بخش پنجم مباحثی در مورد پاندمی کورونا -درسهائی که کورونا بما می دهد!

بخش پنجم مباحثی در مورد پاندمی کورونا -درسهائی که کورونا بما می دهد!

از: سعید صالحی نیا

۲۱ مارس ۲۰۲۰

مقدمه:

امار کنونی بیماری جهانی کورونا نزدیک به ۲۸۰ هزار نفر و مرگ و میر حدود ۱۲ هزار نفر تا امروز اعلام شده. در ایران تا امروز عدد ۲۰ هزار و مرگ حذوذ ۱۶۰۰ هزار ثبت شده.

این امار همانطور که قبلا گفتم به هیچ وجه ارقام واقعی نیست.نه تستهای تشخیصی در دسترس است و نه حکومتها در ارائه امار واقعی سودی می رند.

بنا به نظر کارشناسان وضعیت کنونی هنوز تصویر بدترین شرایط نیست و هنوز روزهای سخت تری در پیش است. برخی معتقدند که حتی با پائین امدن امار ابتلا ممکنست امواج بعدی رشد ابتلا بودجود اید که زمانی نزدیک به یکسال و نیم را تخمین می زنند. یعنی بشریت احتمالا یکسال و نیم دیگر درگیر این بیماری بماند.

تلاشهای جهانی و همانگ مراکز تحقیقاتی در تولید واکسن تسریع شده بعنوان مثال هفته پیش در ایالت واشنگتن امریکا اولین واکسن روی انسانها تست شده و در حال بررسی است.

بخش تحقیقات روی درمان بیماری توسط داروها و استفاده از انتی بادی گرفته شده از بیماران بهبود یافته بسرعت ادامه دارد. بطور بی سابقه ای هماهنگی جهانی در این موضوعات در حال شکل گیری است.

ویروس کورونا پتانسبلهای نهفته در میان انسانها را به چالش کشیده و به مرور زمان ورق دینامیزم بیماری را انسانیت تغییر خواهد داد. از دید من توسعه همه گیری کورونا بطور متضادی افق تقویت جبهه انسانیت را باعث شده و بیرون این تونل تاریک ، افق زندگی بهتر ی را امکان پذیر خواهد کرد.

در این مقاله نکات و ابعاد دیگری از معضل جهانی کورونا را ارائه می دهم با تاکیید بر اینکه توسعه این بیماری هم نابسامانیهای موجود انسانی را نشان می دهد و هم انها را تشدید می کند. به علاوه پتانسبل بزرگی برای تغییر و بهبود جهان ما را می تواند به همراه داشته باشد. این تناقضی عجیب است که در مقابل ماست.یعنی رنج و بدبختی و مرگ زمینه ساز قدمهای مثبت انسانیت می تواند بشود:

(۱)امنیتی کردن جامعه و ساختن حکومت نظامی به بهانه قرنطینه سازی جامعه:

در ایران طی هفته های اخیر “مدیریت ” مبارزه با کرونا را خامنه ای سپرد به سپاه پاسداران . واحدهای این نیروی سرکوبگر منجمله بسیج و حتی شاخه های “بین المللی” سپاه قدس در سطح شهرهای ایران به مانورهای خود پرداختند و روند امنیتی کردن و حکومت نظامی در حال توسعه است.

“مدل چینی” کنترل کورونا که استفاده از کنترل امنیتی قرتطینه های وسیع بود در ایران در حال توسعه است.در کشورهای غربی هم استفاده از واحدهای نظامی و ارتش در کنار نیروهای پلیس و مقررات منع عبور و مرور بسرعت در حال توسعه است.

در بستر ترس مردم حکومتها بساط حکومتهای پلیسی را توسعه می دهند و خود را بعنوان فرشته های نجات دوباره قالب مردم می کنند.

