سرنگون کردن هواپیمای مسافربری اوکرائینی:"خطای انسانی" یا قتل فجیع و عامدانه؟
حسن صالحی
January 26, 2020
سحرگاه چهارشنبه ۱۸ دی ۱۳۹۸ برابر با ۸ ژانویه ۲۰۲۰ بر اثر اصابت دو موشک پدافند هوایی سپاه پاسداران جمهوری اسلامی،هواپیمای مسافربری پرواز ۷۵۲ شرکت هواپیمایی اوکراین سرنگون شد. در جریان این رویداد ناگوار و تلخ تمامی ۱۷۶ نفر مسافر و خدمه این هواپیما جان باختند. حکومت اسلامی پس از سه روز دروغپردازی و انکار وقیحانه واقعیت، مسئولیت سقوط این هواپیما را بر عهده گرفت ولی اعلام کرد که دلیل بروز این حادثه "خطای انسانی" بوده است. بدنبال روشن شدن نفش سپاه در سرنگونی این هواپیما و کشتار مسافرین و خدمه آنها موجی از اعتراض شهرهای ایران را فرا گرفت که دانشجویان نقش مهمی در آن ایفا کردند. خشم و اعتراض مردم متوجه رژیمی بود که با دروغگویی شرم آور می خواست نقش خود در این فاجعه را منکر شود. عمر دروغ های اولیه جمهوری اسلامی در باره سقوط هواپیمای اوکرائینی تنها سه روز بود. از آنجایی که مسافرین و خدمه این هواپیما تابعیت کشورهای مختلف را داشتند از همین رو بازتاب جهانی این فاجعه وسیع و گسترده و نقش دولتهای دیگر در بر ملا شدن دروغ های اولیه جمهوری اسلامی کارساز بود. اما مسئله فقط به اینحا ختم نمی شود. شواهد متعددی وجود دارد که نشان می دهد عنوان "خطای انسانی" برای قتل فجیع و عامدانه مسافرین و خدمه این هواپیما تا چه انداره بی ربط و گمراه کننده است. جمهوری اسلامی همانطور که از ابتدا در باره این تراژدی انسانی دروغ گفت همچنان به دروغگویی ادامه می دهد. افزون بر کشتار جنایتکارانه ۱۷۶ انسان توسط جمهوری اسلامی، این حکومت با اعمال فشار بر خانواده های کشته شدگان و تهدید و احضار آنها از سوی وزرات اطلاعات و همچنین تحمیل نحوه برگزاری مراسم و عدم همکاری با جامعه بین المللی نشان داده که چگونه تلاش دارد به پرده پوشی جنایتی بپردارد که عامدانه بدان دست زد. در این نوشته می کوشیم برخی شواهد مهم در تایید عمدی بودن سرنگونی هواپیما را مرور کنیم. نباید اجازه دهیم که جمهوری اسلامی از زیر بار مسئولیت فاجعه ای که عامدانه آفرید بدون مجازات در برود. در این مرحله از مبارزه پیگیری خانواده های کشته شدگان و نیروهای متعهد و مردمی برای اعلام کیفرخواست علیه جمهوری اسلامی در به قتل رساندن عامدانه مسافرین و خدمه هواپیما اوکراینی بسیار مهم است. دولتهای غربی به دلیل منافع سیاسی و اقتصادی خود اشتیاق چندانی بر آشکار شدن نقش عامدانه جمهوری اسلامی در خلق این جنایت ندارند. اما تلاش های مردمی در ایران و دنیا می تواند به تغییر رفتار این دولتها و بر ملا شدن دروغهای شاخدار جمهوری اسلامی منجر شود. جمهوری اسلامی بخوبی می داند که چه جنایت هولناکی را مرتکب شده است و از همین رو به همه چیز چنگ می اندارد تا ابعاد این جنایت را بپوشاند. برای مردم ایران و جهان کشتار ۱۷۶ انسان جنایتی نابخشودنی است که آمرین و عاملین آن باید مجازات و محاکمه شوند. اینجا مروری داشته باشیم بر دلایلی که عمدی بودن سقوط هواپیما را تایید می کند.
