در حاشیه اخرین اخبار در مورد ساختن واکسن ضد کورونا(بخش ۱۵ بررسی معضل کورونا)

در حاشیه اخرین اخبار در مورد ساختن واکسن ضد کورونا

(بخش ۱۵ بررسی معضل کورونا)

از سعید صالحی نیا

۱۲ سپتامبر ۲۰۲۰

مقدمه:

امارهای اخیر نشان می دهد در سطح جهان حدود ۲۹ میلیون نفر به کورونا مبتلا شده اند و نزدیک به یک میلیون نفر مرگ ثبت شده.

امریکا وهند و برزیل و روسیه به ترتیب بیشترین امار کورونا را دارند.در امریکا هر روز هزار نفر بخاطر کورونا می میرند.

امواج توسعه بیماری کورونا ادامه دارد چرا که متعاقب هر بازگشائی تعداد بیشتری مبتلا می شوند و متاسفانه توسعه ابتلا به بیماری نتوانسته سطح دفاع اجتماعی در مقابل ویروس را بالا ببرد و اکثریت مطلق جمعیت دنیا همچنان اسیب پذیر هستند.

در مقالات گذشته ام(۴) توضیح دادم که عوامل اجتماعی اقتصادی و سیاسی متعددی در توسعه بیماری کورونا و میزان مرگ و میرش دخالت داشته اند و به مرور زمان تاثیرات این عوامل بار دیگر ثابت می کند که سیاست و نظام اجتماعی عامل تعیین کننده در بهداشت جامعه است و نظم سرمایه داری با توسعه نابرابری کنترل این بیماری همه گیر را بسیار به تاخیر انداخته.

هر قدر مدلهای مدیریت اجتماعی سود مدار تر هستند کورونا بیشتر کشتار کرده (لذا امریکا مرکز کورونای جهانست) و هر قدر حکومتها دیکتاتور هستند و روی مبانی زور استوارند امارهای واقعی کورونا پوشیده می شود و فضای عدم اعتماد بین دولت و مردم عامل مهم توسعه بیماریست.

لذا پاندمی کورونا بطور واقعی در حال تست کردن نظریات اجتماعی و نظامهای سیاسی و اقتصادی جهان ماست.این سنجشی است که هر نظاره گر عادل و هوشیار بخوبی می تواند نتیجه بگیرد که جامعه انسان مدار در مقابل پاندمی کورونا ایمن تر است و جامعه سود مدار و دیکتاتور بیشتر تاوان می دهد.

در این مقاله بیشتر به مسئله واکسن کورونا می پردازیم.طبیعتا باید این مسئله یک مسئله علمی باشد اما نیست.اینجا هم عوامل سیاسی اقتصادی و استراتژیک دخیل هستند.اینجا هم معضل کورونا به معضل واکسن تداوم می یابد.اینجا هم ساختن و توزیع واکسن مسیر منطقی خود را طی نخواهد کرد:

(۱)روند ساخته شدن واکسن کورونا به کجا رسیده:

بنا به پیش بینی ها روند نهائی تایید واکسن ضد کورونا ممکنست تا ماههای ژانویه تا مارس سال ۲۰۲۱ طول بکشد.این در ظاهر خبر خوبیست اما مشکلات عدیده ای سر راه هست. ابتدا من چند منبع را ارائه می دهم:

بنا به سند ارائه شده توسط سازمان بهداشت جهانی (۱)تا بحال ۳۵ واکسن وارد فازهای عملی تحقیق بالینی شده اند که هنوز هیچکدام مهر تایید نهائی ندارند.و ۹ مورد اینها در فاز سوم نهائی تحقیق بالینی هستند .(گفته می شود که نزدیک به ۴۰۰ واکسن تحت تحقیقات هستند که فقط ۳۵ تای انها وارد فاز علمی تحقیقی شده اند.)

مکانیزم ایجاد ایمنی عبارتست از در معرض قرار دادن سیستم ایمنی توسط : ویروس خنثی شده یا قطعات درونی(هسته ژنتیک ویروس) یا بخشهای پروئینی ویروس و نهایتا تحریک سیستم ایمنی برای ساختن انتی بادیهای ضد ویروس کورونا به علاوه تحریک سیستم ایمنی سلولی است که احتمالا نقش موثر و مکملی بر ایمنی مبتنی بر پادتنها در مورد ویروس کورونا دارد.

در منابع دیگر(۲) تعداد واکسنهای وارد شده در فاز سوم تحقیق عملی ۷ مورد ذکر شده و ۱۴ واکسن در فاز دوم هستند و ۱۰ واکسن در فاز اول.

بیش از ۱۷۰ واکسن در مرحله قبل تجربه روی انسان (منجمله تجربه روی جیوانات ) قرار دارند.