معضل اعتماد مردم به حکومت خود را متاسفانه به شیوه های ناهنجار نشان می دهد و مقاومت مردم در مقابل حکومت گاها عامل بی مبالاتی های مردم و سرکشی از قوانین بهداشتی خود را نشان می دهد.

جامعه که در فضای دیکتاتوری از خود بیگانه می شود و حکومت را مسئول تمام زندگی خود می یابد ، توان خودگردانی و سازماندهی خود ندارد و متاسفانه وضعیت انتظار و برخوردهای انفعالی وقت کشی را توسعه می دهد در حالیکه متاسفانه توسعه کورونا به سرعت عمل نیاز دارد.

(۲)تاثیرات منفی فرهنگی در ایجاد و توسعه کورونا

ویروسهای خانواده کورونا منجمله کووید ۱۹ ویروسهائی هستند که از حیوانات به انسان منتقل می شوند. این ویروسها عموما از طریق حیواناتی که در زنجیره غذائی انسانها هستند بعد از موتاسیون و جهش ژنتیکی دارای قدرت بیماریزائی شدید می شوند و در نمونه کووید ۱۹ طبق گزارشات از بازارهای فروش حیوانات در چین به انسان منتقل شده.

چرا باید شاهد توسعه انواع بیمارهای واگیر بخاطر فرهنگ تغدیه باشد؟

فرهنگ مصرف گوشت خصوصا قرمز و گوشت خوک هم از جهت افزایش بیماریهای مختلف منجمله دمانس و بیماریهای متابولیک ، عامل افزایش گازهای گلخانه ای و تغییرات اب و هوائی است.

بیماری کورونا شاید سوالات مهمی را در مقابل مردم و حاکمان قرار دهد که باید به انها جدی تر نگاه کرد

(۳)شکست نظامهای بهداشتی مبتنی بر سیاست نئولیبرالیزم در مقابل جهانی شدن کورونا

همانطور که در نقدهایم به سیاستهای نئولیبرالیزم توضیح دادم، نظام اقتصادی و سیاسی نئولیبرالیزم در چند دهه اخیر منجمله در ایران ، سازمانهای بهداشتی و درمانی را هم متاثر کرده و دیگر از حق بهداشت برای همه خبری نیست.

بهداشت و درمان کاسبی ها و منابع تولید ثروت هستند و بیمار را رسما مشتری می نامند. در این دینامیزم ، امکانات بهداشتی و درمانی در دسترس جامعه نیست بلکه بطور نابرابر در دسترس صاحبان سرمایه است.

توسعه بیماری کورونا این دینامیزم را بر هم زد چرا که نظامهای سیاسی و مردم متوجه شدند که در این مورد تک تک افراد جامعه اعم از مقدار سرمایه شان می توانند عامل بیماری برای دیگران باشند.

لذا حتی در کشوری مثل امریکا هم حق دسترسی به امکانات درمانی در مورد کورونا در حال تثبیت است و دیگر کسی نمی گوید که چقدر پول داری یا بیمه هستی یا نه؟

لذا وجه دیگری از پدیده کرونا اینست که اساس نظامهای نئولیبرال را زیر سوال برده و رویکرد جامعه نگر را نیاز مبرم قرار داده.

(۴) ترس حکومتها از شورش مردم با توجه به نیاز به قرنطینه ها و بیکارسازیهای اجباری

خانه نشینی ها ، قرنطینه ها و کند شدن حرکت اقتصادی جامعه خطر بیکارسازیهای بسیار وسیع و نیاز مردم برای حفظ زندگی روزمره سوال بزرگتری را جلوی مردم و حاکمان قرار داده.

اکثریت مطلق مردم دنیا فاقد توان اقتصادی هستند که در خانه بنشینند.کی قرار است امنیت اقتصادی مردم را تامین کند؟

نگرانی مردم از کورونا تنها نگرانی مردم نیست.لذا خطر شورشهای بزرگ شهری در همه دنیا رشد می کند.حاکمان از این خطر در هراسند.

