاهی، ۱۲۸۹ مورد بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور شناسایی شد و کل مبتلایان به این بیماری در کشور به ۱۱۳۶۴ نفر افزایش یافت.
خوشبختانه تا کنون ۳۵۲۹ نفر از بیماران مبتلا به کووید۱۹ بهبود یافته و ترخیص شده اند. متاسفانه در طول ۲۴ ساعت گذشته، ۸۵ نفر از مبتلایان جدید کووید۱۹ جان خود را از دست دادند و مجموع جان باختگان این بیماری در کشور به ۵۱۴ مورد رسید.
از جمله قرار است سه عضو کانون نویسندگان ایران، این روزها راهی زندان شوند. کانون نویسندگان ایران امروز ۲۳ اسفند با انتشار بیانیه به احضار سه عضو این تشکل برای اجرای حکم زندان آن ها اعتراض کرد. کانون این احضار را روانه کردن این سه نویسنده به «قربانگاه» دانسته و نوشته است: «عزم دستگاه قضایی برای زندانی کردن این سه نویسنده، در این مقطع زمانی که ویروس کرونا به شدت در حال گسترش و قربانی گرفتن است، آیا معنایی جز این دارد که مسئولین امنیتی و قضایی می خواهند منتقدین خود را به قربانگاه بفرستند؟»
در پایان اسین بیانیه نیز ضمن محکوم کردن اجرای حکم ناعادلانه «از همه آزدی خواهان و نهادهای مدافع حقوق بشر» خواسته شده است که: «به ظلمی چنین آشکار اعتراض کنند.»
بر اساس بیانیه کانون نویسندگان ایران، شعبه یک اجرای احکام دادسرای شهید مقدسی در تاریخ بیستم اسفند ۱۳۹۸ با فرستادن ابلاغیه‌های جداگانه، سه نویسنده عضو کانون نویسندگان ایران، رضا خندان (مهابادی)، بکتاش آبتین و کیوان باژن را برای اجرای حکم مجموعا پانزده سال و شش ماه زندان فراخوانده است. در این ابلاغیه ها به این سه نویسنده از تاریخ ابلاغ حکم (بیستم اسفند ) پنج روز مهلت داده شده است که خود را به شعبه یکم اجرای احکام واقع در اوین معرفی کنند.
حکومتی که خودش عامل شیوع کرونا است و جان زندگی میلیون ها نفر را به خطر انداخته، سایه مرگ و یک فاجعه را بر سر جامعه حاکم کرده است، با پخش چنین ادعاهایی، باز هم ریاکاری و پنهان کاری خود هم چون گذشته را به نمایش می گذارند.
حکومت اسلامی گذشته از بی تفاوتی و عدم تامین امکانات و تجهیزات پزشکی، عدم اطلاع رسانی و…؛ کرونا را تبدیل به یک فاجعه بزرگ کرده است. از این رو، مردم کوچک ترین اعتمادی به ادعاهای حکومت و وعده های دروغین حکومتیان ندارند و خودشان مستقیما با کم ترین امکانات، ولی با امید و با انرژی به جنگ کرونا رفته اند. مردم در کنار مبارزه و جنگ بر علیه بیماری کرونا، حکومت مافیایی دزدان و آدم کشان اسلامی را نیز به چالش می کشند.
رئیس دانا، انسانی بسیار دل سوز به خصوص نسبت به طبقات محروم و مزدبگیر جامعه بود، شاید بخشی از راه حل های وی برای کمک به این طبقات اصولی نباشد، اما هرگز دل سوزی و مهربانی او فراموش شدنی نیست. به خصوص شخصا خاطراتی هر چند کوتاه، اما صمیمی نیز با وی داشتم.
درگذشت آقای رئیس دانا را به خانواده، دوستان و کانون نویسندگان ایران تسلیت می گویم و در این شرایط دشوار، برای شهروندان آزاده ایران و اعضای کانون نویسندگان ایران، شکیبایی و تندرستی آرزو می کنم!
دوشنبه بیست و ششم اسفند ١٣٩٨ - شانزدهم مارس ٢٠٢٠
