جدال های کارگری این مقطع در یک نگاه

فرشید شکری
January 11, 2019

از اوایل دهه ی هشتاد شمسی بدین سو، بویژه در یکسال گذشته، اعتراض ها و اعتصاب های کارگری بی وقفه زمین را زیر پای بورژوازی حاکم داغ کرده اند. در این یکسال، مشخصاً از دیماه 1396 خورشیدی که مصادف بود با خیزش سراسری و گسترده ی توده های تهیدست ( کارگران بیکار، و فقرا و حاشیه نشینان ) ، هر روزه و هر هفته دهها اعتراض کارگری حول عدم پرداخت دستمزدها و نقض سایر حقوق کارگری در مراکز مختلف تولیدی و خدماتی براه افتاده اند. چالش های کارگری در این سرزمین که در دنیا کم نظیر است، هراس زیادی در دل سران و صاحب منصبان رژیم بورژوا - اسلامی ایران افکنده اند. همانگونه بارها تقریر کرده ایم، قوانین ضد کارگری حاکمیت، اجرای برنامه های اقتصادی نئولیبرالیستی، و انداختن بار بحران غیر قابل حل اقتصادی بر دوش طبقه ی کارگر و زحمتکشان این دیار که به عمیقتر شدن شکاف طبقاتی، فقر، بیکاری، گرانی، گرسنگی و... منجر گردیده و جامعه را به مرز وقوعِ فاجعه ی انسانی عظیمی برده، عوامل اصلی اوجگیری مبارزات کارگری [ و توده ایی ] اند.

ازدیادِ چشمگیر پیکارهای کارگری، همه ی نگاهها را به سمت جنبش کارگری معطوف نموده و در این بین تحلیل ها و ارزیابی های _ شفاهی و کتبی _ دقیق و درستی از این جدال ها توسط اهل فن عرضه شده اند. در این گفتار نیز، در حد استطاعت مطالبی به رشته ی تحریر درمی آیند.

نقاط قوت چالش های کارگری در ماههای اخیر

                      * به اعتقاد بسیاری از صاحب نظران، یکی از نقاط قوت مبارزات کارگری در این یکسال، سراسری شدن برخی از اعتصاب ها میباشد که به دلیل قدرتِ نهفته در چنین اعتصاب هایی، کارفرمایان و رژیم اشان ناچار به عقب نشینی، و قبول خواسته های کارگران میشوند. اعتصاب سراسری کارگران راه آهن، رانندگان کامیون، و معلمان نمونه های برجسته ایی هستند.

                      * اعلام همبستگی وسیع طبقاتی دومین نقطه قوت. وقتی کارگران نیشکر هفت تپه و فولاد اهواز به اعتصاب روی آوردند، چندی نپائید که جدای از پشتیبانی کارگران این دو مرکز و مجتمع تولیدی از یکدیگر، شاهد حمایت وسیع کارگران در نقاط مختلف کشور، و سازمانها و تشکل های مستقل کارگری از کارگران نیشکر هفت تپه و فولاد اهواز بودیم.

                      * بردن اعتراض از محل کار به کفِ خیابان و تجمع در مقابل داوئر و نهادهای دولتی، و مُلحق شدن خانواده های کارگران معترض و توده های ناراضی به آن تجمعها از نقاط قوت نبردهای کارگری در این دوره به حساب می آیند. بردنِ اعتراض به سطح خیابان و جلب افکار عمومی، امکان پیروزی مبارزه را فزونی میبخشد و از این مهمتر روی فضای سیاسی جامعه و روحیه ی توده های تحت ستم تأثیر مستقیم میگذارد.

                      * موضوع بعدی، نمایان شدنِ « رهبری شورایی » در اعتراض های کارگری است که بطور مداوم کمونیستها در فعالیت های تبلیغی و ترویجی اشان روی آن تأکید کرده اند. دو اعتصاب کارگران نیشکر هفت تپه و فولاد اهواز به روشنی وجود این رهبری شورایی را به نمایش گذاشتند.