مردم بیش از همیشه انتظار دارند که حکومتها به حمایتشان برسند .حتی حکومتهای امریکا و انگلیس این روزها دارند از فرستادن چک ماهانه به مردم صحبت می کنند در حالیکه نگرانی اولشان همچنان ورشکستگی سرمایه داران است.

همه گیری کورونا روی نظام جهانی سرمایه داری و مکانیزم حفظ قدرت این نظام اثرات وسیعی گذاشته و بطور متقابلی فرصتهای جدیدی برای پیشروی جنبشهای اجتماعی و اعتراضی فراهم کرده که بتدریج جلو کشیده می شوند.

(۵)تغییرات درروانشناسی اجتماعی در مقابل جهانی شدن کورونا:

مثل هر مصیبت دیگر انسانها ابتدا به انکار پناه می برند و بعد در مقابل واقعیت ، دچار جنون و پانیک و اصطراب می شوند.

بنظر می رسد با تثبیت بجران ناشی از کورونا جوامع بشری از این دو فاز عبور خواهند کرد و بطور عقلانی تری حین پذیرش واقعیت جدید و زندگی جدید ، خود را منطبق می کنند و به چارخ جوئی های فردی و اجتماعی می پیوندند.

در جوامع مختلف با سرعتهای مختلفی انجام می شود.هر قدر حکومت عقب مانده تر و فرهنگ جامعه عقب تر باشد فازهای ابتدائی ذکر شده بیشتر ادامه می یابند.

مثلا در ایران ما شاهد تداوم فازهای ابتدائی هستیم و در کشورهائی مثل کره حنوبی یا کشورهای غربی این فازها سریعتر تمام شده و فاز طبیق و همکاری جمعی جانشین می شود.

یکی از نکات مثبت نظامهای ازاد اینست که جامعه سریعتر خود را باز می یابد و به مشارکت در مقابل بیماری تن می دهد انهم بطور فعالانه . بدون اجبار.

شیفت عبور از فازهای انکار و پانیک فقط مربوط به مردم نیست.حکومتها هم همین فازها را طی می کند اما حکومتهای دیکتاتوری بخاطر ترس از مردم بیشتر در این فازهای ابتدائی و نابالغ می مانند و برای خود و مردم دردسر ساز می شوند.

(۶)مبارزه بر علیه همه گیری کورونا به چه سمتی می رود؟

با توجه به ناشناخته بودن زوایائی از بیماری کورونا و نبود کافی امکانات درمانی و بالا بودن نسبی مرگ و میر ، انواع تئوریهای توطئه و اخر زمانی که مدعی است کورونا نشانه اخر الزمان انسانیت است و وعده خداوند! مثل طاعون ذهن ادمها را تخریب می کنند.

بیرون از این بازار کساد تئوریهای توطئه و اخرالزمانی ، با عبور از فازهای اولیه ، شاهد تحرک وسیع جهانی بر علیه کورونا هستیم.

بعد از اینکه خصوصا سازمان بهداشت جهانی ، پاندمی بودن کورونا را اعلام کرد بتدریج شبکه وسیع سیاسی و مالی و تخصصی در سطحی بی سابقه در حال تشکیل است. هم حکومتها از ترس شورشهای بزرگ و سقوط ازاد اقتصادشان هم مردم با انگیز بقا در حال بیدار شدن ، سازماندهی و فعالیت هستند.

از دید من کلیت بشریت در حال سازماندهی است و بیش از گذشته به اتکا به اینترنت و وسائل ارتباط جمعی به هم پیوند می خورد.

ازمایشگاههای کشورهای مختلف در حال سینکرونیزه شدن هستند و تحقیقات هماهنگ می شود.

کورونا با جهانی شدنش کلیت انسانیت را به چالش کشیده و بتدریج منابع کلیت انسانیت در مقابلش قرار می گیرد.کورونا ضعفها و نارسائیهای نظام سرمایه داری را روشن می کند.کورونا ناتوانی دیکتاتوریها را جلوی جامعه می گذارد.گورونا عقب ماندگیهای فرهنگی را به زیر سوال می کشد و انسانها را با تجربه خودشان به فکر کردن عمیقتر دعوت می کند.

