آشفتگی در دولت و مجلس: طرح بیمه کولبران!
کولبران و تعیین تکلیف برای آن دست از سر دولت و مجلس برنمیدارد. تا آنجا که به نمایندگان مجلس و مقامات دولتی کرد زبان مربوط باشد کولبری فرج بزرگی برای ابراز وجود تبدیل شده است. یکی پس از دیگری در رسانه ها ظاهر شده، بیانیه امضا میکنند، هشدار میدهند، طرح میبرند و لایحه میاورند. تا آنجا که به خود دولت و حکومت مربوط میشود دقت زیادی بخرج داده میشود که دست پیش گرفته شود، و بر اساس “کار از محکم کاری عیب نمیکند”، با وعده و وعید و با طرح های دم بریده جلوی اعتراضات کارگری را از پیش بگیرند. طرح “بیمه کولبران” تخم طلایی حاصل این پروسه است. در ادامه نوشته به بررسی طرح بیمه کولبران خواهیم پرداخت، این طرح نسبت به مطالبات شایسته کارگری آش دهن سوزی نیست. اما اهمیت مبارزاتی آن برای کارگران در کردستان بسیار زیاد است. کولبری در کردستان واقعا میتواند راه گشای طبقه کارگر در ایران و یک قدم تاریخی در منطقه در راه بیمه بیکاری باشد.
“کشف” کولبری
کولبری در فضایی میان قاچاق و امر تامین معاش، از سابقه طولانی در کردستان برخوردار است. اما بطور جدی از زمستان گذشته با کشته شدن پنج کولبر سردشتی زیر بهمن، کولبری روی نقشه مجادلات سیاسی جامعه قرار گرفت. اعتراض به کشته شدن کولبران مریوانی در چند نوبت پیاپی بر اثر تیراندازی ماموران مرزی موضوع را داغتر ساخت. با اولین خراشها یک واقعیت تلخ اجتماعی و مستقیما مربوط به امر طبقاتی کارگران خود را نمایان ساخت. پدیده ای که تا بحال بسیار سرسری و منتسب به ساکنان روستاهای مرزی به آن برخورد میشد، به بزرگترین رشته تامین زندگی کارگران و خانواده کارگری تبدیل گردید. با همه سایه روشن موجود در این پدیده، آمار تخمینی حکایت از هشتاد هزار نفر منتشر شده است. تنها در اقدام فرمانده انتظامی مناطق مرزی بانه برای صدور دفترچه عبور مجاز تعداد متقاضیان هشت هزار نفر را شامل گشت! با انتشار گزارشات بیشتر دیگر کولبری از یک درآمد موقت بارکشان جوان، به صورت یک شغل دائمی و نه فقط در میان مردان روستایی بلکه به پدیده ای شهری و حتی در میان زنان و نوجوانان روی میز مبارزه کشمکش های طبقاتی قرار گرفت. امروز کولبری از پرونده ای در زمینه قاچاق و نیروهای انتظامی به موضوع مجادله ای با اداره کار، گره گاهی در ساختار صنعتی کردستان و کشمکشی با خامنه ای و رئیس جمهور بحساب میاید.
طرح بیمه کولبران
با شروع فصل تابستان بنا به مندرجات سایت خبرگزاری مهر و بنا به اظهارات منصور مرادی رئیس مجمع نمایندگان مردم کردستان در مجلس “پس از پیگیری های متعدد صورت گرفته و همچنین با عنایت مسئولان مربوطه، معابر کولبری مرزی در استان کردستان بازگشایی شد.” در ادامه خبر مردم زحمتکش از منت ایشان و قبیله مجلس نشینان بی بهره نماندند: تلاش برای ارتقاء وضعیت معیشت مردم ساکن در مرزهای کردستان یکی از بهترین اقدامات برای تامین امنیت پایدار است و در همین راستا باید به صورت ویژه از افراد ساکن در مرزهای کردستان به خوبی حمایت شود… بعد از اجرایی کردن طرح انسداد مرزها در کشور، چندین معبر کولبری در استان کردستان بازگشایی شد تا مردم از این طریق بتوانند با جابجا کردن شماری کالا امرار معاش داشته باشند! (مهرنیوز، ۲۶ خرداد ۱۳۹۶)
هشتم تیر ماه نیز مجلس بررسی طرح بیمه حمایتی از کولبرها را در دستور گذاشت. رسول خضری از کمیسیون اجتماعی مجلس پیش بینی کرده است که این طرح هجده تا بیست هزار نفر از کولبران را تحت پوشش قرار خواهد داد. ایشان تصریح کرده است که بیمه کولبران شامل بیمه درمانی، از کار افتادگی، مستمری و بازنشستگی و دیه است. (ایبنا نیوز، هفتم تیرماه ۱۳۹۶)
با این مجاهدات پرشور در صحن مجلس هنوز لازم است در این مورد به چند مساله اصلی توجه داشت:
اول: به این ترتیب تمامی اخبار منتشره از مجلس تا دولت و دفتر امام در طول پنجم ماه اخیر در مورد اقدام و مصوبه برای رسیدگی به زندگی و معیشت و امنیت کولبران چیزی بجز ادعاهای پوچ برای سردواندن افکار عمومی و کولبران نبوده است. تازه طرح اخیر هم باید حالا حالاها در میان اصحاب شیعه و سنی مجلس آبدیده شود!
دوم: اهمیت این طرح در آنستکه از ناکجا آبادهای رشد صنایع و ایجاد مشاغل که قبلا وعده داده میشد، از ساماندهی مبتنی بر صدور اجازه تردد به دردهای واقعی زندگی کولبران به مثابه کارگران جامعه نزدیک شده است.
سوم، و این مهمترین بخش این داستان است، بیمه مدنظر ربطی به شغل کولبران ندارد. این بیمه تازه اگر به نتیجه برسد، اگر تکلیف بودجه آن معلوم شود، قرار نیست فرسودگی های مستقیم ناشی از کولبران را بپوشاند و غرامتی از موارد تیراندازی نیروهای مرزی را شامل نخواهد شد.

یک مساله برای کردستان یا مساله ای برای طبقه کارگر
کولبری با ریشه های واقعی در امر معاش طبقه کارگر در کردستان میتواند مبنای بسیج نیروی عظیم طبقه بر علیه دولت باشد. کولبری میتواند مبنای شروع یک جنبش بر علیه بیکاری و برای دستیابی به بیمه بیکاری گردد و این منوط به تعریف درست جنبش، راه های پیشرفت آن و براه افتادن شبکه ای از رهبران محلی طبقاتی برای این جنبش است. قبل تر در علیه بیکاری در مورد خصوصیات یک جنبشی نوشته ایم. توازن قوای کارگری مساعدتر در کردستان، تجربه کنترل محلات و حرکتهای توده ای در تجربه زنده کارگران نشانه مساعد یک حرکت پیروزمند است. بورژوازی هم میتواند بر همین زمینه سوار شود و بر دوش فضای اعتراضی و شرایط مناسب در کردستان در مقابل جمهوری اسلامی یک مساله برای کردستان از آن بسازد.
نکته آخر اینکه حتی یک سر سوزن از اجرای عملی طرح بیمه فقط و فقط به قدمهای عملی در راه بیمه بیکاری گره خورده است. باید پرونده را به اداره کار و امور اجتماعی کردستان برگرداند.

مصطفی اسدپور
از مندرجات شماره ۲۸ نشریه علیه بیکاری
www.a-bikari.com