دروغگویی و کتمان حقیقت
از روز چهارشنبه ۱۸ دی تا روز شنبه ۲۱ دی که جمهوری اسلامی پذیرفت هواپیمای مسافربری هدف موشک سپاه قرار گرفته است، سه روز متوالی مقامات مختلف جمهوری اسلامی وقیحانه دروغ گفتند و منکر حقیقت شدند. وقتی که جامعه جهانی اعلام داشت که اصابت موشک به هواپیما از طریق ماهواره رصد شده است و در این رابطه ویدئوهایی نیز منتشر شد که این حقیقت را تایید می کرد، جمهوری اسلامی مجبور شد که به کرده خود اقرار کند و آنرا "خطای انسانی" بنامد. همه شواهد حاکی از این است که مقامات جمهوری اسلامی از همان روز اول خبر داشتند که هواپیما با شلیک موشک پدافند هوایی سپاه سرنگون شده است با اینهمه سه روز تمام آنرا انکار کردند. کسی که از روز اول علت سقوط هواپیما را می داند و دروغ می گوید فقط دروغ نگفته است بلکه با آدرس دادن اشتباهی تلاش دارد نقش عامدانه خود در خلق این تراژدی انسانی را بپوشاند.
خطای "انسانی" و یا "سپر انسانی"؟!
جمهوری اسلامی ادعا دارد که سرنگون کردن هواپیما بدلیل "خطای انسانی" اپراتور سامانه پدافند هوایی سپاه صورت گرفته است. امیرعلی حاجیزاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه در نشست خبری روز ۲۱ دی گفت: "به خاطر تصمیمگیری عجولانه یک فرد، شاهد این حادثه بودیم". اولا چنین ادعایی با تبلیغات کر کننده جمهوری اسلامی مبنی بر راه اندازی یک سیستم یکپارچه پدافند هوایی هوشمند در تنانقض کامل است. طبق ادعای جمهوری اسلامی چنین سیستم هوشمند فرماندهی و کنترل پدافندی از شهریور ماه سال ۱۳۹۴ شروع به کار کرد. ثانیا چرا در یک شرایط جنگی که به گفته فرمانده سپاه آسمان ایران در شرایط "بسیار حساس" بوده، پروازهای مسافربری لغو نشدند؟ چه کسی مسئولیت عدم لغو پروازهای مسافرتی را بر عهده داشته است؟ جمهورری اسلامی از پاسخ دادن به این سئوال طفره می رود. چرا که عدم لغو پروازهای مسافرتی شرایطی را برای نیروهای مسلح جمهوری اسلامی فراهم می آورد که از این پروازها بعنوان سپر انسانی استفاده کنند تا از حمله احتمالی نیروهای نظامی آمریکا جلوگیری نمایند و یا خود هواپیما را بزنند و حمله را به اسم آمریکا ثبت کنند.