کورونا نه اولین و نه اخرین مصیبت اجتماعی است اما در قرن ۲۱ این مصیبت عکس العملهای عمیقتری در روابط اجتماعی خواهد ساخت. هنوز تونل وحشت کورونا به میانش هم نرسیده و معلوم نیست تا چه اندازه از انسانها قربانی بگیرد.این موقعیت اما فرصتی هم جلوی ما قرار خواهد داد تا خود و روابطمان را بهتر بشناسیم و تکلیف خود را روشنتر کنیم.

(۷)کورونا فقط یک مصیبت جهانی اما نه همه آن!

همه گیری کورونا با همه هراسی که ایچاد کرده ، نه از جهت میزان کشته و نه از حهت تاثیراتش بر زندگی انسانها به گرد مصیبتهای مزمن دیگر نمی رسد.

شاید این ازمان سایر مصیبتها درد را در ما کشته! بقول شاملو “دریعا انسان که به درد غرونش خو کرده بود”!

دردهای زیادی هستند که انسانها بهشان خو کرده .از فقر و گرسنگی روزانه هزاران هزار انسان می میرند و کسی انها را جدی نمی گیرد! نابرای ستم ، انواع جنگهای علنی و مخفی ، قرار گرفتن کره زمین در پرتگاه تغییرات شذید اب و هوائی و…همه اینها دردهائی است که بزرگتر از کورونا هستند و متاسفانه انسانها دچار عدات شده اند! بی حس شده اند !

شاید کرونا ذهنهای ما را باز کند و دردهای مزمن خود را بیادمان بیاورد.شاید بتواند ما را بیدار ند که مرزهای ، عقب ماندگی سیاسی و فرهنگی و نامعادله ناشی از سرمایه داری و حاکمان کلاش و فرا رسیده نابرابری باشیم که نگران کورونا.همانقدر که فهمیدیم که سلامت دیگران به سلامت ما وابسته است ، فکر کنیم که دیگران مثل ما حق زندگی و شادی دارند.

حق بهداشت برای همه فقط مربوط به شرایط کورنا نیست! حقی جهانشمول و همیشکی است.کورونا شاید بتواند انسانیت را بیشتر به عقلانیت نزدیک کند.شاید راه دیگریست برای بیدار شدن انسانیت.

کورونا بی تردید اخرین مصیبت جهانی نیست.بیماریهای عفونی و سیلها و طوفانها و بحرانهای اقتصادی جهانی بیشتری در انتظار تارو مار کردن انسانها هستند.

شاید کورونا دارد تلاش می کند که دوران خاصی در حال پایانست و انسانیتی بالغتر باید بروید.شاید این بخشی است از درد زایمان انسانیت جهانی . شاید زمان تصویه حساب با جهان عقب مانده فرا رسیده!

منابع بیشتر:

وضعیت امارهای جهانی توسعه کورونا

https://healthyjean.com/corona/

(۱)نگاهی به ابعاد اقتصادی پاندمی کورونا(بخش چهارم معضل همه گیری کورونا)

http://www.azadi-b.com/arshiw/?p=78388

(۳)نگاهی به معضل همه گیری کورونا (بخش سوم)تئوریهای توطئه و ابعاد روانشناسی فردی و اجتماعی

http://www.azadi-b.com/arshiw/?p=78303

(۴)نگاهی به معضل همه گیری کورونا (بخش دوم) سعید صالحی نیا

http://www.azadi-b.com/J/2020/03/post_58.html

(۵)نگاهی به معضل همه گیری کورونا (بخش اول) سعید صالحی نیا

http://www.azadi-b.com/arshiw/?p=78126

(۶)مصاحبه ها با سعید صالحی نیا در موضوع بیماری کورونا: