زنان حماسه آفرین کوبانی

کردها هیجده در صد از جمعیت بیست و یک میلیونی سوریه را تشکیل میدهند اما با این حال، همواره  از همه مزایا وحقوق انسانی و اجتماعی محروم بوده اند. کردهای سوریه عمدتاَ سنی شافعی، شیعه علوی، ایزدی و یا مسیحی‌اند و از تمامی حقوق اولیه شان بی بهره هستند.

در سال ۲۰۱۱ ، مردم کردستان به اعتراضات مردمی در سوریه پیوستند و در چند شهر در اعتراض به سیاست های دولت و درحمایت از مبارزات مردمی دست به تظاهرات زدند. حضور فعال کردها دراین اعتراضات، نشان از برجسته شدن هر چه بیشتر نقش کردها در تحولات سیاسی سوریه داشت. در ۲۰۱۲، آنها بالاخره توانستند پس از سالها سرنوشت مناطق خود را بدست گرفته واعلام موجودیت کنند و در قامیشلو، شورایی برای اداره مناطق آزاد شده تشکیل دهند. این شورا ده نفر عضو داشت و وظیفه اصلی اش تعیین سیاست کلی و اداره مناطق کردستان بود.

کوبانی شهری کردنشین در کردستان سوریه است که در استان حلب در شمال سوریه واقع شده است. جمعیت کوبانی با در نظرگرفتن روستاهای اطراف بین پانصد تا ششصد هزار نفر است که دولت سوریه آنرا “عین العرب” میخواند. این شهر تا مرز ترکیه دوکیلومتر فاصله دارد. در خلال جنگ داخلی سوریه، این منطقه آماج حملات شبه نظامیان داعش قرار گرفت که خود محصول سیاست های قدرت های خاورمیانه و امپریالیسم بود. تمام مناطق اطراف کوبانی در خاک سوریه، از مدتها پیش به تصرف گروه تروریستی داعش و دولت خلافت اسلامی درآمده بود.در اکتبر ۲۰۱۴ ، داعش توانست ار سه جبهه به کوبانی حمله کند و دیوار دفاعی شهر را بشکند و از طرف شرقی شهر وارد کوبانی شوند. در خلال این جنگ که فجایع انسانی فراوانی به بار آورده است، هزاران نفر کشته شدند و بسیاری آواره و به کشورهای همسایه پناه بردند. نقش زنان در مبارزه با آدمکشان داعشی بسیار برجسته و چشمگیر و در تاریخ خاورمیانه بی سابقه بوده است. انتشار تصاویر دختران جوان و زنان سالخورده ی تفنگ بدست در نبرد با داعش، از سوی رسانه های مختلف توجه همگان را به خود جلب کرده است. این زنان از پیر و جوان سلاح بدست گرفته و در کنار مردان، در حال دفاع از شهر خود اند. نقش زنان کوبانی در رویارویی با آدمکشان ضد بشری داعشی روز بروز پررنگ تر میشد. بیش از پنج هزار زن در حال نبرد بودند که از این تعداد پانصد نفر در خط مقدم جبهه حضور داشتند و برخی از آنان فرماندهان نظامی بوده اند . بگفته میسا عبدو، معروف به ” نارین عفرین” رهبرو فرمانده یگانهای حمایت از زنان “مرد و زن در جبهه نبرد همچون دوره های آموزشی در استفاده از انواع سلاح سبک و سنگین ومساوی هستند” و تاکید میکند که “تیری که زنان شلیک میکنند بیش از تیراندازی مردان، داعشی ها را میترساند چرا که آنها بر این باورند که  اگر به دست زنان کرد کشته شوند به جای بهشت به جهنم میروند!”  در اینجا حضور زنان در جنگ به معنی دفاع از دین نیست بلکه دفاع از حقوق شهروندی در مقابل بربریت تحمیل شده از سوی داعشیان و حامیان جهانی شان می باشد. ورود زنان به جبهه های جنگ در کوبانی که در خاورمیانه بی سابقه است سرفصل مهمی را در تاریخ این منطقه باز نموده و امید به پیروزی را در دل زنان منطقه بوجود آورد. اهمیت کوبانی در اینست که که کوبانی دو سال پیش از حمله داعش، به ایجاد کانتون ها از طریق شورایی پرداخت تا روابط حاکم برآن را سازماندهی نماید. گرچه الگوی این مناسبات مورد تایید جهان سرمایه نیست و به همین دلیل بوده که آن ها در مورد جنگ ویرانگر و تحمیلی وحوش اسلامی سکوت اختیار کردند. اما ایستادگی، پیروزی و دستاوردهای کوبانی در مقابل سرمایه داری و ارتجاع اسلامی بر هیچ انسان آزادیخواهی پوشیده نیست.

اداره مشترک کانتون جزیره کردستان سوریه در بیست و هفتمین نشست سال  ۲۰۱۴ خود، محتوای قانون عمومی و اصول و احکام مربوط به زنان را تصویب و روسای مشترک خودمدیریتی دمکراتیک کانتون جزیره آن را امضا کردند. در این جا نگاهی اجمالی به آن می اندازیم:

” قانون عمومی و اصول و احکام مربوط به زنان – اصول کلی:

در جامعه مردسالار ما، زنان با مشکلات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و روانی روبرو هستند و نتیجه این مشکلات ظلم، به حاشیه راندن، عقب ماندگی و محرومیت آنها بوده است.  وجود واثرات منفی سنت ها و قوانین استثمارگر مانع اصلی برسر راه پیشرفت زنان بوده و تامین آینده ای سعادتمند برای آنان را محدود میکند. چنین قوانین و مقررات متعدد و عوامل استثمار عمیقا نشان میدهد که مبارزات زنان برای رسیدن به حقوق خود ادامه دارد، هر چند تاکنون به جایی نرسیده است. اسارت زنان در قید سنن کهن نه تنها به ناکامی آنها انجامیده بلکه به واپسگرایی در سطح جامعه نیز منجر شده و در این خصوص می توان به جدایی به اراده یک همسر، ازدواج اجباری، چند همسری و مشکلاتی از این دست که از ناهنجاری های جامعه ما بشمار می آیند اشاره کرد.

با ایمان به اهمیت نقش زنان در خانواده که سنگ بنای جامعه می باشد، شرط اساسی برای ایجاد خانواده و نیز جامعه ای دموکراتیک و آزاد  و پیشرفت جوامع بشری به مشارکت زنان و اهمیت دادن به نقش آنها در اداره امور وابسته است. فعالیت و مبارزات زنان برای تأمین و تضمین آزادی و دفاع از کرامت انسانی خود و فرزندان شان در موقعیتی قرار گرفته است که زن امروزدیگر به رانده شدن  به حاشیه گردن نمی نهد و در جنبش های آزادیخواه، مبارزه ای پیگیر برای رویارویی با واپسگرایی در همه عرصه ها و نیز خشونت و قتل در جریان است.

در حالی که وظیفه ی عمده و اساسی رهبران خود مدیریتی دموکراتیک، تضمین آزادی و حقوق زن می باشد، آنها بایستی به کلیه معضلات حل نشده مربوط به زنان رسیدگی و آن را برطرف نمایند و جایگاه زنان در همه ارزش های شان برجسته گردد و امکان تثبیت یک زندگی به دور از خشونت و استثمار را برای شان فراهم آورد و حقوق اساسی آنها تأمین گردد. برای جا افتادن این موارد، مجموعه ای از اصول و مبانی مربوط به زنان به منظور دستیابی به برابری و پدید آوردن جامعه ای دموکراتیک و آزاد و زیست محیطی تدوین گردیده است.

اصول اساسی مربوط به زنان:

 ۱- مبارزه برعلیه تفکرحاکمیت واپسگرایانه در جامعه وظیفه هر یک از اعضای نواحی رهبری خود مدیرمی دموکراتیک است.

۲- برابری زن و مرد در همه حوزه های عمومی و خصوصی.

۳- زن از حق انتخاب شدن و انتخاب کردن در همه ی مشاغل برخوردار است.

۴- پابند بودن به اصل ریاست مشترک زن و مرد در همه ادارات.

۵- زنان حق تشکیل سازمان سیاسی، مدنی، اقتصادی، فرهنگی، سازمان دفاع مشروع و دیگر تشکلات مربوط به خود را دارا می باشند در صورتی که با تعهدات اجتماعی منافات نداشته باشد.

۶- حضور نماینده سازمان های زنان و حقوق بشر در مجمع قانونگزاری به عنوان ناظر، و به هنگام وضع قوانین ویژه در شرایط غیرعادی، با دعوت قبلی از طرف مجمع.

۷- هنگام تصویب قانون مربوط به زنان باید خواست آنان در نظر گرفته شود.

۸- برابری زن و مرد در حقوق مربوط به کار و مزد.

۹- برابری زن و مرد در ادای شهادت از لحاظ ارزش قانونی.

۱۰- ممنوعیت ازدواج دختران بر خلاف میل شخصی آنان.

۱۱- مهریه لغو می شود زیرا هدف از آن تملک می باشد، مشارکت دریک زندگی مشترک جایگزین آن می گردد.

۱۲- تمهید مقدمات ازدواج به شیوه ای متمدنانه

۱۳- ممنوعیت چند همسری

۱۴- طرفین می توانند درخواست جدایی نمایند و طلاق نمی تواند تنها به خواست یک طرف صورت گیرد.

۱۵- برابرای زن و مرد در کلیه امور مربوط به ارث.

۱۶- ممنوعیت شیربها وهمسرگیری درمقابل پرداخت دیه.

۱۷- قتل ناموسی از نقطه نظر مادی، معنوی و قانونی در چهارچوب قتل عمد تحت پیگرد و به موجب مقررات مربوط به این مقوله حقوقی، مجازات خواهد شد.

۱۸- در مورد خیانت هر یک از همسران، اشد مجازات بدون تفاوت جنسیتی در نظر گرفته خواهد شد.

۱۹- تجارت کودکان و یا زنان به هر اسم و تحت هر عنوانی ممنوع اعلام می گردد و با اشد مجازات روبرو می شود. کلیه موارد تجارت در این زمینه اعم از جنسی و به کارگیری کودکان ممنوع است.

۲۰- خشونت و تبعیض بر علیه زنان ممنوع است، تبعیض جرم تلقی می شود و به موجب قانون مستوجب مجازات است. دستگاه خود مدیریتی دمکراتیک، مکلف است تبعیض را در همه اشکال خود به ویژه از نوع خشونت آمیز آن، از بین ببرد. این کار از راه مکانیزم های قانونی و خدمات و تأمین حمایت و پیشگیری و مراقبت از قربانیان خشونت انجام می گیرد.”

در این سند سه نارسایی به چشم می خورد: یکم- از آنجایی که خانواده کوچکترین واحد اجتماعی در مالکیت خصوصی و نظام طبقاتی ست که سیستم طبقاتی را باز تولید می کند یعنی کوچکترین نهاد بورژوایی است که وظیفه اش تولید و بازتولید نسل آینده کارگران از طریق ارایه خدمات رایگان زنان به نظام سرمایه داریست و تاریخ ایجاد آن با تاریخ وجود مالکیت خصوصی و دولت و ارگانهای مربوط به آن به ویژه مذهب شروع می شود و در حفظ و حمایت آن ذینفع است، لذا مارکسیست ها نهاد خانواده و تقسیم کار نابرابرش  را که سبب ستم مضاعف بر زنان، انقیاد و خانه نشینی شان شده و مردسالاری را تقویت می کند، برسمیت نمی شناسند و برای هیچ شکلی از خانواده، تقدسی قائل نیستند و آنرا مغایر با برابری کامل با حقوق دیگر شهروندان می دانند.

دوم- این که حق تشکلات مختلف زنان را در صورتی مجاز می داند که با تعهدات اجتماعی منافات نداشته باشد، در حالی که آزادی وایجاد تشکل های زنان باید بدون هیچ قید وبندی تضمین شده و آزاد باشد. و سوم این که در مورد خیانت هر یک از همسران، اشد مجازات بدون تفاوت جنسیتی، در نظر گرفته خواهد شد. رابطه افراد رابطه ای ست خصوصی و قانون حق دخالت درآن را ندارد و طرفین می توانند با توافق به رابطه شان ادامه دهند و یا از هم جدا گردند. آنها نباید مشمول هیچ نوع مجازاتی بشوند.

از دیگرکمبودهای این سند که در آن گنجانده نشده، می توان ازمساله حل کارخانگی زنان، حق حضانت فرزندان و ایجاد تسهیلاتی که زنان بتوانند آزادانه و بدون دغدغه ی کار خانگی، در امور سیاسی- اقتصادی و اجتماعی فعالیت کنند، نام برد.

با این همه، این سند حاصل دستاورد مردم کوبانی به ویژه زنان  قهرمانی ست که در مقابل داعش و علیه اسلام سیاسی استوار ایستادند و این قوانین ضد اسلامی را تدوین کردند که برابری زن و مرد را به رسمیت می شناسد. تردیدی نیست که پیروزی کوبانی بر کل منطقه تاثیرات مثبت گذاشته و قطعا به جنبش زنان در منطقه درس های گرانبهایی می آموزد که برای احقاق مطالبات شان می بایست سرسختانه مبارزه کنند و این حرکت را با همسویی با مبارزات مردم زحمتکش و در راستای برابری کامل سمت و سو دهند.

ژانویه ۲۰۱۵