ماجرای موشک کروز
وقتی که ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی در بیانیه روز خود در صبح روز ۲۱ دی ۱۳۹۸ پذیرفت که هواپیمای اوکرائینی در اثر اصابت موشک پداقند هوایی سپاه پاسداران سقوط کرده است خبری از تهدید "موشک کروز" نبود. در آن بیانیه فقط گفته شده بود که هواپیما بدلیل چرخشش و "در حالت نزدیکشونده به یک مرکز حساس نظامی سپاه" در اثر "خطای انسانی و غیر عمدی" مورد هدف قرار گرفته است. اگر چه این توضیح نیر پوچ و مهمل است و هواپیمای مسافربری در حال پرواز در مسیر یک کریدور از پیش تعیین شده بوده و تفاوت زیادی هم با هواپیمای جنگی دارد ولی اثری از موشک کروز در این توضیحات بنود. این برای اولین بار در سناریوی سپاه پاسداران بود که "موشک کروز" وارد شد. امیر علی حاجی زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه در تاریخ ۲۱ دی ۱۳۹۸ گفت که "فکر کردیم هواپیمای مسافربری یک موشک کروز است و شلیک کردیم". حاجی زاده در حالی این دروغ بزرگ را سرهم بندی می کند که کارشناسان نظامی می گویند که سامانه های پدافند هوایی مجهز به دوربین های حرارتی هستند که به راحتی تفاوت موشک کروز و یک هواپیمای مسافربری را تشخیص می دهند. بعلاوه سخنگوی خطوط هوایی اوکراین این ادعای جمهوری اسلامی را فورا رد کرد و تاکید کرد که همه چیز نشان میدهد که هواپیما در مسیر تعریف شده خود بدون هیچ انحرافی حرکت میکرده است.
در هر صورت تناقاضات متعدد در چند سناریویی که جمهوری اسلامی از چگونگی سقوط هواپیما بدست داده است نقش عامدانه نیروهای مسلح جمهوری اسلامی در سرنگون کردن هواپیما را بیشتر به ما یادآوری می کند.
پاک کردن آثار جنایت یا "انجام تحقیقات"
دو روز بعد از سرنگون کردن هواپیما توسط موشک های سپاه پاسداران یعنی در بیستم دیماه (۱۰ ژانویه) محل سقوط این حادثه از وجود هر گونه بقایای هواپیما پاکسازی شد. جمهوری اسلامی مدعی است که قطعات یافت شده به سرعت از محل جمعآوری شدند و به محل امن انتقال یافتند "تا پس از چینش روی زمین، براساس رویههای متعارف بررسی سوانح هوایی، تحلیل لازم به دست آید." اما از نظر کارشناسان این عرصه اولین شرط لازمه برای تحقیق درباره چنین پروندههایی این است که "به هیچ چیزی که از آسمان افتاده، به غیر از اجساد دست زده نشود". این بسیار مهم است که لاشه هواپیمای ساقط شده در وضعیت طبیعی خود مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد. تعجیل جمهوری اسلامی در پاکسازی منطقه سقوط، که در ضدیت کامل با روش های تحقیق استاندارد قرار دارد، جای هیچ شک و شبهه ای باقی نمی گذارد که آنها می خواستند آثار جنایت هولناکی را که مرتکب شده اند پاک کنند.
اظهارات مقامات محتلف جمهوری اسلامی
اعلام اینکه هواپیمای اوکرائینی در اثر "خطای انسانی" مورد هدف موشک قرار گرفته است آنچنان پوچ و مهمل است که حتی خود مقامات جمهوری اسلامی نیز حاضر نیستند آن را قبول کنند. حسن روحانی در جلسه هئیت دولت به تاریخ ۲۵ دی ماه (۱۵ ژانویه) گفت:
" این حادثه باورکردنی نبود. من حالا اینرا به شما بگویم. هیچکس نمیتواند باورکند که یک هواپیمای مسافر بری در کنار فرودگاه بین المللی توی روت پرواز هدف قرار بگید. اصلا توی مخیله آدم نمی آید. من بعنوان کسی میگویم که هفت سال مسئول پدافند هوائی بوده ام و در زمان جنگ بوده ام و در زمان جنگ هم همچون اشتباهی رخ نداد و در تاریخ ایران یک همچون اشتباهی رخ نداد. ما چنین چیزی نداریم که بغل فرودگاه بین المللی در پایتخت کشور در روت هوائی یک هواپیما زده بشود. اصلا آدم باورش نمیشود. یعنی شوکه بودند خیلی ها. در جامعه ما، مسئولین ما. اصلا میشود؟ اصلا تصورش هم سخت است؛ نه تصدیقش، تصورش هم سخت است...".
از سوی دیگر سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس،حسین نقوی حسینی، در مصاحبهای بیان کرد که خطای فردی در حادثه پرواز پیاس ۷۵۲ برای او قابل قبول نیست و این ماجرا باید پشت پرده هایی داشته باشد. او گفت:
"روزی که این اتفاق افتاد با من مصاحبه شد که چی شده این اتفاق افتاده گفتم قطعا و قطعا نقص فنی بوده چون اتفاق در فضای فرودگاه امام خمینی رخ داده مثلا هواپیما نرفته هزار کیلومتر آنطرف تر اتفاق افتاده باشد.در همین فضا اتفاق افتاده این فضا هم کاملا روی رادار است، کاملا روی رادار است یعنی هم برج مراقبت میداند کی دارد می آید کی میرود هم دستگاههای امنتی دیگر که نظارت میکنند کاملا میدانند این هواپیما الان بلند شد و ردگیری میشود روی رادار تا از فضای رادار فرودگاه خارج بشود. خب! این کاملا روی رادار بوده امکان ندارد کسی حتی با چشم غیر مسلح که دارد فضا را نگاه میکند اجساس کند یک چیزی آمد یکدفعه! اصلا چنین چیزی امکان پذیر نیست! نمیتواند به این شکل خطا اتفاق بیفتد. بویژه کسانی که پشت سیستم نشسته اند. دارند می بینند و دارند کنترل میکنند. اگر هواپیما از بیرون می امد ... تازه آنهم که از بیرون می آید مشخصات دارد و با آن مشخصات با برج مراقبت ارتباط برقرار میکند ساعت ورودش را میدانند ... ساعت نشستش را میدانند... خلبانش را میشناسند، با او گفتگو میکنند مکالمه میکنند... اصلا معنا ندارد چنین چیزی که شما یک دفعه حس کردید که یک چیزی امد بزنیمش؟ مگرکفتر بازی است؟! یا کلاغ و مرغابیه؟ ! ... حالا چطور این خطا اتفاق افتاده انصافا قابل بررسی است. من بعید به نظرم میرسد که یک خطای عادی انسانی است . پشت پرده هائی باید داشته باشد"
از سوی دیگر محسن اسدی لاری،مدیرکل بینالملل وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی ایرانکه دو تن از فرزندان خود را در این پرواز از دست داد، روز پنجشنبه ۲۶ دیماه اظهار کرد «این حادثه عقبههایی دارد و مطمئنم که بهدلیل یک اشتباه یا فشار دادن یک دکمه نبوده است.»
وقتی که رئیس جمهورو همچنین دیگر مقامات حکومت اسلامی دروغ " خطای انسانی" برای وقوع این اتفاق ناگوار را نمی پذیرند چگونه می توانند انتظار داشته باشند که مردم ایران و جهان با این به اصطلاح توضیحات قانع شوند.
دستگیری فیلمبردار صحنه اصابت موشک به هواپیما
رو.ز ۲۴ دی از جانب قرارگاه ثارالله تهران اعلام شد فیلمبردار لحظه برخورد موشک با هواپیمای اوکراینی در رباط کریم دستگیر شده است. دستگیری کسی که صحنه اصابت موشک دوم را فیلمبرداری کرده است چه دلیلی می تواند داشته باشد جز اینکه افشا شدن این جنایت هولناک به مذاق سپاه پاسداران و جمهوری اسلامی خوش نیامده است و حالا می خواهند فرد بی گناهی را تاوان کار کنند؟ روزنامه های جمهوری اسلامی با این استدلال که "فیلمبردار صحنه اصابت موشک از کجا میدانسته در آن لحظه قرار است به هواپیما شلیک شود تا از قبل دوربین را آماده و منتظر انفجار در آسمان باشد" سعی کردند این شبهه را ایجاد کنند که دست "خارجی ها" در کار است و این فرد هم در حال "جاسوسی کردن" برای "بیگانگان" بوده است. معلوم نیست که اگر سپاه پاسداران مسئولیت ساقط کردن هواپیما را می پذیرد دیگرفیلمبردار بیچاره چه تقصیری دارد که این صحنه را ثبت کرده است؟ غیر از این است که پخش این فیلم، دروغ بزرگ جمهوری اسلامی را بر ملا کرد؟ یکی از دروغهای جمهوری اسلامی از ابتدا این بود که یک موشک اشتباهی به هواپیما شلیک شده است. و این فیلم و ویدئو های دیگر نشان داد که دو موشک در فاصله حدود ۲۳ ثانیه شلیک شده است و این نیز دلیل دیگری است که عمدی بودن سرنگونی هواپیما را بیشتر ثابت میکند. البته سازمان هواپیمایی کشوری در دومین گزارش خود به تاریخ ۳۰ دی ماه بعد از انتشار فیلم های منتشر شده مجبور شد اعتراف کند که دو موشک مجاورتي از نوع M1-TOR از سمت شمال به سمت هواپيما شليک شده است.
امتناع از واگذاری جعبه سیاه
مقامات مختلف جمهوری اسلامی از همان روز اول دلیل سقوط هواپیما را نقص فنی اعلام کردند بدون آنکه داده های جعبه سیاه را مورد بررسی قرار داده باشند. حالا اعلام می کنند که علیرغم عدم برخورداری از تکنولوژی لازم برای بازخوانی جعبه سیاه حاضر نیستند که این جعبه را در اختیار کشورهایی (از جمله فرانسه و کانادا) قرار دهند که از این فن آوری برخوردار هستند. جعبه سیاه یعنی دستگاه ثبت اطلاعات فنی پرواز و ثبت صداهای کابین و هواپیما حاوی اطلاعات مهمی است که می تواند پاسخ پاره ای از سئوالات مربوط به دلایل سقوط یک هواپیما را بدهد. اگر جمهوری اسلامی ریگی در کفش ندارد چرا از تحویل جعبه سیاه به کانادا یا فرانسه و یا اوکراین خودداری می کند؟ پرواضح است که جمهوری اسلامی از این مسئله هراس دارد. چرا که می داند با رمزگشایی از جعبه سیاه دستش رو می شود و جنایتش بر ملا خواهد شد. از همین رو جعبه سیاه را در اختیار خود نگه می دارد و از دادن آن به کشورهای دیگر و انجام یک تحقیق بی طرفانه امتناع می کند تا مانع کشف حقیقت شود.
آنچه که بازگو شد مروری بود بر برخی از مهمترین شواهدی که تایید می کند سقوط هواپیمای مسافربری اوکراینی و جان باختن ۱۷۶ انسان نه یک "خطای انسانی" که یک جنایت عامدانه و قتل عمد از سوی جمهوری اسلامی بوده است. جمهوری اسلامی نه فقط در تولید و خلق این جنایت هولناک مسئول است بلکه با رفتار بغایت ضد انسانی خود با بازماندگان جانباختگان این جنایت به همه نشان داد که کمترین ارزشی برای جان و حرمت انسان قائل نیست. نباید گذاشت که جمهوری اسلامی از این جنایت هولناک جان سالم به در ببرد. سران جمهوری اسلامی باید به دلیل این جنایت و جنایات ۴۱ ساله حاکمیتشان در دادگاههای بین المللی به محاکمه کشیده شوند. با سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراینی و گرفتن جان ۱۷۶ انسان دنیا بار دیگر متوجه شد که مردم ایران با چه حکومت ضد انسانی مواجه هستند. این حکومت باید در سطح بین المللی و به لحاظ سیاسی و دیپلماتیک به انزوای کامل کشانده شود. مردم در ایران خواهان محاکمه سران این حکومت به دلیل جنایت علیه بشریت هستند و چشم به مردم دنیا بسته اند که بی دریغ از مبارزات آنها برای سرنگونی جمهوری اسلامی به حمایت برخیزند.