توضیحی لازمست در تعریف فازبندیهای تحقیقات بالینی واکسن ضد کورونا:

فاز اول: در تعدادی محدود فرد سالم و جوان تست می شود که هدفش نشان دادن سالم بودن واکسن و مقدار استفاده سالم

فاز دوم:افزایش تزریق به تعداد بیشتر جمعیت که ریسک بیشتری برای ابتلا دارند و بررسی مجدد سلامت واکسن

فاز سوم:تزریق به هزاران فرد و بررسی میزان تاثیر در بالا بردن میزان مقاومت نسبت به بیماری کوویدو سلامت واکسن

هدف تعیین شده برای ساختن واکسن:

بر طبق نظر اداره کنترل داروهای ایالات متحده :

هدف تحقیقات رساندن تاثیر گزاری واکسن ضد کرونا به حدیست که حداقل ۵۰ در صد افرادی که تزریق شوند در مقابل بیماری ایمن شوندیا بیماری در انها خفیفتر ظاهر شود.. یاد اوری می کنیم که تاثیر واکسن انفلوانزا حدود ۴۰ تا ۶۰ در صد گزارش شده.

لازم به ذکر است که حکومت روسیه (۳)اعلام کرده که از ماه اگوست امسال (یکماه پیش) تزریق واکسن را بدون عبور از قاز سوم تحقیق بالینی اغاز کرده.همینطور جگومت چین اعلام کرده که تزریق واکسن را در ارتش خود اغاز کرده که هیچکدام مورد نظارت و بررسی کارشناسان بین المللی انجام نشده و اعتبار ان زیر سوال است.

ساختن واکسن کورونا احتمال رکورد تازه ای در ساختن واکسن است .سریعترین سرعت در ساختن واکسن متعلق به واکسن بیماری ویروسی اوریون است در دهه ۷۰ میلادی

جکومت امریکا با اختصاص ۹ و نیم بیلیون دلار طرحی برای تسریع ساختن واکسن از طریق سوبسید به کمپانیهای داروسازی اغاز کرده.

(۲) نبرد استراتژیک سیاسی بین قطبهای نظام سرمایه داری در موضوع ساختن واکسن کورونا:

حکومتهای غربی درونشان دو قطب بندی امریکا و اروپا رشد کرده و بنوغی در موضوع ساختن واکسن هم همکاری دارند هم رقابت. رشد فضای جنگ سردی بین حکومت امریکا و روسیه و چین از سوی دیگر هم داستان ساختن واکسن کورونا را پیچیده تر کرده .تا انجا که روسیه نام واکسن خود را اسپوتنیک ۵ گذاشته تا یاد اوری رقابت جنگ سردی شود.

بسیاری کارشناسان علمی نگران هستند رقابتهای سیاسی و اقتصادی بین کمپانیها و حکومتها اثرات نامطلوبی در ساختن واکسن و توزیع واکسن داشته باشد.

این نگرانیها هم از این روست که سرعت عیر طبیعی در ارائه واکسن باعث توسعه عوارض و ناکارامدی واکسن شود و هم دسترسی به واکسن بطور برابر انجام نشود.

از همین الان هم سازمان بهداشت جهانی نگرانی خود را در مورد پائین بودن استانداردهای تولید واکسن و عدم توزیع واکسن در میان کشورهای فقیر اعلام کرده.

(۳)معضل تسریع در ارائه واکسن به جهت راندمان و اثرات جانبی:

همانطور که در بالا ذکر شد رکورد تولید واکسن در دهه ۷۰ میلادی مربوط به واکسن ارویون هست که ۴ سال بوده در حالیکه احتمال هست که واکسن ضد کورونا طی ۱۲ ماه تا ۱۸ ماه اماده شود.این هم به علت استفاده بهتر از تکنولوژی و علم است و هم بخاطر فشار اقتصادی و سیاسی که این دومی نگران گننده است

همانطور که خواننده متوجه شد مثلا حکومت روسیه فاز سوم تحقیق بالینی را کاملا دور زده یا حتی در سایر مراکز تحقیقات کافی پیش بالینی در مورد واکسن روند خود را طی نکرده و لذا بیم این هست که واکسن ضد کورونا به حد موثر نرسد و همینطور عوارض بیشتری نسبت به واکسنهای قبلی داشته باشد.

این باعث نگرانی محافل علمی و پزشکی دنیاست و طبیعتا بطور ثانوی حتی وقتی واکسن ارائه شود مدتی پذیرش واکسن توسط مردم را به تاخیر خواهد انداخت.