                      * تقلاهای مستمر و پیگیر برای آزادی کارگران و رهبرانِ کارگری دربند. در نتیجه ی اهتمام کارگران نیشکر هفت تپه و فولاد اهواز، فعالین رادیکال و سوسیالیست جنبش های کارگری و دانشجویی، کمپین های اعتراضی سازمانها و احزاب چپ و کمونیست، و مقاومت خود کارگران زندانی در برابر شکنجه های وزارت اطلاعات، رژیم سرمایه داری جمهوری اسلامی مجبور شد تا اسماعیل بخشی، میثم آل مهدی، سپیده ی قلیان و تعدادی از کارگران بازداشت شده را آزاد کند.

                      * حضور چشمگیر زنان به مثابه بخشی از نیروی کار جامعه در آن اعتصاب ها، و پرورده شدن و رو آمدن فعالین جوان و رادیکال کارگری، جزو نقاط مثبت کشمکش های کارگری در این برهه به شمار می آیند.

                      * فراتر رفتن از خواست های صنفی. قبل از هر چیز باید گفت، صرف نظر از تأکیدات مارکسیستهای کلاسیک در رابطه با دخالت طبقه ی کارگر در سیاست، از منظر مارکسیسم، هر مبارزه ی اقتصادی در عین حال « مبارزه ایی سیاسی » است زیرا هر گاه کارگران اعتراض و اعتصابی را راه می اندازند، در اصل علیه این وجه تولیدی استثمارگر (سرمایه داری) صف می بندند، و دولتی را که حافظ منافع کارفرما و مناسبات و شیوه ی تولیدی حاکم است، به مصاف می طلبند. بدین معنا این یک مبارزه ی سیاسی است و ابداً تفاوتی هم ندارد کارگران در کجای این دنیای پهناور ( در کشورهای موسوم به شمال یا جنوب ) و زیر سلطه ی چه نوع حکومت بورژوایی ( دموکرات یا استبدادی ) قد علم میکنند. با این تفاصیل، در حلقه های ضعیفتر سرمایه داری با دارا بودن رژیم های بورژوایی و مستبد، اعتراض های کارگری، و طرح هر گونه خواستی از طرف توده ها چون حفظ محیط زیست، رعایت حقوق کودکان و غیره، فی الفور رنگ و بوی سیاسی به خود میگیرد.

در هر حال، خواست برکناری استاندار خوزستان، با فاکتور گرفتن از اینکه اعتراض کارگری در عین حال یک رو در رویی سیاسی هم هست، مؤید فراتر رفتن کارگران فولاد اهواز از مطالبات صنفی بود که تیزبینی و درایت سیاسی کارگران معترض و رهبرانشان را به تصویر درآورد.

* سر دادن شعارهای انقلابی و رادیکال از قبیل « نان، کار، آزادی، اداره ی شورایی »، « ما کارگران آهنیم ریشه ظلم می کنیم »، « ما کارگران فولاد، علیه ظلم و بیداد، می جنگیم، می جنگیم » ، و همچنین اعتراض به سیاستِ «خصوصی سازی» و مطرح کردن بحثِ « مدیریت و کنترل کارگری » از خصوصیات امید بخش اعتراض های کارگری در این دورانند.

اعتصاب های طولانی مدت

                      تا اینجا به پاره ایی از نقاط قوت جنبش کارگری در ایندوره اشاره شد. بی شک ستیزهای کارگری علی العموم از کمبودهایی نیز برخوردارند. عدم چاره اندیشی برای تضمین ادامه ی یک « اعتصاب طولانی »، نقصان برجسته ایی همچون فقدان تشکل های طبقاتی و توده ایی کارگران است. آشکار است هنگامی که کارگران به اعتراض و اعتصاب دست میزنند، در این مسیر با دشواری هایی مواجه میشوند، خصوصاً اگر زمان اعتصاب اشان طولانی گردد. مسأله ی مالی [ و خستگی زیاد ] در ردیف بعضی از آن دشواریها هستند. ممکن است کارگران به علت این مشکلات به اعتصاب اشان خاتمه دهند یا تسلیم فشار کارفرما و دولت اشان شوند. برای غلبه بر این ضعف لازم است کارگران آگاه به کمک همزنجیران اعتصابی خود بشتابند. جمع آوری کمک های مالی تا حدودی این گرفتاری را حل میکند.