(۴)معضل مقاومت مردم در پذیرش واکسن

علاوه بر روند تولید و تایید واکسن و علاوه بر روند طولانی ساخت انبوده واکسن در سطحی که بتواند نزدیک به ۵ میلیارد انسان را تحت پوشش قرار دهد علاوه بر معضلات سیاسی و اقتصادی که ر بالا اشاره شد ما معضل اعتماد مردم و پذیرش مردم را داریم که معضل کمی نیست و ممکنست عامل تاخیر ثانوی باشد.

اگر پیش بینی ها درست باشد .ارائه واکسن در اوایل سال ۲۰۲۱ تازه اغاز روند تولید انبوه خواهد بود و توزیعش که احتمالا تا اخر سال ۲۰۲۱ هم تمام نخواهد شد.اما ماجرا همینجا ختم نخواهد شد!

نمونه کاهش استفاده مردم از واکسیناسیون اطفال در اروپا و امریکا و توسعه بیماری سرخک در دهه گذشته ثابت می کند که باورهای مردم می تواند عامل مهمی در کند کردن واکسیناسیون بشود و روند توسعه کورونا را ادامه دهد.

در کشورهای غربی ناباوری به اثرات واکسن و یا عوارضش کنار اعتقادات ارتجاعی و تئوریهای توطئه نقش بازی خواهد کرد.

در کشورهای پیرامونی علاوه بر این عامل بی اعتادی وسیع به حکومتهای فاسد و دیکتاتور مثل حکومت ایران. اینکه مردم اعتماد نخواهند داشت واکسنها تقلبی است یا واقعی .

لذا پزشکها پرستاران خود را باید برای یک نبرد فکری و فرهنگی برای اقناع مردم اماده کنند .همینطور انساندوستان برای گسترش نظارت مردم بر توزیع عادلانه واکسن تا توزیع واکسن تبدیل به یک بازار کثیف سودجویانه نشود و واکسنهای تقلبی انتشار نیابند.

(۵)میزان تاثیر گزاری واکسن کورونا در بالا بردن ایمنی و معضلات دیگر:

همانطور که اشاره کردم هدف سازندگان واکسن ضد کورونا رساندن توان ایمنی سازی در حد ۵۰ در صد است.سوال اینجاست که ایا این عدد درست انتخاب شده و واقعا مانع توسعه بیماریست؟ با توجه به اینکه بسیاری واکسنهای در حال تحقیق لازمست دوبار زده شوند تا به سطح ایمنی برسند؟

بواقع به فرض ساخته شدن و انتشار واکسن و استفاده ان توسط مردم تا چه حد واکسیناسیون در کاهش توسعه بیماری کورونا موثر است؟

مدل واکسیناسیون انفلوانزا نشان می دهد که این واکسن نتوانسته انفلوانزا را ریشه کن کند حتی سالانه کشتارهای وسیعی در امریکا توسط انفلوانزا وجود دارد به رغم وجود واکسن.

لذا به نظر بسیاری از کارشناسان حتی توسعه جهانی واکسن کورونا نمی تواند کرونا را ریشه کن کند بلکه انرا محدودتر خواهد کرد و از سطح پاندمی به سطخ همه گیریهای فصلی و نطقه ای کاهش خواهد داد.بواقع کورونا کنار سایر بیماریها خواهد ماند اما نه به این توسعه کنونی.

منابع دیگر:

(۱)سایت سازمان بهداشت جهانی در مورد واکسن کورونا

https://www.who.int/publications/m/item/draft-landscape-of-covid-19-candidate-vaccines

(۲)سایت واشنگتن پست در مورد واکسن کورونا

https://www.washingtonpost.com/graphics/2020/health/covid-vaccine-update-coronavirus/?fbclid=IwAR0wM2WRVlHxa8SCXo9tSNXq8-j6z2ECUcz6uqkWu2Q2ri1zFULzLhbfZwQ

(۳)واکسن کورونا در روسیه بنام اسپوتنیک ۵

https://www.washingtonpost.com/world/russia-unveils-coronavirus-vaccine-claiming-victory-in-global-race-before-final-testing-is-complete/2020/08/11/792f8a54-d813-11ea-a788-2ce86ce81129_story.html?hpid=hp_hp-banner-main_virus-vaccine-russia-5am%3Ahomepage%2Fstory-ans

(۴)مقالات قبلی این نویسنده در خصوص معضل کورونا

موج دوم ابتلا و مرگ و میر بیماری کورونا در ایران و امریکا نشانه بی لیاقتی رهبران , بخش چهاردهم بحث در معضل کورونا

http://www.azadi-b.com/arshiw/?p=79976

لحاظ کردن مرگ و میر ناشی از خودکشی و بیماریهای روانی در بحران کورونا چه اهمیتی دارد؟ بخش سیزدهم از بررسی معضل کورونا

http://www.azadi-b.com/arshiw/?p=79428