فراتر از این کمک ها، تأسیس صندوق مالی در همه ی مراکز کار و تولید از اهمیت بسزایی برخوردار است. این صندوقها که بایستی به وسیله ی کارگران تشکیل و توسط خود آنها اداره شوند ( مستقل از کارفرما و دولت باشند ) سوای مساعدت به اعضای خود، و یا یاری رساندن به خانواده های کارگرانی که نان آورشان به حوادث غیر مترقبه در محل کار یا بیرون از آن دچار میگردند، میتوانند از سنگینی بار مشکلات معیشتی و مالی کارگران در زمان اعتصاب تا اندازه ایی بکاهند. وانگهی میشود مبالغی از موجودی این صندوقها را به خانواده های کارگرانی اختصاص داد که در جریان اعتصاب دستگیر و به زندان میافتند. مضاف بر جمع آوری کمکهای مادی، و ایجاد صندوق مالی که بنا به آنچه گفته شد، ظرفیت متحول شدن به صندوق همبستگی کارگران را دارد، پیوستن کارگران دیگر مراکز تولیدی و خدماتی به اعتصابِ هم طبقه ایی هایشان، از طولانی شدن زمان اعتصاب و مشکلات اش کم میکند. این شکل از پشتیبانی، به چند و چون پیوند و رابطه ی کُنشگران و پیشروان کارگری با همدیگر، و ساختن ظرفی مناسب به منظور بهم آوردن و متصل کردن اعتراض های کارگران بستگی دارد. احتمالاً تشکیل یک « شورای هماهنگ کننده » ، مُثمر ثمر باشد.

تأملی در واکنش های بورژوازی حاکم در مقابل کارگران معترض

                      رژیم سرمایه داری - اسلامی ایران هر ترفند و حیله ایی را برای فروکش شعله ی مبارزات کارگران بکار میبندد. هیأت حاکمه ی ایران افزون بر متهم کردن کُنشگران کارگری و فعالین سیاسی به " اقدام علیه امنیت ملی " و " تبلیغ علیه ی نظام " ، و بهره گیری از قوای قهریه، به سانِ همه ی حکومت های بورژوایی جهان از ابزارها و مکانیسمهای شناخته شده ی متنوعی به قصدِ متوقف کردن جنبش کارگری بهره مند است. تاریخ جنبشهای کارگری در سطح جهان نشان داده بورژوازی همه ی کشورهای پیشرفته ی سرمایه داری و پیرامونی از تشکل های زرد و رفرمیستی به خوبی سود جُسته اند. رژیم بورژوا - اسلامی نیز دهه هاست از نهادهای دست ساز و ضد کارگری اش ( خانه ی کارگر و شوراهای اسلامی کار ) که کارشان جاسوسی، سرکوب، و یا منحرف کردنِ پیکارهای کارگری بوده و هست، فایده برده است.  

ایجاد نفاق، و وعده های پوچ و توخالی را هم فراموش نکنیم. در جریان اعتصاب های کارگران نیشکر هفت تپه و فولاد اهواز، رژیم کوشید تا به شکاف و دو دستگی میان کارگران دامن بزند. مقامات رژیم سعی داشتند تا با تعویض مدیریت، قول پرداخت بخشی از دستمزدهای معوقه، و احضار چند نفر از کارگران هفت تپه به تهران و ترتیب دادن نشست و دیداری با وزیر کار، اعتصاب در نیشکر هفت تپه را به شکست بکشانند. با این وجود، به خاطر هشیاری و کاردانی رهبران آن اعتصاب و اتحاد کارگران، تمام این ترفندها و نقشه های رژیم ضد کارگری حاکم خنثی گردیدند.

جمهوری اسلامی در جایگاه یک رژیم بورژوایی و حافظ منافع طبقه ی سرمایه دار از هیچ عملی برای آماده کردن مقدماتِ یورش به کارگران اعتصابی، و تحمیل شکست به جنبش کارگری روی برنمی تابد. متهم کردن کارگرانِ اعتصابی به " اخلال در تولید " در زمره ی این اعمال است. زدنِ برچسب " اخلالگر " بر پیشانی کارگران، در حقیقت تلاشی مذبوحانه جهت گمراه نمودن افکار عمومی و زمینه سازی بازداشت، شکنجه و زندانی کردن کارگران و رهبرانشان، و گسترش فضای رعب و وحشت در جامعه است. بی حاصل کردن این شگردهای تبلیغی عوامفریبانه بخشی از فعالیت های روشنگرانه است. ضروریست مکرراً این واقعیت را رو به جامعه عنوان کنیم که اخلاگرانِ واقعی سران دزد و رانت خوار حکومت با همه ی وابستگان و دار و دسته هایشان، و کارفرمایان و سرمایه داران اند که مسبب رکود در تولید، و نابسامانی و فقر و فلاکت اقتصادی میلیونها کارگر و توده های فرو دست اند. سرمایه داران و حکومت اشان اخلالگرند که طی چهل سال گذشته کارگران و زحمتکشان را به خاک سیاه نشانده اند، نه کارگران معترض که برای نان و دستیابی به خواسته های روا و انسانی اشان فریاد برمی آورند. در این اوضاع و احوالی که جامعه آبستن تحولات است و قدم به قدم به سمت شرایط انقلابی حرکت میکند، ناکارآمد ساختن سیاست ها و ترفندهای حاکمیت، امر رسیدن به آن شرایط را تسریع خواهد کرد.  

سخن پایانی

                      مضمون مطالبات و شعارهای طرح شده در چالش های کارگری ماههای گذشته حاکی از رشد آگاهی سیاسی- طبقاتی و وارد شدن لایه هایی از طبقه ی کارگر به پیکارهای ضد سرمایه داری است. بیراه نیست اگر بگوئیم، اکثریتِ کارگران ایران به آن سطح از روشن ضمیری و شناخت نائل گشته اند که باعث و بانی این وضعیت فلاکتبار، نظام سیاسی - اقتصادی حاکم بوده و میدانند که نجات و رهایی خود و توده های تحت ستم بدون انهدام این نظام ممکن نیست. اعتراض ها و اعتصاب های کارگران نیشکر هفت تپه و فولاد اهواز نظیر خیزش توده های فرودست در دی ماه 1396 خورشیدی، بار دیگر این حقیقت را آشکار ساخت. احزاب و جریانات وابسته به جنبش کارگری - کمونیستی، و پیکارگران راه طبقه ی کارگر در داخل و خارج از کشور دریافته اند که جنبش کارگری ایران ظرفیت اصلی خود یعنی تغییر و تحول در وضع موجود را به کار انداخته و طبقه ی کارگر به مثابه یگانه طبقه ی انقلابی شایستگی رهبری جامعه و جنبش های اجتماعی درون آن را دارد.

با التفات به این حقیقت، و با مد نظر داشتن چرخش جامعه به چپ، کوشش بیش از پیش کمونیست ها در راستای تقویت آلترناتیوی سوسیالیستی حیاتی است. از کنفرانس استکهلم تا کنون قدم های بلندی به سوی همگرایی و همکاری نیروهای چپ و کمونیست برداشته شده اند که جای بسی خرسندی است. شایسته است در موازات با تقابل تئوریک و نظری جدی با عناصر و نیروهای راست و رفرمیست در درون جنبش کارگری - کمونیستی، این فعالیت همچنان در رأس تکاپوی نیروهای کمونیست قرار گیرد.

 


 
 

  Share/Save/Bookmark 

 
 

     مطالب مرتبط

 
   
 

Copyright © 2006 azadi-b.com